نرجس خاتون کنیز امام حسن عسکری (ع) بود یا همسر رسمی ایشان؟

درباره نحوه ورود نرجس خاتون(س) به خانه امام حسن عسکری(ع) احتمالاتی وجود دارد:

۱. ورود به عنوان کنیز به خانه امام(ع)

برخی گزارش‌های تاریخی از اسیر شدن «ملیکه» همسر امام حسن عسکری(ع)[1]در نبردهای بین مسلمانان و سپاهیان روم خبر می‌دهند:

بشر بن سلیمان از ملیکه(س) در مورد نحوه اسارتشان پرسید.آن بانو پاسخ داد: در یکى از شب‌ها در عالم خواب، امام حسن عسکرى(ع) را دیدم که به من فرمود: پدربزرگت قیصر در فلان روز، لشکرى را برای نبرد با مسلمانان گسیل خواهد کرد، تو هم به طور ناشناس در لباس خدمت‌کاران‏ و همراه عده‌اى از کنیزان از فلان راه به آنها ملحق شو. این‌گونه بود که پیش‌قراولان مسلمان از حضور ما آگاه شده و ما را اسیر گرفتند.[2]

در جنگ‌های میان خلفای اموی و عباسی با غیر مسلمانان، با وجود آن‌که این نبردها تحت اشراف امام معصوم(ع) نبود و بیشتر جنگ‌جویان نیز از شیعیان نبودند، اما به هر حال و بر اساس فقه شیعی، افرادی از کفار که توسط مسلمانان اسیر می‌شدند، حکم برده و کنیز را پیدا می‌کردند و یک دلیل روشن آن عدم منع ائمه(ع) از خرید و فروش آنها است؛ بلکه دستور امام هادی(ع) به خرید نرجس خاتون می‌تواند بهترین دلیل بر حلیت خرید و فروش آنها باشد.[3]

۲. ازدواج به عنوان همسر آزاد؛

علاوه بر آنچه در بند قبل گفته شد، ممکن است خرید ایشان به عنوان کنیز، تنها جنبه صوری داشته و قبل و یا بعد از اسارت و با رضایت طرفین، عقد ازدواج رخ داده باشد.

بر اساس برخی روایات، این عقد ازدواج قبل از اسارت و در عالم رؤیا پیش‌بینی شده بود؛ از این‌رو عملاً نرجس خاتون همسر آزاد امام یازدهم بوده‌اند.

بشر بن سلیمان می‌گوید: وقتی نرجس خاتون(س) را به سامرا و حضور امام هادى(ع) بردم، آن‌حضرت(ع) به آن ‌بانو گفت: ترا مژده باد به پسرى که خاور و باختر جهان را به ملک خویش در می‌آورد و جهان را از عدل و داد آکنده می‌کند، پس از آن‌که از ظلم و ستم پر شده باشد. نرجس(س) پرسید: شوهرم چه کسی خواهد بود؟ فرمود: همان که پیامبر(ص) ترا برایش در فلان شب و فلان ماه خواستگارى و عقد فرمود. نرجس خاتون گفت: همان‌که پیامبرتان مرا از مسیح یا وصى او خواستگاری کردند؟! امام فرمود: مسیح(ع) و وصى او ترا به همسرى چه کسى درآوردند؟! نرجس گفت: آیا کنیه پسر شما ابو محمد است؟! فرمود: آیا او را به چهره می‌شناسى؟! ...

این ماجرا واقع شد و نرجس که در خواب به عقد ازدواج امام عسکرى(ع) در آمده بود، به عنوان همسر رسمى امام عسکرى(ع) در میان خواص شناخته شد.[4]

[۱]. «زندگی‌نامه حضرت امام حسن عسکری(ع)»، 60385.

[۲]. «ملیکه دختر یشوعا فرزند قیصر روم مادر امام زمان(عج)»، 3197.

[۳]. علاوه این‌که مخالفت ائمه(ع) با حکام جور به معنای باطل بودن تمام کارهای آنها نبوده است، بلکه در مواردی ائمه(ع) صلاح و مصلحت کل جامعه اسلامی را در نظر می‌گرفتند و با آنها هم‌کاری می‌کردند. ر. ک: «ازدواج امام حسین (ع) و خانم شهربانو»، 7873.

[۴]. جزائرى، نعمت الله بن عبد الله، قصص قرآن، ترجمه، مشایخ، فاطمه، ص 856، تهران، فرحان‏، چاپ اول، 1381ش‏.

منبع: اسلام کوئست نت