چرا صدای آمریکا درنمی‌آید؟
برایان هوک در یادداشتی که در روزنامه نیویورک‌پست منتشر کرد، اعلام کرد شبکه صدای آمریکا باید عملکرد بهتری از خود در مقابله با ایران به نمایش بگذارد.
هر زمان ترامپ و مسؤولان دولتش موفق نمی‌شوند درباره مسأله‌ای - چه داخلی و چه خارجی- در برابر قانون ایستادگی کرده و کار خود را پیش ببرند، دست به دامن انگ زدن یا اتهام وارد کردن به دیگران می‌شوند. اخیرا این اتهام‌زنی‌ها به ایران نیز ربط پیدا کرده است و ترامپ سعی دارد شخصا هر کس در مقابل او مقاومت می‌کند را به ایران و نظام جمهوری اسلامی مرتبط سازد و یا مثالی می‌آورد که نشان دهد این مؤسسه یا فرد در مقابل ایران انعطاف بیشتری به خرج داده است.
همین چند روز پیش بود که با بالا گرفتن دعوای ترامپ و توئیتر بر سر توئیت‌های غیرواقعی و دروغ رئیس‌جمهور آمریکا، این شبکه اجتماعی برچسب راستی‌آزمایی به یکی از توئیت‌های او زد. بعد از این اقدام، رئیس‌جمهور آمریکا- که اخیرا وقت زیادی را در شبکه‌های مجازی و بویژه توئیتر می‌گذراند- به جای پاسخ دادن درباره دروغ‌پراکنی خود در این شبکه مجازی، با انتشار عکسی از صفحه توئیتر رهبر انقلاب، خواستار بسته شدن این صفحه به بهانه ضدصهیونیستی بودن آن شد. این مسأله البته به همین جا ختم نشد، چرا که چند روز پیش نیز برایان هوک، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران به بهانه بی‌خاصیت بودن شبکه تلویزیونی VOA فارسی در پیگیری اهداف دولت آمریکا، اعلام کرد این شبکه «صدای آمریکا» نیست و «صدای ایران» است!
او در یادداشتی که در روزنامه نیویورک‌پست منتشر کرد، اعلام کرد شبکه صدای آمریکا باید عملکرد بهتری از خود در مقابله با ایران به نمایش بگذارد. او همچنین بیان کرد بودجه 17 میلیون‌دلاری این شبکه تلویزیونی برای بخش فارسی در شرایطی از جیب مالیات‌دهندگان آمریکایی پرداخت می‌شود که بینندگان ایرانی این شبکه و آمریکایی‌ها، نتوانستند اطلاعات قابل اعتماد و حقیقت‌محوری را از برنامه‌های آن درباره ایران و جمهوری اسلامی دریافت کنند.
با وجود اینکه تمرکز عمده برایان هوک بر نفوذ نظام جمهوری اسلامی در بین اعضای ایرانی این شبکه بوده است تا نشان دهد برنامه‌های این شبکه نتوانسته اهداف ترامپ در مقابل ایران را اجرایی سازد، اما در ادامه این یادداشت او به دلایل دیگری درباره کاستن از میزان بودجه این شبکه و همچنین احتمال تعطیل کردن آن توسط دولت ترامپ اشاره کرده که پرده از اهداف واقعی دونالد ترامپ از فشار بر این شبکه برمی‌دارد. در زیر به چند نمونه از این دلایل اشاره می‌شود.
1- همراه بودن با مواضع جمهوری اسلامی
مهم‌ترین مسأله‌ای که مدت زیادی است دولت آمریکا را به این نتیجه رسانده تا در چند مرحله بودجه صدای آمریکا را کاهش دهد، این ایده است که صدای آمریکا برخی مواضع موافقان نظام جمهوری اسلامی را نیز پوشش داده و از آنها حمایت می‌کند. برایان هوک در این باره نوشته است: «رئیس‌جمهور آخرین فردی بوده است که ناامیدی و سرخوردگی خود از برنامه‌های صدای آمریکا را بیان کرده است. شورای سیاست خارجی آمریکا که شورایی غیرحزبی است، سال 2017 ارزیابی مستقلی درباره برنامه‌های VOA فارسی انجام داد و به این نتیجه رسید که تعصب در گزارش‌های این شبکه وجود دارد و پوشش رسانه‌ای این شبکه درباره سیاست خارجی ایران باعث شده است تبلیغات طرفداران رژیم در ایران جای گزارشگری عینی را بگیرد. همچنین گزارش دیگری توسط این شورا مشخص کرده بسیاری از توصیه‌های ارائه‌شده به این شبکه برای پیگیری سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران دنبال نشده است. من مرتبا درباره برنامه‌های تلویزیونی‌ای می‌شنوم که با کیفیت بالا تولید شده و به صورت ناگهانی لغو شده‌اند و جای آنها برنامه‌هایی با کیفیت پایین جایگزین می‌شود. من در عین حال بسیار ناراحت شدم که در زمان تظاهرات تاریخی(!) مردم ایران در نوامبر سال گذشته میلادی [حوادث آبان‌ماه سال 98] این شبکه مستندهای حیات وحش پخش می‌کرد. شبکه صدای آمریکا مطمئنا نتوانسته پوشش مستقل و قاطعی راجع به حوادث ایران داشته باشد».
این مسائل در حالی بیان شده است که سال 1389 در زمان ریاست‌جمهوری باراک اوباما هم چند نفر از مدیران شبکه صدای آمریکا به بهانه همراهی با مواضع ایران از کار خود اخراج شدند. از آن زمان تاکنون چند بار مدیران این شبکه تعویض شده‌اند اما تغییری در خط مشی این شبکه دیده نشده است. نکته جالب ماجرا اینکه شبکه ماهواره‌ای صدای آمریکا در ایران به دلیل بیگانگی مدیران این شبکه با فرهنگ و نوع برخورد مردم ایران با مسائل روز، در بین شبکه‌ها و تلویزیون‌های ماهواره‌ای کمترین میزان بیننده را دارد. بر اساس گزارش تحقیقات پژوهشگاه کنگره آمریکا از رسانه VOA فارسی که سال 2012 منتشر شد، تأثیر ناچیز و کاهش مخاطبان شبکه «صدای آمریکا» و «رادیو فردا» در میان فارسی‌زبانان به حدی است که بر اساس آمار منتشرشده، سهم صدای آمریکا و رادیو فردا در میزان جذب مخاطب، 1/5 درصد بوده است. بنا بر این گزارش، بخش فارسی صدای آمریکا وابسته به دولت ایالات‌متحده که در آن زمان بودجه سالانه 23 میلیون دلاری داشت کمتر از 5 درصد مخاطب داشت. از سوی دیگر، در مقایسه آماری بین سال 2010 تا 2011، میزان بینندگان و مخاطبان صدای آمریکا از 6/19 به 1/6 درصد کاهش یافته است.
2- فساد مالی و اخلاقی در صدای آمریکا
یکی دیگر از دلایل برایان هوک برای انتقاد شدید از صدای آمریکا شفاف نبودن عملکرد این شبکه در قبال بودجه‌های دریافتی آن است. هوک در این باره نوشته است: «سوء‌مدیریت گسترده‌ای در این سازمان وجود دارد. VOA فارسی نتوانسته محیط کار و پروسه کاری شفافی ایجاد کند و این مسأله برای دهه‌ها ادامه داشته است. گزارشی که سال 2009 توسط دولت اوباما تهیه شد نشان می‌داد کارمندان بخش فارسی شبکه صدای آمریکا بالاترین میزان نارضایتی را از کار خود داشته‌اند و بارها درباره پارتی‌بازی و دخالت دادن برخی تعصبات در استخدام‌ها شکایت کرده بودند. این گزارش برای شرایط امروز صدای آمریکا نیز صادق است، چرا که از سال 2009 تاکنون این شکایت‌ها و نگرانی‌ها در محل کار به دلیل رفتار غیراخلاقی و نادرست همچنان ادامه داشته است. بر اساس گزارش‌های دولت، بخش فارسی صدای آمریکا به همراه آژانسی که مسؤول نظارت بر این شبکه بوده، یعنی آژانس ایالات‌متحده برای رسانه‌های جهانی (USAGM) همواره به عنوان بدترین محل کار در بین آژانس‌های دولتی ایالات‌متحده انتخاب می‌شده‌اند».
مصادیق فامیل‌گرایی و پارتی‌بازی در صدای آمریکا که در گزارش پژوهشگاه کنگره آمریکا در سال 2012 به آنها پرداخته شد به شرح زیر است:
1- گسترش فامیل‌گرایی و پارتی‌بازی در استخدام کارکنان بدون گزینش و کنترل 2- پارتی‌بازی برای آنتن دادن به گروه‌های خاصی از اصلاح‌طلبان به دلیل سابقه‌های دوستی و ندادن آنتن به دیگر گروه‌های مهم 3- استخدام دوستان و آشنایان بدون صلاحیت و تجربه لازم برای کار در رسانه و همچنین عدم توجه به درخواست دیگر متقاضیان شایسته. در ادامه گزارش کنگره درباره صدای آمریکا آمده است: بسیاری از کارمندان صدای آمریکا نه‌تنها هیچ سابقه رسانه‌ای و ژورنالیستی ندارند، بلکه از فراریان سیاسی ایران و تنها از جریان اصلاح‌طلبان هستند، افرادی همچون علی افشاری، احمد باطبی، فریبا داوودی‌مهاجر و... در میان کارمندان صدای آمریکا هستند. در این گزارش همچنین با اشاره به مضمون برنامه‌های غیراخلاقی صدای آمریکا آمده است: اگرچه صحبت در باب مسائل جنسی از نظر فرهنگ غربی پذیرفته شده است و جامعه ایرانی هم جامعه باز و آزادی است اما خانواده‌های ایرانی عملا دارای ساختار خاص و محافظه‌کاری هستند و پخش برنامه‌هایی با مضمون جنسی نه‌تنها به نفع دیپلماسی عمومی آمریکا نیست بلکه به جذب مخاطب هم کمکی نمی‌کند و عملا سبب دور شدن مخاطب ایرانی از رسانه آمریکایی می‌شود.
6 سال پیش نیز در سال 2014، رسوایی مدیران و مجریان شبکه صدای آمریکا یک بار دیگر به رسانه‌ها درز پیدا کرد و باعث ایجاد رسوایی اخلاقی برای مدیران این رسانه شد. ماجرای تعرض مهدی فلاحتی به یکی از خانم‌های مجری در این شبکه تلویزیونی به‌سرعت در اخبار مرتبط با این شبکه انعکاس یافت. با این حال به گفته الهام ستاکی، با اعمال فشار مدیران صدای آمریکا (که به گفته ستاکی فضایی به‌شدت امنیتی در آن جاری است) پرونده شکایت او به جایی نرسید و به همراه 2 مجری دیگر (از جمله جمشید چالنگی) که به نفع او شهادت داده بودند، از شبکه اخراج شدند.
3- عدم همراهی با دروغ‌های ترامپ درباره ویروس کرونا
برایان هوک بیان کرده است این تنها سرویس فارسی شبکه صدای آمریکا نیست که عملکرد خوبی از خود نشان نداده است، بلکه سایر سرویس‌ها نیز در مسأله ویروس کرونا عملکرد قابل قبولی نداشته و بیشتر به ابزار پروپاگاندای دولت چین و اطلاعات غلط این دولت تبدیل شدند. اشاره او به سایر سرویس‌های شبکه صدای آمریکا به زبان‌های دیگر دنیاست که بر اساس حقایق موجود ظاهرا حاضر نشده‌اند دروغ‌های ترامپ راجع به کرونا را بازتاب دهند. رئیس‌جمهور آمریکا که روز جمعه بودجه سازمان جهانی بهداشت را به بهانه همراهی این سازمان با دولت چین قطع کرد، حالا می‌خواهد چنین وانمود سازد که رسانه وزارت خارجه آمریکا نیز در این مسأله با چینی‌ها همراهی کرده و حاضر نشده است تئوری‌های توهم توطئه او را به خورد جهان بدهد. ترامپ و مایک پمپئو که حالا تیمی 2 نفره را در کاخ سفید برای حمله به چین به بهانه کرونا تشکیل داده‌اند، بارها این تئوری را مطرح کرده‌اند که ویروس کرونا در آزمایشگاهی در چین ساخته شده است اما بعد از اینکه دانشمندان آمریکایی این تئوری را زیر سوال بردند، مجبور به عقب‌نشینی از حرف‌های خود شدند. ترامپ سعی دارد با استفاده از مسأله کرونا، کمپین فشار تجاری خود بر چین را پیش ببرد و کار را به جایی رسانده که رسانه‌های جهان دیگر نه به جنگ تجاری واشنگتن و پکن، بلکه به جنگ سرد ایجادشده بین 2 کشور می‌پردازند.
* دلیل اصلی چیست؟
مسأله دیگر که به نظر می‌رسد در این میان مهم‌ترین مسأله در تلاش دولت ترامپ برای تعطیلی این رسانه باشد، ماجرای مخالفت کنگره با گزینه پیشنهادی او برای ریاست آژانس ایالات‌متحده برای رسانه‌های جهانی USAGM است. این سازمان که وظیفه نظارت بر شبکه‌های تلویزیونی و رسانه‌ای دولتی آمریکا را بر عهده دارد، از رابطان اصلی دولت آمریکا با این رسانه‌هاست. ترامپ بارها اعلام کرده اعتمادی به رسانه‌های آمریکایی ندارد اما در عین حال تلاشش برای نفوذ به این رسانه‌ها یا تغییر مدیریت آنها نیز با شکست مواجه بوده است. به دلیل اینکه بودجه صدای آمریکا با تایید کنگره پرداخت می‌شود، صلاحیت گزینه مدیریت «آژانس ایالات‌متحده برای رسانه‌های جهانی» نیز باید به تایید سنای آمریکا برسد. با این حال آنطور که برایان هوک بیان کرده است، دولت ترامپ سال 2018 مایکل پک را برای ریاست این آژانس در نظر گرفت اما مجلس سنا با این گزینه مخالفت کرد. بنا به گفته برایان هوک، صلاحیت «مایکل پک» در سنا باید تایید می‌شد اما این کار انجام نشد که این مسأله تأثیر بدی روی کارایی صدای آمریکا داشته است و اگر کنگره اقدام به تأیید صلاحیت او نکند، دولت آمریکا اقدام به تعطیلی این رسانه خواهد کرد.
نکته جالب درباره مایکل پک اینکه او از نزدیکان استیو بنن، مشاور پیشین ترامپ در کاخ سفید و از محافظه‌کاران دوآتشه واشنگتن است و مجلس سنای آمریکا به دلیل اینکه او را به‌شدت سیاسی و حزب‌گرا می‌داند و معتقد است رئیس این آژانس باید فردی غیرحزبی باشد، از منصوب کردن او به این سمت خودداری کرد. در عین حال به نظر می‌رسد علت انتخاب پک، شباهت او به ترامپ در انجام امور اداری نیز باشد. روزنامه نیویورک‌تایمز چند روز پیش اعلام کرد دادستان منطقه کلمبیا قرار است تحقیقاتی را درباره این فیلمساز مستقل، اجرایی سازد. ماجرا از این قرار است که پک هنگام ریاست یک سازمان رسانه‌ای که توسط دولت فدرال نیز به آن بودجه ارائه می‌شده است، از کمک‌های مالی‌ای که به این سازمان غیرانتفاعی شده است، برای اندوختن مال شخصی استفاده کرده است. برملا شدن این پرونده باعث شده است فشار جمهوری‌خواهان به مجلس سنا برای تایید صلاحیت پک نیز فعلا متوقف شود. این در حالی است که گفته می‌شود شخص ترامپ اقدامات تازه‌ای را برای اجبار سنا به تایید صلاحیت مایکل پک آغاز کرده و در عین حال کمپین رسانه‌ای او جهت تهدید کنگره به تعطیل کردن صدای آمریکا در همین راستا بوده است.
به نظر می‌رسد مدیران بخش فارسی صدای آمریکا از اختلافات پیش‌آمده در کنگره آمریکا بین دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان بیشترین استفاده را برده‌اند و جایگاه خود را در امنیت می‌بینند. با این حال یادداشت برایان هوک، کاسته شدن گاه‌به‌گاه از بودجه این رسانه و همچنین تلاش دولت ترامپ برای تعطیلی این رسانه، بیشتر از اینکه دلیلی مرتبط با جمهوری اسلامی ایران داشته باشد، مرتبط با رقابت‌های حزبی و همچنین تلاش ترامپ برای به دست آوردن یک رسانه در آمریکاست. او که تاکنون «فاکس‌نیوز» را رسانه اصلی خود می‌دانست، اخیرا متوجه شده است این رسانه باز هم در مسائل اساسی گاهی به او انتقاداتی وارد می‌کند و از این رو به دنبال تسخیر یک رسانه برای شخص خودش است.
اعتراضات توئیتر به پیام‌های مبتنی بر دروغ ترامپ، این روزها او را بیش از پیش قانع کرده است که باید تا زمان رسیدن به انتخابات ریاست‌جمهوری راهی برای نفوذ در رسانه‌های آمریکایی پیدا کند. این رسانه می‌تواند حتی رسانه‌ای باشد که برای مردم سایر کشورها از راه دور برنامه‌های سطح پایین می‌سازد!
«روزنامه وطن امروز»
