رضا برجی: مستند "روایت فتح" پربیننده‌ترین برنامه دوران جنگ تحمیلی بود

به گزارش خبرنگار «نسیم»، رضا برجی، خبرنگار، عکاس و مستندساز 14 جنگ بین‌المللی در همایش "جنگ در قاب خبر و دوربین" که به‌همت کانون خواهران خبرنگار سازمان بسیج رسانه فارس به مناسبت هفته دفاع مقدس در شیراز برگزار شد، با اشاره به تعریفی از خبر گفت: در زمان آغاز جنگ حمله آمریکا به عراق رئیس خبرگزاری CNN اعلام کرد که از این لحظه مفهوم خبر در دائرةالمعارف دنیا عوض می‌شود. الفبای ارتباطات این است که کسی پیامی را از فرستنده به گیرنده برساند و این پیام در قالب‌های مختلف نیز مخابره می‌شود. تعریفی که در این جنگ به دنیا ارائه شد خبر یعنی آنچه اکنون مشاهده می‌کنید، است، در صورتی‌که پیش از ان خبر به معنی اتفاقی بود که مدتی پیش رخ داده و اکنون خبر آن تهیه شده و مخابره می‌شود.

مستند "روایت فتح" پربیننده‌ترین برنامه دوران جنگ تحمیلی بود

وی به شرایط و هجمه‌های فرهنگی دشمنان اشاره کرد و گفت: مقام معظم رهبری تعبیر بسیار زیبایی در این زمینه به‌ کار بردند و آن شبیه‌خون فرهنگی است و دقیقاً نیز دشمنان این‌گونه عمل می‌کنند. چنانچه مشاهده می‌کنیم صهیونیست‌ها نخستین روزنامه خود را در سال 1773 میلادی منتشر کردند اما نخستین روزنامه ما حدود 100 سال قبل بود لذا ما در حرفه رسانه و اطلاع‌رسانی 200 سال از آنها عقب‌تر هستیم و رقبای ما در عرصه رسانه چنین کسانی هستند که می‌خواهند بازار را از ما بگیرند.

همرزم شهید چمران و یکی از فعالان تیم مستندسازی «روایت فتح» عنوان کرد: اگر تمام اتفاقاتی که در اوضاع هشت ساله دفاع مقدس رخ داد به خوبی منعکس می‌شد، آن مدینه فاضله‌ای که آن روز در شلمچه و خط‌های مقدم جبهه شکل گرفته بود، امروز نیز در جامعه خود داشتیم. مدینه فاضله از خط مقدم جبهه تا 50 کیلومتر قبل از آن بود و آن خلوص، ایثار و آن چیزی که عصاره شیعه ناب است در این 50 کیلومتر وجود داشت.

برجی با بیان اینکه متأسفانه ما نتوانستیم از این شرایط و مدینه فاضله به خوبی استفاده کنیم، گفت: در زمان جنگ ما 2 شبکه تلویزیونی بیشتر نداشتیم در صورتی که عراق دارای چندین شبکه بود آنها در طول روز 12 ساعت اخبار و وقایع جنگ را پخش می‌کردند در صورتی‌که ما در روز یک ساعت و 15 دقیقه داشتیم. مشارکت رسانه‌های آنها در جنگ 85 درصد بود اما ما 25 درصد مشارکت داشتیم.

این جانباز و یادگار دوران دفاع مقدس ادامه داد: اتفاقاتی که در مدینه فاضله رخ می‌داد تنها بر قسمت کوچکی از جامعه تأثیر گذاشته بود و سایر مردم از مدینه فاضله دور افتاده بودند، به همین دلیل کسانی که حتی یک بار به جبهه می‌رفتند و از نزدیک این مدینه فاضله را مشاهده می‌کردند اکثراً دوباره به جبهه‌ها باز می‌گشتند. در مستند «روایت فتح» شهید آوینی به نگاهی رسیده بودند که حداکثر تأثیرگذاری را بر مخاطب داشت و به تعبیری مدیریت چشم مخاطب را به خوبی می‌دانست.

دوربین در دفاع مقدس به عنوان یک شاهد اتفاق حضور داشت نه یک موجود بیگانه و اضافه

برجی با اشاره به دلایل استقبال مخاطبان از مستند "روایت فتح" افزود: شهید آوینی 10 روز قبل از اجرای هر عملیات عکاسان و تصویربرداران را به گردان ها می فرستاد تا در گردان ها و بین رزمندگان حضور داشته باشند تا دوربین در عملیات عضو غریبه نباشد.این خبرنگار ادامه داد: در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران سوژه ها به گونه ای بود که از عامه و اقشار مختلف مردم در جنگ حضور داشتند و دوربین به عنوان یک شاهد اتفاق حضور داشت و یک موجود بیگانه و اضافه نبود. در مستندسازی باید چشم مخاطب را مدیریت کرد، این مسئله اصولی دارد که اگر آن اصول را رعایت کنیم می‌توانیم بیشترین تأثیر را بر روی مخاطب داشته باشیم.

این مستندساز دوران دفاع مقدس خاطرنشان کرد: در زمان جنگ چهار برنامه از 2 کانال ایران پخش می شد، مستند "روایت فتح" که شهید سید مرتضی آوینی ساخت آن را به عهده داشت، پربیننده‌ترین برنامه دوران جنگ تحمیلی بود. تمام آدم‌ها اینگونه هستند که زمانی برای اولین بار در برابر دوربین قرار می‌گیرند شخص دیگری می‌شوند و تلاش می‌کنند تا مطالبی را بیان کنند که مخاطبان از آن خوششان بیاید اما دست‌اندرکاران روایت فتح هنگام ساخت مستند و 10 روز قبل از عملیات در میان رزمندگان حضور می‌یافتند و به تدریج این دوربین برای تمام رزمندگان آشنا می‌شد و به آن عادت می‌کردند و در زمان عملیات دیگر درگیر احساس غربت نمی‌شدند.

برجی با بیان اینکه شهید آوینی در ساخت روایت فتح به اقشار مختلف مردم توجه داشت، گفت: دلیل استقبال از این مستند از سوی مردم به نگاه شهید آوینی و نوع فلسفه او که فسلفه اشراق بود باز می‌گشت.

این یادگار دوران دفاع مقدس به نقش بسیج در ایام دفاع مقدس اشاره و بیان کرد:‌ اگر امام راحل یک سال قبل از آغاز جنگ تشکیل بسیج مستضعفین در کشور نداده بودند و در این راستا عده‌‌ای آموزش نظامی نمی‌دیدند شاید صدام به واقع در همان یک هفته اول می‌توانست در تهران جشن برگزار کند.در زمان جنگ 52 کشور مستقیماً به عراق کمک می‌کردند و تحلیل‌گران آنها بر اساس مسائل اجتماعی و روانی همه چیز را درست تحلیل کرده بودند اما نیروی بسیج جلوی تمام این اتفاقات را گرفت و این از درایت امام راحل بود که می‌دانست این انقلاب با این روش اسلام ناب محمدی(ص) که دارد، مورد هجوم قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به اینکه در طول تاریخ ایران جنگ‌ها و نزاع‌های مختلفی در این کشور رخ داد، گفت: در تمام جنگ‌هایی که رخ داد قسمتی از خاک ایران جدا شد اما در تنها جنگی که ذره‌ای از این خاک جدا نشد، جنگ هشت ساله دفاع مقدس بود.

این مستندساز بین‌المللی در ادامه به بیان خاطراتی از جنگ‌های مختلف ایران، تاجیکستان و کشورهای مختلف پرداخت وبا توجه به فجایعی که در آن جنگ ها رخ داده بر لزوم توجه به نقش بسیجیان و قدردانی از زحمات آنان در حفظ و نگهداری از ناموس و خاک ایران زمین وجلوگیری از فجایع این چنینی در ایران اسلامی تأکید کرد.

برجی با تأکید بر اینکه بسیجیان ما هشت سال خون دل خوردند،‌ گفت: اما متأسفانه ما قدردان زحمات آنان نیستیم و باید بیش از اینها قدر کسانی که اجازه ندادند ذره‌ای از خاک ایران جدا شود و شجاعانه از ناموسان این مملکت دفاع کردند را دانست. وی افزود:تشکیل بسیج میلیونی از درایت امام (ره) بود که می دانست این انقلاب با این اهداف، نگاه و روش مورد حمله قرار می گیرد.

ما به تعداد آدم‌هایی که رفتند جنگ قصه جنگ داریم

سازنده مستند "در امتداد غدیر" با انتقاد از برخی فیلمسازان که از کمی قصه‌های جنگ سخن می گویند، خاطرنشان کرد: متأسفانه برخی می‌گویند که چرا این همه فیلم جنگی می‌سازیم اما آیا واقعاً ساخت فیلم دفاع مقدس فقط مربوط به عراق است؟ علاوه بر آن ما به تعداد آدم هایی که رفتند جنگ، به تعداد مادران شهدا، به تعداد خواهرانی که منتظر بودند برادرانشان از جنگ برگردند، به تعداد رفقایی که منتظر رفیقشان بودند، قصه جنگ داریم. منظوراز قصه جنگ آن حماسه‌ها و درس‌هایی است که باید از آن آموخت.

وی با یادآوری اینکه امام راحل فرمودند شهادت هنر مردان خداست و شهید آوینی گفت که شهادت یک لباس تک سایز است، گفت: هر شخصی بخواهد به این لباس دست یابد باید خود را اندازه این لباس کند تا بتواند شهید شود و شهادت کسی را انتخاب نمی‌کند بلکه این ما هستیم که باید خودمان را به اندازه این لباس دربیاوریم.

برجی با یادآوری اینکه افرادی که کار مستندسازی جنگ را انجام می دادند در آن زمان امکانات زیادی نداشتند، گفت: مخاطب و انتظارش از رسانه را باید شناخت و باید عکسی گرفته شود که برای ابهامات و سوالات بیننده جواب داشته باشد. برای قدم گذاشتن در این راه نباید منتظر حمایت نشست بلکه باید برای آن تلاش کرد اخیرا با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری بر مسائل فرهنگی راه خیلی هموا تر شده است همت می‌طلبد.

گفتنی است، همایش "جنگ در قاب خبر و دوربین" همراه با یادمان شهدای رسانه فارس با همکاری سازمان بسیج رسانه فارس، حوزه هنری و نمایندگی انجمن روابط عمومی ایران در فارس و جمعیت هلال احمر استان در سالن اجتماعات مخابرات استان در شیراز برگزار شد.

رضا برجی متولد اسفند ۱۳۴۳همدان است که از 19 سالگی عکاسی را در جبهه ها آغاز کرد و از اواخر سال ۱۳۶۵ به گروه "روایت فتح" پیوست.این جانباز ۴۵ درصد رکورددار حضور در 14 جنگ بین‌المللی است که شرکت در 15 نمایشگاه انفرادی و نمایشگاه‌های جمعی عکس 11 کشور جهان، عضویت در هیأت داوران جشنواره‌های فیلم مستند و مسابقات عکاسی ایران و جهان، نگارش مقالاتی در زمینه فرهنگ، رسانه و سینما، نوشتن چند کتاب از جمله "سه گزارش"، "تونل گیلاس"، "پدر - پسر - خون"، ساخت 12 سریال تلویزیونی و 44 فیلم مستند بلند و کوتاه از جمله "سواحل اشک و زیتون"، "سال‌های گلوله و زنبق"، "مادران سربرنیتسا" و "در امتداد غدیر" را در سوابق فعالیت خود دارد.