۳۰ میلیارد دلار حیف!

 از مساله تعیین نرخ سود بانکی گرفته تا موارد کلان تجارت که مربوط به ارز است همه با هماهنگی رئیس‌جمهوری و با دستور رئیس کل بانک مرکزی انجام می‌شود.

 

در شرایطی که ایران در بحران ارزی به سر می‌برد مشخص شده حدود 30 میلیارد دلار ارز و 60 تن طلا تضییع شده که شاید مشکلات امروز ناشی از عملکرد دیروز باشد.کاهش ارزش پول ملی و همچنین هدررفت منابع ارزی کشور برای مدیریت نرخ ارز و درنهایت تضییع آن ازجمله اقداماتی است که در کارنامه ولی‌ا... سیف رئیس کل سابق بانک مرکزی نگارش شده است.

 

قوه قضاییه اعلام کرده در نتیجه ترک فعل‌ها از سوی ولی‌ا... سیف، علاوه بر وقوع اخلال در نظام اقتصادی، ۳۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار منابع ارزی و ۶۰ تن ذخایر طلا تضییع شده است.

 

علی القاصی‌مهر، دادستان عمومی و انقلاب تهران در نشست شورای عالی قضایی که چندی پیش با حضور حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه و مسؤولان ارشد دستگاه قضایی برگزار شد، از ارسال پرونده ولی‌ا... سیف، رئیس کل سابق بانک مرکزی (۹۲تا ۹۷) به دادگاه ویژه رسیدگی به اخلال در نظام اقتصادی خبر داد.

القاصی‌مهر در این نشست به ارائه گزارشی درباره آخرین وضعیت پرونده مداخلات ارزی مسؤولان ارشد دولتی در فاصله زمانی سال ۹۵‌تا ۹۷ پرداخت و گفت: در سال‌های ۹۵ تا ۹۷ نه تنها قوانین مرتبط با نظام ارزی کشور نقض شده، بلکه تکالیف قانونی دایر بر لزوم تصویب مداخله ارزی و فروش سکه‌های طلا در شورای پول و اعتبار برای پرداخت منابع ارزی به نیازمندان واقعی و جلوگیری از تشکیل بازار واسطه‌گری و دلالی نسبت به این منابع نیز رعایت نشد.

در این مدت بالغ بر ۳۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار و هفت میلیون و ۶۱۲ هزار ۴۰۳ عدد سکه بهار آزادی که شامل حدود ۶۰ تن از ذخایر طلا می‌شود تضییع شده و برای آن کیفرخواست صادر و پرونده جهت رسیدگی به دادگاه‌های ویژه اخلال در نظام اقتصادی ارسال شده است.

 

 

ولی‌ا... سیف، زمانی که به عنوان رئیس کل بانک مرکزی معرفی شد برخی رسانه‌ها نسبت به مدرک وی انتقاداتی را مطرح کردند. با این‌که وی مدیرعاملی بانک‌های سپه، صادرات، کارآفرین را بر عهده داشت و فعالیت در بخش‌های دیگر را در کارنامه کاری خود داشت اما کارشناسان به انتصاب او در سمت رئیس کل بانک مرکزی انتقاد داشتند. به این صورت که بیان شده بود وی دارای مدرک دکتری حسابداری است و کسی که در جایگاه رئیس کل بانک مرکزی قرار دارد باید حتما اقتصاددان باشد اما وی در این سمت قرار گرفت و پنج سال به کار خود ادامه داد.

 تخلفات ارزی که اخیرا قوه قضاییه به آن پرداخته متوجه کارنامه سیف است. وی حدود 20 سال است که درنظام بانکی سمت‌های مختلف دارد اما زمانی که او در ابتدای دهه 70 مدیرعاملی بانک صادرات را بر عهده داشت اختلاس بزرگی صورت گرفت، اختلاس 123 میلیارد تومانی  که اگر با نرخ تورم فعلی و قیمت دلار محاسبه شود، رقمی حدود 700میلیون دلار به‌دست می‌آید.

او همچنین در جریان عدم بازپرداخت سپرده‌های مردم توسط موسسات مالی و اعتباری که از بانک مرکزی مجوز گرفته بودند بسیار مورد انتقاد قرار گرفت.

 افت شدید و ناگهانی ارزش پول ملی ایران در مقابل دلار و افزایش افسار گسیخته و جهشی قیمت ارز در اواخر سال ۱۳۹۶  انتقادات گسترده‌ای را نسبت به وی برانگیخت و در این میان این‌که اعضای خانواده ولی‌ا... سیف مقیم خارج از کشور بوده و از فشارهای اقتصادی داخل ایران، متأثر نمی‌شوند، مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت.  در سال ۹۶ با شروع تحقیقات درباره پرونده تخلفات ارزی، پرونده سیف به نام فساد مدیران سابق بانک مرکزی با خلاصه اتهامات اخلال در بازار ارز در جریان افتاد. در ۳ مرداد ۹۷، دیوان محاسبات کشور تخلفات بانک مرکزی را محرز دانست و حکم انفصال سیف رئیس کل بانک مرکزی و معاونان وی را تایید کرد. این اتهامات در دوران اجرای سیاست ارز ۴۲۰۰‌تومانی با اعلام اسحاق جهانگیری وارد شده است. در ۲۲ شهریور ۹۷، حسن روحانی طی حکمی او را به مشاور رئیس‌جمهور در امور پولی و بانکی خود منصوب کرد.

ولی‌ا... سیف، رئیس کل سابق بانک مرکزی وقتی پس از برجام به ایالات متحده آمریکا سفر کرده بود، در سخنرانی شورای روابط خارجی آمریکا، دستاوردهای ایران از برجام را با عبارت تقریبا هیچ توصیف کرد. وی کلمه almost nothing را به کار برده بود.  این در شرایطی بود که دولت اعتقاد داشت دستاوردهای برجام در زمینه اقتصادی کاملا قابل دفاع است و منتقدان ازسر کینه‌توزی حرف می‌زنند.

پاییز 95 دادستان تهران فعالیت موسسه فرشتگان را خارج از ضوابط دانست و از دستگیری دو مدیر این موسسه خبر داد. با اعلام این خبر، سپرده‌گذارانی که برای چند درصد سود بیشتر پول خود را نزد این موسسه قرار داده بودند برای دریافت پول خود راهی شعبات این موسسه شدند. ابتدا بانک مرکزی بیانیه‌ای صادر کرد که در آن موسسه کاسپین(فرشتگان سابق) باید به تعهدات خود عمل می‌کرد. ولی‌ا... سیف، کاسپین را مستقل از تعاونی‌ها خواند و گفت: مدیران و سهامداران تعاونی‌ها باید پاسخگوی کسری احتمالی بشوند. این در حالی بود که در زمان ریاست وی، موسسه کاسپین اجازه فعالیت داشت اما سیف با افزایش نارضایتی و تجمعات پی در پی مردم برای فرار از فشار حاکی از مجوز اعطا شده، مجوز کاسپین را مشروط خواند، درحالی که در متن مجوز چنین نکته‌ای قید نشده‌است و در قانون بانک مرکزی چیزی به نام مجوز مشروط وجود ندارد.

حسن روحانی سال 92 در شعارهای انتخاباتی خود، مشکلات اقتصادی را ناشی از سوءمدیریت دانست و تحریم‌ها را در این زمینه بی‌اثر خواند. طی سال‌های 92تا 96 مواردی مطرح شد که نشان می‌داد سوءمدیریت و ضعف عملکرد دولت قبل باعث بروز مشکلات اقتصادی شده بود اما در سال 97 که آمریکا از برجام خارج شد یک‌باره مقصر همه کوتاهی‌ها در کشور تحریم معرفی شد. به صورتی که حسن روحانی، رئیس‌جمهوری و اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری که در آن زمان بیشترین انتقادات را در مورد عملکرد دولت قبل بیان کردند با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها موضوعاتی مانند اف‌ای‌تی‌اف و جنگ اقتصادی را مطرح کردند که این عوامل باعث شده اقتصاد با مشکل مواجه شود. ‌‌‌‌‌‌‌‌

حالا اما پس از این سال‌ها معلوم شده که در دولت فعلی هم این سوءمدیریت بوده که منابع کشور را ازبین برده است. درواقع اگر این 30میلیارد دلار و 60 تن طلا از بین نرفته بود شاید مشکلات فعلی اقتصاد هم شکل نمی‌گرفت.

 

فروردین ماه سال 97 بود که اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهور به نمایندگی از تیم اقتصادی دولت ارز را تک نرخی کرد.

نرخ ارز در حالی برای همه متقاضیان 4200 اعلام شده بود که نرخ تسعیر ارز در بودجه سال‌97 حدود 3500 تومان تعیین شده بود و در یک تصمیم یک شبه به ازای هر دلار حدود 700 تومان به درآمد دولت اضافه کرد.
از سوی دیگر نرخ ارز در بازار آزاد بیش از 5هزار‌تومان بود که اعلام نرخ ارز ترجیحی باعث شد حجم تقاضا افزایش یابد. با اینکه رییس کل بانک مرکزی مسئول مستقیم نهاد پولی و ارزی کشور است سیف پس از پایان صدارت خود اعلام کرد در زمینه ارز 4200 تومانی نقشی نداشته است. همچنین مسعود نیلی مشاور اقتصادی رییس جمهور پس از برکناری اعلام کرد با این موضوع مخالف بوده و جهانگیری معاون اول رییس جمهور هم اخیرا اعلام کرد در این تصمیم نقشی نداشته است. این در حالی است که ارز 42000 تومانی نتیجه تصمیم تیم اقتصادی دولت در آن مقطع بود. از سوی دیگر ولی ا...‌سیف ارز را  با نرخ 3200 تومان تحویل گرفت و با نرخ 9200تومان با افزایش 187 درصدی تحویل عبدالناصر همتی داد.

 

 

اگر 30 میلیارد دلار و همچنین 60 تن طلا را به واحد پول ایران محاسبه کنیم رقمی حدود 700 هزار میلیارد تومان به‌دست می‌آید؛ رقم بسیار بزرگی که بر کشور تاثیر زیادی دارد و شاید اگر این اقدامات انجام نمی‌شد اکنون کسری بودجه و کاهش درآمد به چالش اصلی برای ایران تبدیل نمی‌شد. مبالغی که با آن می‌توانستیم اقدامات توسعه و زیرساختی انجام دهیم اما متاسفانه هدر رفته و به‌دلیل توزیع رانتی ارز، عده اندکی درآمدهای هنگفتی به‌دست آوردند.‌

دولت سند مالی سال 1400 را زمانی که راهی بهارستان کرد بودجه را 841 هزار میلیارد تومان پیشنهاد داده بود. 700 هزار میلیارد تومان تضییع اموال دولت بوده که محاسبه آن نشان می‌دهد این رقم بیش از 83 درصد رقم بودجه دولت را در بودجه امسال تشکیل می‌دهد.

یک‌سال یارانه 700 هزار تومانی 700 هزار میلیارد تومان معادل یارانه 690 هزار تومان به مدت یک‌سال برای 85 میلیون ایرانی است.

حدود هفت میلیارد و 900 میلیون نفر جمعیت جهان است. اگر دو ماه به همه مردم جهان قرار بود یارانه 45 هزار تومانی پرداخت شود رقم آن به 700 هزار میلیارد تومان می‌رسید.

خودروسازی تویوتا و بنز که در رده‌های اول جهان قرار دارند هرکدام 30 میلیارد دلار قیمت دارند؛ به بیان بهتر با این مبلغ امکان آن وجود داشت یک خودروسازی معادل تویوتا یا بنز خرید. همچنین ایران خودرو و سایپا هر کدام دارای ارزشی زیر 10 میلیارد دلار هستند و با این رقم امکان تاسیس حداقل سه کارخانه دیگر در تراز کارخانه‌های فعلی وجود داشت.

اگر هزینه ساخت هر متر مربع مسکن را هفت میلیون تومان درنظر بگیریم با پول تضییع شده در زمان ریاست کلی ولی‌ا... سیف در بانک مرکزی امکان ساخت 100 میلیون متر مربع مسکن وجود داشت. به بیان بهتر یک میلیون و 670 هزار مسکن 60 متری. این در حالی است که پس از چندین سال برخورد منفعلانه در دولت یازدهم در حوزه مسکن، مجلس شورای اسلامی طرح ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی را مصوب کرده و وزارت راه و شهرسازی طرح اقدام ملی را اجرا کرده است.

برآوردها نشان می‌دهد حدود 100 میلیارد دلار منابع بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر است. آنچه در سال گذشته بیش از سایر کشور سر و صدا داشت پول بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی بود. اعداد و ارقام مختلفی در مورد پول بلوکه شده ایران اعلام می‌شود اما ظاهرا بین 8 تا 9میلیارد دلار است. به بیان بهتر چهار برابر مبلغی که از کره طلب داریم در صدارت سیف در بانک مرکزی تضییع شده است. از سوی دیگر حدود یک سوم کل دارایی ایران در کشورهای دیگر در داخل ایران تضییع شده است.

اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری در شهریور سال 95 درباره عملکرد ارزی دولت قبل اظهار نظر کرده بود دولت گذشته، ۲۳میلیارد دلار از پول کشور را به دبی و استانبول برد و در کمتر از ۱۷ ماه، دستاوردهای منفی همچون افزایش نرخ تورم و افزایش قیمت ارز از یک هزار تومان به ۳۶۰۰ تومان را در کارنامه خود ثبت کرد. وی تاکید داشت دولت قبل توانایی لازم برای کنترل نرخ ارز را نداشت. جهانگیری در مورد درآمد نفتی نیز توضیح داده بود درآمد سالانه کشور از محل فروش نفت 30 میلیارددلار است.