چالشهای بایدن و برنامههای بعدی ترامپ
اگر برجستهترین ماموریتهای جو بایدن در چهار سال آینده عبارت از ترمیم دودستگیهای داخلی، برقراری امنیت اقتصادی، محدود کردن شیوع ویروس کرونا، بازگرداندن اعتماد به نظام سیاسی و دموکراسی شکست خورده آمریکا، خارج کردن نیروهای آمریکایی از خاورمیانه، متوقف ساختن جنگ عربستان علیه یمن، رویارویی با قدرت گرفتن چین، مقابله با بلندپروازیهای پوتین که او را بزرگترین دشمنش به حساب میآورد و نیز بازگشت به برجام باشد.
اگر برجستهترین ماموریتهای جو بایدن در چهار سال آینده عبارت از ترمیم دودستگیهای داخلی، برقراری امنیت اقتصادی، محدود کردن شیوع ویروس کرونا، بازگرداندن اعتماد به نظام سیاسی و دموکراسی شکست خورده آمریکا، خارج کردن نیروهای آمریکایی از خاورمیانه، متوقف ساختن جنگ عربستان علیه یمن، رویارویی با قدرت گرفتن چین، مقابله با بلندپروازیهای پوتین که او را بزرگترین دشمنش به حساب میآورد و نیز بازگشت به برجام باشد اما معمای بزرگتر چگونگی پیش بینی گامهای بعدی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری شکست خورده است که یا باید داوطلبانه از کاخ سفید برود یا از آنجا بیرون رانده شود.
عبدالباری عطوان، نویسنده و تحلیلگر مشهور جهان عرب و سردبیر روزنامه رای الیوم در تحلیلی نوشت: هرگز در مورد سنگین بودن بارهای گذاشته شده بر روی دوش جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب مناقشه نداریم و اینکه موفقیت وی در رویارویی با تمامی این چالشهای فوق در سایه هرج و مرج کنونی حاکم بر صحنه سیاسی آمریکا دشوار است؛ اما بر این باوریم ترامپی که اذعان به شکست را نپذیرفته و تا به این لحظه پافشاری میکند که او برنده است؛ چه بسا خود او و هوادارانش با توجه به میزان کینه و گرایش انتقامجویانه ریشه دوانده در اعماق وجودشان نقش خرابکارانهای بخواهند ایفا کنند.
ترامپ بیش از ۷۰ میلیون رأی به دست آورد یعنی ۷.۵ میلیون رای بیشتر از انتخابات سال ۲۰۱۶ (بایدن ۷۴ میلیون رای از آن خود کرد) و بیشتر آن رأی دهندگان انسانهای عقیده گرایی هستند و "ارتش سرخ" را شکل میدهند که ترامپ آن را در چهار سال آینده و قبل از برگزاری انتخابات سال ۲۰۲۴ رهبری خواهد کرد و بعید نیست که وی در انتخابات آتی چه به نمایندگی از حزب جمهوری خواه چه با عنوان مستقل شرکت کند.
ما بر این باور نیستیم که ترامپ بازنشسته شود یا وقت خود با بازی مورد علاقهاش -گلف - سپری کند مگر در آن صورت که پروندههای کیفری اقامه شده علیه وی به اتهام کلاهبرداری و فرار مالیاتی و دستیابی به وامهایی غیرقانونی به نتیجه برسند و او را راهی زندان کند. بسیاری از کارشناسان حقوقی این احتمال را میدهند و شانس آن را زیاد میدانند.
هر دو طرف یعنی جناح بایدن و جناح ترامپ گنجینهای از پروندههایی در اختیار دارند که میتوان در جنگ پیش رو در هفتهها یا ماههای آینده از آنها استفاده کرد.
ترامپ که دارای گرایشهای رسوا کننده است فقط به اعتراض و تردید درباره نتایج انتخابات آمریکا بسنده نمیکند بلکه ممکن است به نام خود شبکه تلویزیونی راه اندازی کند که از آن برای حمله به کسانی که پشت او را خالی کردند و مایه سرنگونیاش شدند، بهره برداری کند؛ از بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی گرفته که ترامپ به وی دستاوردها و هدایای زیادی از جمله محاصره فلسطینیها، الحاق قدس، جولان اشغالی، معامله قرن و عادی سازی روابط سه کشور عرب (امارات، بحرین و سودان) ارائه داد اما یک کلمه از وی در حمایت از ترامپ در جریان تبلغیات انتخاباتی شنیده نشد؛ تا شخصیتهای برجسته جمهوری خواه که علیه وی رأی دادند مانند جورج بوش پسر، جان بولتون، کالین پاول و تعدادی از ژنرالها و فهرستی بلند بالا استفاده خواهد کرد.
جو بایدن در سخنرانی خود بعد از اعلام پیروزی وعده داد که آمریکا را متحد میکند و رئیس جمهوری تمامی آمریکاییها باشد اما وعده دادن یک چیز و اجرای آن چیزی دیگر است. بعید است که ارتش بزرگ نژادپرست عقیدهگرای «ترامپی» که تقریبا نیمی از آمریکا را شکل میدهد ریاست کسی را بپذیرد که باعث سرنگونی رهبر آنها شد و او را در انتخابات اخیر شکست داد.
بر عکس رهبران عرب که تمامی میلیاردها دلار خود را در سبد ترامپ ریختند اما یهودیها بسیار زیرک بودند؛ زیرا آنها خودشان را به دو جناح تقسیم کردند: اولی اسرائیلیهایی هستند که ترامپ را به لحاظ «نظری» و از دور حمایت کردند. جناح دوم، یهودیهای آمریکا هستند که ۷۷ درصد از آرای خود را به بایدن دادند و از این رای دادن به عنوان اهرم فشار استفاده خواهند کرد. نتانیاهو نیز در قبیحترین شکل ممکن به ترامپ خیانت کرد زیرا از جمله نخستین کسانی بود که پس از مطمئن شدن از پیروزی بایدن به وی تبریک گفت و دوستی عمیقش با او که دهها سال سابقه دارد، یادآور شد.
دو نوع پرونده و سند وجود دارند که ممکن است فاش کردن آنها اقدام غافلگیرکننده چهار سال آینده باشد:
بسته نخست، پروندههایی که دولت جدید آمریکا به رهبری بایدن ارائه میکند و شامل فاش کردن گزارشهایی مرتبط با ترور جمال خاشقجی، روزنامه نگار عربستانی میشود که ترامپ آنها را پنهان کرد و اسنادی که سعد الجبری، عضو سازمان اطلاعات عربستان و دستیار شاهزاده محمد بن نایف، ولیعهد سابق که به آمریکا پناهنده شد آنها را به آمریکا منتقل کرده است که این اسناد درباره اسرار روابط ترامپ با شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد کنونی عربستان و پروندههای فساد و نقض حقوق بشر است.
بسته دوم که چه بسا ترامپ آن را در تلویزیون جدیدش فاش کند و به اسرار رسواکننده مالی و اخلاقی علیه دشمنانش از بایدن و خانوادهاش گرفته تا رهبران جمهوری خواه که پشت او را خالی کردند، مرتبط میشود. ترامپ چه بسا علیه نتانیاهو هم موضع بگیرد و به خاطر خیانتش از او تلافی جویی کند به ویژه آن که گزارشهایی وجود دارد که حکایت از خشم شدید و ناامیدی ترامپ به خاطر خیانت نتانیاهو دارد.
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه و شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین، کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی تا زمان نوشتن این مقاله پیام تبریک به بایدن نفرستادند و ملک سلمان، پادشاه و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی با تاخیر این کار را کردند؛ هر کدام هم دلیل خودشان را دارند؛ امری که سیاستهای رئیس جمهوری جدید و نزاعهای خارجی وی را ترسیم میکند.
آمریکا از این انتخابات با زخمهایی عمیق به دلیل دودستگیهای نژادی و ایدئولوژیک و نژادپرستی عمیق بیرون میآید؛ زخمهایی که درمان آنها بسیار دشوار هستند. ضرری که چهار سال حکومت ترامپ به آمریکا وارد کرد، بسیار بزرگتر از آن است که قابل تصور باشد و بحران آمریکا اکنون وارد مرحله جدید و خطرناکتری میشود.
«خبرگزاری ایسنا»