تفکر بسیجی، الگوی وحدت ملی و امنیت پایدار

یکی از موضوعات مهمی که در کشورهای در حال توسعه به عنوان تهدید ملی محسوب می شود موضوع «شکاف اجتماعی» است. شدت و میزان این شکاف طبقاتی در میان توده ملت می تواند نگرانی هایی را برای مسئولین اداره کشور ایجاد کند که اگر در جوامع در حال توسعه نتوانند این موضوع را با برنامه ریزی، کنترل و رفع نمایند، شکاف اجتماعی می‌تواند سطح منازعات داخلی را تا بحران‌های ملی بالا برده و حتی نظام سیاسی آن جامعه را سرنگون سازد.

لذا بر این اساس تشدید کانون‌های شکاف اجتماعی به عنوان یکی از ابزارهای مهم دشمن برای منازعه و ضربه زدن به امنیت ملی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این میان جمهوری اسلامی ایران که همواره و در طی چهل سال گذشته بر مبنای تفکر و مکتب اسلام و ایدئولوژی انقلابی طی طریق نموده، مهمترین چالش استکبار بوده است تا دشمن با استفاده از این حربه بتواند مولفه‌های مهم اسلامی بودن و انقلابی بودن را در تنگنا قرار داده و با ایجاد این شکاف، وحدت ملی و امنیت جامعه را مورد تهدید قرار دهد.

شکاف های نسلی، جنسیتی، قومی، مذهبی، طبقاتی، تَرَک هایی هستند که به عنوان نقاط آسیب پذیر، می توانند جامعه ی یکپارچه را دچار تزلزل نمایند و وحدت ملی را تضعیف کنند. منازعات بی ثمر و تفرقه افکن سیاسی و جناحی نیز بر ایجاد شکاف اجتماعی و تضعیف وحدت ملی و در نتیجه زوال امنیت ملی نقش به سزایی دارد. در مجموع می توان گفت که هر عنصر و مولفه ای که بر وحدت ملی جامعه بیفزاید را می توان به عنوان فرصتی برای تقویت امنیت ملی برشمرد و از سویی دیگر عناصر تفرقه افکن را به عنوان تهدیدی برای امنیت ملی ارزیابی نمود .

با این تحلیل از جایگاه شکاف های اجتماعی در حفظ وحدت ملی و در نتیجه تاثیر آن در تامین امنیت پایدار مشخص می گردد که تقویت عناصر و مولفه هایی که می توانند فراتر از شکاف های اجتماعی نوعی همبستگی ملی و انسجام همگانی را به همراه آورند، از ضروریات مهم در تامین امنیت کشور است .

در این بین یکی از مولفه ها و عناصر کلیدی که جایگاه ممتاز و بی نظیری در ایجاد همبستگی ملی در انقلاب اسلامی را برعهده دارد، مجموعه بسیج می باشد. مجموعه ای که بر اساس مکتب اسلام و ایدئولوژی انقلاب پایهریزی شده و برگرفته از تعالیم اسلام ناب محمدی است. بسیج بیست میلیونی که از همان روزهای ابتدای انقلاب اسلامی شکل گرفته و در عرصه های مختلف انقلاب نقش محوری و کلیدی داشته است.

در نظام جمهوری اسلامی ایران، بسیج یکی از مؤثرترین عوامل انسانی، با توانمندی‌ها و ظرفیت‌های بی شمار است، بسیج و بسیجیان در عرصه های مختلف همواره در چهار دهه گذشته منشا فعالیت ها و خدمات گوناگونی بوده است. نقش و کارکردهای بسیج در عرصه های امنیتی و دفاعی، سیاسی و اجتماعی، اقتصادی و سازندگی، فرهنگی، امدادی و بهداشتی و... با توجه به عمق و گستره سازمانی در سراسر کشور و فراگیری اقشار، اصناف و آحاد مختلف جامعه، در تمامی عرصه هایی که به او میدان فعالیت داده شد، کارآمدی خود را در آن عرصه ها با صداقت و خلوص و شایستگی نشان داده است.

بسیج تنها مجموعه ی فراگیری است که از همه اقشار مختلف از زن و مرد و پیر و جوان، با گرایش ها و سلایق مختلف در آن گرد آمده اند و این تنوع و تکثر در عین وحدت در ذیل عنوان بسیج، رمز همگرایی و وحدت زایی بسیج می باشد.

بسیج فراتر از اختلافات طبقاتی و شکاف های نسلی و رقابت های قومی و منازعات مذهبی و حتی رقابت های سیاسی و حزبی، مجموعه ای است که با تاکید بر مفهومی متعالی تر از این اختلافات، همچون آرمان ها و ارزش های انقلاب اسلامی و با تاکید بر ایدئولوژی انقلابی که بر بنیان های دشمن شناسی و توسعه ملی شکل گرفته، توانسته است کرد و لر، شیعه و سنی، مسلمان و مسیحی، کارگر و بازاری، باسواد و بیسواد، زن و مرد، پیر و جوان را گردهم آورد و برای تحقق آرمان های متعالی انقلاب اسلامی بسیج نماید.

فلسفه تشکیل بسیج، تقویت، تحکیم و تحقق ارزش های اسلام است. بسیج تشکلی مردمی، کم هزینه، بی توقع و آماده به خدمت است که همواره در مسیر دفاع از انقلاب می باشد. بسیجیان، از بهترین فرزندان اسلام هستند که هر کدام به پاسداری از مرزهای عقیدتی، اخلاقی و جغرافیایی ایران و اسلام مشغول اند. فلسفه تشکیل بسیج، همان فلسفه بعثت پیامبران، یعنی اجرای فرمان ها و احکام الهی است. ثمره تحصیل در بسیج، این مدرسه جهاد اکبر و اصغر، رسیدن به افق کمال و بندگی است.

در واقع این مولفه و شاخصه ممتاز کثرت در عین وحدت بسیج بوده است که در طول تاریخ چهل ساله انقلاب اسلامی همواره بزرگ ترین حماسه ها را آفریده است، چرا که هرگاه اراده ها، استعدادها، توانایی ها و سلائق مختلف در ذیل یک حرکت واحد قرار گیرند و در قالب ید واحده عمل نمایند می توان در مسیر رسیدن به هدف، هر مانعی را به کنار زده و به سرمنزل مقصود رسید .

بر اساس آنچه مورد نظر واقع شد به تحقیق می توان گفت که ظرفیت بسیج و تفکر بسیج، مهمترین و شاید تنهاترین عامل جهت ایجاد وحدت ملی و دستیابی به امنیت پایدار باشد. لذا مهمترین مسئله امروز پیش روی مسئولین می­باید چگونگی توجه به این سرمایه اجتماعی عظیم و بهره مندی از این تفکر و ظرفیت باشد که نظام جمهوری اسلامی بتواند همچون گذشته دکترین امنیتی خود را بر این اساس استوار سازد.

حبیب اله جلیلی، مدرس دانشگاه و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان