وزارت نفت بعد از تحریم‌ها نیز نفت را در بورس عرضه کند

نسیم آنلاین : پس از اینکه با همکاری شرکت ملی نفت و سازمان بورس انرژی یک میلیون بشکه نفت خام سبک ایران در بورس انرژی عرضه شده و تمامی محموله‌ها توسط بخش خصوصی داخلی خریداری شد لازم است که وزارت نفت اقدامات لازم برای عرضه مداوم نفت در سازوکار بورس را فراهم کند. در این بین کارشناسان معتقدند که اجرای این راهکار نیاز به ملاحظاتی دارد که در ادامه باید مدنظر قرار گیرد.

در این راستا محمدرضا سبز علیپور، رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در گفتگو با نسیم آنلاین ، در پاسخ به سوال درباره تاثیرگذاری روش عرضه نفت در بورس در حوزه بین الملل و چشم انداز این راهکار در بازار جهانی گفت: بورس نفت علی الخصوص برای کشوری که یکی از بزرگترین ذخایر نفتی دنیا را دارد و همچنین یکی از بزرگترین صادر کننده‌ها شناخته می‌شود ( البته نه الان به دلیل جنگ اقتصادی) یک امر ضروری است که باید در آن کشور وجود داشته باشد. متاسفانه تا به الان تجربه ثابت کرده که دولت‌ها به سمت ایجاد یک مجموعه‌ای این چنینی حرکت نکرده‌اند و تمایلی هم برای ایجاد آن در کشور ندارند. مشکل اصلی، تفکر وزارت نفت و شرکت ملی نفت است که تفکرات کاملا دولتی است.

وی ادامه داد: از گذشته این طور بوده که اگر بخش خصوصی به شرکت نفت یا وزارت نفت یا امور بین الملل درخواست خرید نفت می‌داد با مسئولین امنیتی هماهنگ می‌کردند که او را تحت پیگرد قرار دهند که پایش را از گلیم خودش درازتر کرده است و وارد حریم معاملات مافیایی یا معاملات بودار شده است و این موضوع همه را تقریبا ترسانده است و این تفکر در ذهن بخش خصوصی جا افتاده که نفت خطرناک است.

سبزعلیپور همچنین اظهار داشت: یعنی الان هم که به بخش خصوصی می‌گویند بیاید جلو، باز هم جرات نمی‌کند. چون هیچ تضمینی نیست که اگر فردا جنگ اقتصادی تمام شد به سرنوشت بابک زنجانی دچار نشود. متاسفانه این طرز تفکر دولتی مسئولین اجازه نمی‌دهد یک مجموعه‌هایی مناسبی پا بگیرد و الان هم بعد از گذشت بیست سال اجبارا این موضوع مطرح شده است.

لزوم افزایش میزان عرضه نفت در بورس در گام‌های بعدی

رئیس مرکز تجارت جهانی ایران با بیان شاخص‌های یک بورس موفق گفت: اگر قرار است این بورس تاثیرگذار باشد، باید زیرساخت‌هایش آماده شود و شرکت ملی نفت تمامی اراده‌اش را برای عرضه و فروش نفت در این سازوکار بگذارد. نه اینکه یک هفته حدود یک میلیون بشکه عرضه شود، چند نفر خرید کنند. دو هفته بعد دومین مرحله را عرضه کنیم. ما به احتساب این قضیه که به طور متوسط یک میلیون بشکه در دو هفته عرضه شود در ماه بشود دو میلیون بشکه و در سال حدود 25 میلیون بشکه نفت می‌شود. بورسی که بخواهد در سال 25 میلیون بشکه بفروشد را دنیا جدی نمی‌گیرد. هرچند در ابتدا باید قدم به قدم پیش رویم ولی میزان عرضه نفت نیز باید افزایش یابد.

سبز علیپور با انتقاد به شیوه ضمانت نامه‌های مورد درخواست شرکت ملی نفت بیان کرد: الان تسویه 20-80 است که خریدار باید ضمانت بانکی بگیرد که ضمانت نامه بانکی را هم فقط و فقط باید از بانک‌هایی بگیرد که شرکت ملی نفت با آنها کار می‌کند. در حالی که در این سی سال من مثلا با بانک ملی کار کرده‌ام و آن بانک و شعبه سوابق من را دارد. می‌داند من چقدر اعتبار دارم و می‌داند چطور به من وام بدهد. کسی که اعتبار در بانکی دارد دادن ضمانت نامه به او سریع انجام می‌شود.

رئیس مرکز تجارت جهانی ایران افزود: ولی ممکن است من در این سی سال به آن بانک‌هایی که مشخص شده‌اند، نرفته باشم. من تازه باید امروز در این بانک‌ها حساب باز کنم. بعد باید بروم پیش رئیس شعبه که من را نمی‌شناسد. تا پرونده اعتباری من آنجا تشکیل شود من نمی‌توانم ضمانت نامه اعتباری برای خرید محموله‌ها را در عرض 10 یا 20 روز تهیه کنم. مگر همه بانک‌ها مجوزدار و زیر نظر بانک مرکزی نیستند؟ مگر همه بانک‌ها، بانک‌های رسمی کشور نیستند؟ پس چرا نباید بانک‌های دیگر را برای دریافت ضمانت‌نامه قبول کرد؟

وزارت نفت بعد از اتمام تحریم‌ها هم، نفت را در بورس عرضه کند

وی در ادامه خاطرنشان کرد: اعلام شده برای آن 80 درصد ارزی که می‌خواهی تسویه کنی، نفت را که بردی به خارج کشور، شرکت ملی نفت شماره حساب ارزی می‌دهد، آن مشتری شما پول را به این حساب بریزد، وقتی که مبلغ واریز شد ضمانت نامه آزاد می‌شود. در حالی که همه سرمایه من مشتری من است. اگر مشتری من بخواهد برای شما مستقیم این کار را انجام دهد شناسایی می‌شود، من چرا باید مشتری خودم را به شما معرفی کنم. اگر فردا مشخص شد که مشتری من چه کسی بود، چهار نفر پشت سر من می‌روند با او وارد مذاکره می‌شوند و حتی قیمت پایین‌تر می‌دهند که با آنها معامله کند. این کار غلط است و هیچ جا چنین معامله نفتی انجام نمی‌شود.

سبزعلیپور درباره اینکه گفته می‌شود نباید انتظار داشت بورس در کوتاه مدت نتیجه بخش باشد گفت: ما بیست سال است که این کار را شروع کردیم، سمتش را داریم، رئیس و کارمندانش را مشخص کرده‌ایم ولی کاری نکرده‌ایم. پس تازه شروع نکردیم و توقع هم نداریم در کوتاه مدت اینکار عملیاتی شود. بورس نفت اصلا قابل قیاس با بورس‌های دیگر ما نیست. بورس اوراق بهادار یا کالا، ساختار و نوع ترکیب و کالایی که در آنجا به فروش می‌رود کاملا متفاوت با بورس انرژی است.

رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در ادامه گفت: از طرفی گفته می‌شود اراده وزارت نفت بر عرضه نفت در بورس است چون دستور آمده و مقامات ارشد نظام روی این موضوع اتفاق نظر داشته‌اند. باید گفت که بله این اراده الان هست ولی به لحاظ اجبار این کار در حال اجرا است و هیچ تضمینی برای بعد از اتمام تحریم‌ها نیست که همین روندی که هست ادامه یابد. وزارت نفت اگر ببیند اوضاع خوب شد و مشتری‌هایش را دارد، شاید بی محلی‌ها به خریدار خصوصی شروع شود، ترس از این است. این کار خوش یمن است و آغاز شده است ولی باید اولین تسویه انجام شود و بعید می‌دانم با این وضعیت تحریم‌های بانکی بتوانند بدون دردسر این تسویه‌ها را انجام داد. آن موقع است باید تصمیم‌گیری کرد و شفاف در مورد اراده وزارت نفت صحبت کرد.

خارجی‌ها تمایل دارند در پشت پرده از ایرانی‌ها نفت بخرند

وی درباره امکان ورود خارجی‌ها در شرایط کنونی به بازار بورس انرژی ایران گفت: خارجی‌ها دوست دارند وارد بازار شوند اما کسی که در سطح کلان معامله نفتی می‌کند با کشورهای بزرگ علی الخصوص آمریکا رابطه دارد. الان برای اینکه مشمول تحریم‌ها نشود به طور مستقیم وارد معامله با ما نخواهد شد و منتظر است امنیت بیشتر شود. لذا الان بعید می‌دانم خود خارجی‌ها مستقیما وارد شود مگر خارجی‌هایی که با آمریکا رابطه ندارند. الان نباید چشم انتظار آمدن خارجی‌ها باشیم. اگر هم بیایند ما جوابگوی نیاز آنها با این زیرساخت نیستیم. ما همان در حد یک یا دو میلیون بشکه می‌توانیم. ما باید این دوران جنگ اقتصادی را بگذارنیم و این وضعیت دیر یا زود به اتمام می‌رسد بعد باید انتظار داشت خارجی‌ها وارد شوند. اگر عرضه نفت ادامه دار باشد معاملات درشت تر می‌شود. در حال حاضر خارجی‌ها ترجیح می‌دهند از پشت پرده با طرف‌های ایرانی وارد معامله کنند و اسمی در پرداخت‌ها از آنها نباشد.

سبزعلیپور در ادامه تصریح کرد: این کشور از دیرباز نیاز به این مجموعه داشته ما الان خیلی عقب ماندیم و امروز اگر هم وارد این مرحله شدیم، یک اجباری ما را به این سمت کشانده است. خیلی از خریداران نفت دنیا با ایران در تماس هستند و کشوری است که مبنا و بیس تجارت نفت است باید باشگاهی برای آنها ایجاد می‌شد که محل اجتماع خریداران نفتی باشد. همین قدر که اجبار ما را به اینجا کشانده جای تبریک دارد. اما طوری ایجاد شده که دارای ضعف‌ها و مشکلاتی هست که باید مسئولین امر نسبت به رفع مشکلات و ایجاد زیرساخت‌های اساسی اقدام کنند و نیم نگاهی هم به بورس‌های نفت دنیا داشته باشند و الگو برداری کنند.

رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در پایان خاطر نشان کرد: اگر بخش خصوصی زیرساخت‌هایش را برای فروش درازمدت ایجاد کرد، باید تضمینی برای عرضه‌های نفت، بعد از تمام شدن جنگ اقتصادی وجود داشته باشد. سرمایه و پول امنیت می‌خواهد. باید برای کسانی که میخواهند در این زمینه فعالیت کنند، محیطی امن فراهم کنیم. اگر در جهت رفع مشکلات، و ارتقا سطح کمی و کیفی بورس اقدام نشود، به آینده آن خوشبین نیستم. مگر اینکه اراده وجود داشته باشد تا زیرساخت‌ها ایجاد شود. آن وقت است که می‌توان درباره بقای بورس صحبت کرد.