چرا رویکردهای حوزه هنری در عرصه شبکه نمایش خانگی با سایر بخش‌های آن تفاوت دارد؟
همه راه‌ها به پول ختم می‌شود!
هر چند که نمی‌توان منکر آن بود که موسسه هنرهای تصویری سوره به نوعی رکورددار انتشار محصولاتی با مضامین دفاع مقدس و مقاومت است ولی با نگاهی جدول عرضه و پخش فیلم‌ها توسط حوزه می‌توان روند رو به رشد آثاری را دید که به لحاظ مضمونی تناسبی با رویکردها و ماموریت‌های حوزه هنری ندارد.
نسیم آنلاین ؛ احسان سالمی: ماجرا با «هزار پا» آغاز شد؛ همان ماجرایی که برای اولین بار توجه بسیاری از مخاطبان عادی سینما را به این نکته جلب کرد که حوزه هنری به عنوان یکی از متولیان اصلی فعالیت‌هایی سینمایی در کشور، علاوه بر سرمایه‌گذاری بر تولید برخی از آثار سینمایی و همچنین مدیریت بخش عمده‌ای از سالن‌های سینما در کشور به ویژه در شهرستان‌ها، در زمینه توزیع محصولات سینمایی در شبکه نمایش خانگی نیز فعالیت چشمگیری دارد؛ آنچنان که حق پخش پرفروش‌ترین فیلم سینمایی بعد از انقلاب به این نهاد واگذار شده است. موضوعی که حوزه هنری آن را تکذیب کرد اما این مانع از این نشد که مخاطبان حالا با نگاه دقیق‌تری به فعالیت‌های این نهاد در حوزه عرضه محصولات در شبکه نمایش خانگی نگاه نکنند.
در همین رابطه بخوانید: فیلم‌هایی برای ندیدن
شتر سواری دولا دولا، میشه یا نمیشه؟!
حکایت حضور حوزه هنری در عرصه شبکه نمایش خانگی، حکایت آدمی است که سوار شتر شده ولی به قول قدیمی‌ها «می‌خواهد دولا دولا شترسواری کند!»؛ واقعیت آن است که اقتضای حضور در عرصه نمایش خانگی توجه کردن به منطق بازار است؛ شما در بازار باید محصولی را عرضه کنید که مشتری بیشتری داشته باشد و از طریق آن به سود بالاتری برسید. قطعا به همین خاطر هم هست که موسسه هنرهای تصویری سوره که وظیفه عرضه محصولات موردنظر حوزه هنری در عرصه شبکه نمایش خانگی را دارد؛ با وجود آن که مدیرش، سعید خندق‌آبادی در نشست خبری خود می‌گوید: «اولویت اصلی این موسسه محتوا است که بیشتر به مضامینی چون دفاع مقدس، انقلابی و مذهبی می پردازیم.» در نهایت چاره‌ای ندارد جز اینکه برای رسیدن به فروش بیشتر دست بر فیلم‌هایی مثل «هزارپا» بگذارد؛ انگار که آدم بخواهد دولا دولا شتر سواری کند!
جالب اینکه حوزه هنری بلافاصله بعد از انتشار خبر پخش «هزار پا» توسط موسسه هنرهای تصویری سوره در شبکه نمایش خانگی، به سرعت این خبر را تکذیب کرد و مدعی شد که توزیع این اثر توسط موسسه ریزموج انجام شده است؛ این در حالی است که بنابر گفته علیرضا اقبالی مدیر بازرگانی موسسه ریزموج در گفتگو با تسنیم، مالک معنوی این فیلم در شبکه نمایش خانگی همچنان موسسه هنرهای تصویری سوره است.
این قصه بیش از حد سر درازی دارد!
اما اگر یک درصد با خودتان فکر کردید که ماجرای «هزار پا» اولین و آخرین باری بوده که حوزه هنری وسوسه شده تا با خرید رایت فیلمی که به لحاظ محتوایی تناسبی با رویکردها و ماموریت‌های این نهاد ندارد، به نوعی مانع از اثبات کفگیر موسسه شبکه نمایش خانگی‌اش به ته دیگ شود؛ سخت در اشتباهید؛ این قصه بیش از آن که فکر می‌کنید، سر درازی دارد!
حوزه هنری که در ابتدای دهه نود با ممانعت از اکران فیلم سینمایی «گشت ارشاد ۱» در سینماهای متعلق به این نهاد، پایه‌های پدیده جدیدی به نام «تحریم فیلم‌ها توسط حوزه هنری» را در سینمای ایران گذاشته بود؛ درست چند سال بعد دست بر روی رایت نسخه نمایش خانگی فیلمی گذشات که نسخه اول آن را خودش تحریم کرده بود! جالب آن که «گشت ارشاد ۲» در حالی از سوی حوزه هنری برای پخش در شبکه نمایش خانگی انتخاب شد که حداقل از حیث دیالوگ‌های موجود در اثر، بیش از نسخه اول خود از خط قرمزهای عرفی و اخلاقی جامعه عبور کرده بود؛ اما گویا این بار هم همه راه‌ها به پول ختم می‌شود.
کِرم از خود درخت است؟!
البته اگر نخواهیم بی‌انصافی کنیم باید به این نکته نیز اشاره کنیم که موسسه هنرهای تصویری سوره وابسته به حوزه هنری به طور میانگین در هر سال چیز حدود 20 فیلم را برای انتشار در شبکه نمایش خانگی خریداری می‌کند که برای مثال در میان فیلم‌های ارزشمندی که این نهاد در طی چند سال گذشته حق رایت نسخه نمایش خانگی آن‌ها را خریده است می‌توان به «ویلایی‌ها»، «ماجرای نیمروز»، «شاهزاده روم»، «ایستاده در غبار» و... اشاره کرد که همه از آثار مهم و ارزشمند سینمای ایران به شمار می‌آیند و شاید ایراد گرفتن از این موسسه به وابسته چند خرید اشتباه در سال کمی بی‌انصافانه باشد.
اما ماجرا اینجاست که بنابرگفته سعید خندق‌آبادی حوزه هنری تقریبا تنها کمپانی تولید فیلم در ایران است که از تولید متن و فیلنامه تا تولید فیلم و پخش و سینما و در نهایت نمایش خانگی را در اختیار دارد؛ لذا فیلنامه‌هایی را که می‌پسندد به جهت داشتن این امکانات از زمان تولید فیلم مورد حمایت قرار می‌دهد؛ با این تفاسیر یعنی باید گفت که حوزه هنری بسیاری از آثاری که در شبکه نمایش خانگی عرضه می‌کند، از همان مرحله تولید زیرنظر دارد و حتی حق رایت نسخه نمایش خانگی آن‌ها را خریداری کرده است؛ این در حالی است که طبیعتا این موضوع باید باعث افزایش سخت‌گیری و نظارت این نهاد بر روند کیفی و محتوایی تولید این آثار باشد؛ مسئله‌ای که خروجی‌های عرضه شده توسط موسسه هنرهای تصویری سوره نقض‌کننده آن است.
خطر اسیر شدن در چنگال منطق سود و بازار
براساس آنچه که موسسه هنرهای تصویری سوره در گزارشی منتشر کرده، موسسه هنرهای تصویری سوره از سال 88 تاکنون با رشد تصاعدی در زمینه تولید، توزیع و پخش فیلم‌های سینمایی از سالی 5 اثر به 27 اثر در سال رسیده است. اما شاید بد نباشد که برای فهمیدن این که آیا این افزایش کمی در این حوزه منجر به افزایش کیفی محصولات عرضه شده توسط این موسسه باشد، نگاهی نیز به جدول زیر داشته باشیم:
|
سال عرضه |
تعداد فیلم‌های عرضه شده |
فیلم‌های با محتوای متناسب با رویکرد حوزه هنری |
فیلم‌های با محتوای غیرمتناسب با رویکرد حوزه هنری |
|
88 |
5 |
تابستان 58، مرگ دیگری، شکار و شکارچی، توجیه، بحران |
- |
|
89 |
12 |
اُ منفی، یک وجب از آسمان، خیلی دور خیلی نزدیک، خداحافظ رفیق، آخرین ملکه زمین، تارا و تب توت فرنگی، فرزند خاک، ، پا برهنه در بهشت، شب بخیر فرمانده، بید مجنون |
دلخون |
|
90 |
5 |
زخم شانه حوا، پرنده باز، لطفا مزاحم نشوید |
سیزده 59، بیداری رویاها |
|
91 |
6 |
پرسه در مه، مستند یار دیدنی، مستند معرفی دانشگاه تهران، یه حبه قند، یکی میخوات باهات حرف بزنه، شکرستان یک |
- |
|
92 |
6 |
من و زیبا، حوض نقاشی، پروانگی، قسمت‌های 2، 3، 4 شکرستان |
- |
|
93 |
13 |
شیار 143، فرشته‌ها باهم می‌آیند، میهمان داریم، خسته نباشید، معبد جان و شش قسمت شکرستان |
خانوم |
|
94 |
15 |
چندمترکعب عشق، انیمیشن شاهزاده روم، قندون جهیزیه، رخ دیوانه، روزگاری عشق و خیانت، مزار شریف، مجموعه شکرستان 10 قسمت، بچه‌های پرواز، روباه، دلتنگی‌های عاشقانه، نقطه صفر |
عصر یخبندان، انارهای نارس، مسابقه مردان پولادین |
|
95 |
16 |
ماهی سیاه کوچولو، استرداد، دلبری، زاپاس، هیهات، دختر، ایستاده در غبار، سیانور، ابوزینب، پک منتخب آثار سینمایی ایران |
حکایت عاشقی، عشق و جنون، پایان خدمت، پرونده هاوانا، شیر تو شیر، دربست |
|
96 |
27 |
مشکل گیتی، ترمینال جنوب، خانه‌ای در خیابان 41، ماجرای نیمروز، یتیم خانه ایران، یک روز بخصوص، ویلایی‌ها، کربلا جغرافیای یک تاریخ، برادرم خسرو، سه ماهی، فصل نرگس، بیست و یک روز بعد، قلب سفید قاصدک‌ها، دریاچه ماهی، قهرمانان کوچک، فهرست مقدس، پک منتخب آثار سینمایی ایران |
گشت 2، هلن، سیندرلا، سفید برفی، ما همه گناهکاریم، افسونگر، سارا و آیدا، بوفالو، پاپی، گلادیاتور توطئه |
|
97 و 98 |
برخی از فیلم‌های عرضه شده در این دو سال |
پاستاریونی، پشت دیوار سکوت، تنگه ابوقریب، دارکوب، لاتاری، خجالت نکش، سرو زیر آب، خاله قورباغه، ماجان، به وقت خماری |
مارموز، کلمبوس، درساژ، مامویت غیرممکن، در وجه حامل، یک کیلو و بیست‌ویک گرم، اتاق تاریک، گرگ بازی، راه رفتن روی سیم، |
هر چند که نمی‌توان منکر آن بود که موسسه هنرهای تصویری سوره به نوعی رکورددار انتشار محصولاتی با مضامین دفاع مقدس و مقاومت است ولی با نگاهی به همین جدول می‌توان روند رو به رشد آثاری را دید که به لحاظ مضمونی تناسبی با رویکردها و ماموریت‌های حوزه هنری ندارد؛ این به آن معنا نیست که لزوماً این اثر به لحاظ محتوایی مشکل خاصی دارند بلکه بیشتر از این نظر است که بسیاری از این آثار صرفا براساس منطق «بازار» و «سود» بیشتر خریداری شدند؛ رویکردی که حداقل از نهادی حاکمیتی مثل حوزه هنری انتظار نمی‌رود.
آنچه که در بالا خواندید، دومین گزارش از مجموعه گزارش‌های «نسیم آنلاین» در ارتباط با بررسی عملکرد حوزه هنری و مجموعه‌های وابسته به آن بود. گزارش‌هایی که قرار است در ادامه به بررسی عملکرد سایر زیرمجموعه‌های این نهاد نیز بپردازد.
