شیبانی: به آمدن بایدن دلخوش نباشیم

ابراهیم شیبانی عضو شورای راهبردی روابط خارجی و رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی در برنامه جهان‌آرا در پاسخ به سؤالی درخصوص تبعات حضور بایدن در کاخ سفید با بیان اینکه "باید ما نظام سیاسی و اقتصادی آمریکا را بشناسیم"، گفت: سیاست آمریکا از اقتصاد نشئت می‌گیرد و بنای اقتصاد آمریکا بر اصالت سرمایه هست و انسان تا موقعی که به افزایش سرمایه خدمت می‌کند به‌حساب می‌آید.

وی افزود: شرکت‌های بزرگ آمریکا را شکل می‌دهند و قدرت دست کمپانی‌هاست و هیچ کس بدون حمایت کمپانی‌ها نمی‌تواند فرماندار و رییس جمهور شود.

شیبانی با تأکید بر اینکه محال است که یک رییس جمهور آمریکا بیاید و مخالف روال گذشته عمل کند ‌و ‌سیاست‌ها عوض شود گفت: آمدن بایدن ابداً نمی‌تواند سیاست آمریکا را عوض کند چون باید حافظ آن بنیان اقتصادی باشد.

رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی با تأکید بر اینکه بایدن که بیاید اتفاق خاصی نمی‌افتد و حتی ممکن است از یک نظر بدتر هم باشد، گفت: ترامپ هم‌پیمانان خود را دلسرد کرد ولی بایدن در اجماع‌سازی موفق‌تر است و می‌تواند هم‌پیمانان اروپایی و آسیایی خود را جمع‌وجور کند.

وی اضافه کرد: بوش در سال 87 یک‌میلیارد و هفتصد و شصت میلیون دلار از اموال بانک مرکزی را بلوکه کرد و تا سال 95 سرقت دیگری نبود تا اینکه اوباما 9 سال بعد در تیرماه با ما برجام را امضا کرد و در خرداد یک‌میلیارد و‌ هفتصد هزار دلار پول بانک مرکزی را سرقت کرد و حتی داخل ایران هم اعتراضی نشد، بایدن همان‌موقع معاون اوباما بود و الآن اوباما مشاور بایدن هست و این نیست که ما فکر می‌کنیم دنیا عوض می‌شود و هرچند شعارها مقداری فرق دارد و بایدن نگهبان نظامی هست که براساس سرمایه‌داری هست و درون آن سرمایه‌داری کسانی هستند که کاملاً منافع خود را می‌جویند.

عضو‌ شورای روابط خارجی در پاسخ به این سؤال که اگر با آمدن بایدن تغییر رخ نخواهد داد علت تغییر و تحول در بازار ارز و سکه و خودروی ایران چیست، تصریح کرد: اول که برجام امضا شد، جشن در خیابان‌ها راه افتاد و رییس بانک مرکزی وقت در جلسه‌ای گفت "هزار ال‌سی باز شد"، در حالی که کسی که این حرف را می‌زند اساساً نمی‌داند ال‌سی چیست و بعد همه دیدیم که حتی یک معامله 20 میلیون دلاری نتوانستیم از طریق بانکهای‌شان انجام دهیم.

وی با تأکید بر اینکه آمریکا حافظ منافع خودش و سیستم سرمایه‌داری هست، گفت: الآن ممکن است که قیمت‌ها از نظر روانی پایین بیاید ولی این نمی‌تواند آن‌چنان بلندمدت باشد مگر این‌که بتوانیم در مذاکراتی که بعداً به‌وجود می‌آید چیزی را بگیریم.

شیبانی با ابراز اینکه "ما در این مدت مقداری تولید قدرت و برای خود راه باز کرده‌ایم" گفت: من نگران هستم که با دلخوشی آن راه‌هایی که باز کرده‌ایم هم بسته شود.

رئیس اسبق بانک مرکزی با اشاره به راههای عبور از تحریم‌ها در شرایط فعلی اظهار داشت: الآن راه‌هایی را پیدا کردیم و عمل می‌کنیم و سیستم پایاپای و غیره پایاپای است و الآن صادرات حدود 38میلیارد دلاری غیرنفتی ما انجام می‌شود و از کانال‌های دلاری و یوتِرن و یورو رد نمی‌شود چون این راه‌ها بسته است.

وی متذکر شد: اگر این راه‌ها را از دست بدهیم و دلمان خوش باشد که سوئیفت باز می‌شود اگر مجدد بخواهیم برگردیم هزینه دارد و باید مجدداً معطل بشویم و هزینه بپردازیم و ما باید این راه‌ها را نگه داریم و البته من مخالف این نیستم که مذاکره کنیم.

شیبانی در پاسخ این پرسش که آیا بایدن به برجام برمی‌گردد و تحریم‌ها را لغو می‌کند و آیا با عمل بایدن به تعهدات آمریکا در برجام معجزه‌ای در اقتصاد رخ خواهد داد، تصریح کرد: بایدن گفته "به برجام برمی‌گردم" ولی شرط و شروطی مطرح می‌کند و این یک مانع هست چون ما حاضر نیستیم این را به شرط و شروط دیگری پیوند بدهیم.

وی افزود: اصولاً اگر هم بخواهد بردارد برای بایدن به این سادگی نیست چون در زمان ترامپ بیش از 700 تحریم شخص حقیقی و حقوقی علیه ما انجام شد و زمان اوباما حدود 800 تحریم هم آنها داشتند که برچسب هسته‌ای ندارد و مثلاً به‌عنوان تروریسم و حقوق بشر است، بنابراین این 1500 شخصیت حقیقی و حقوقی هست.

شیبانی تأکید کرد: بنابراین برداشتن تحریم‌ها برای بایدن به این سادگی نیست چون نظام آمریکا مانع می‌شود و صهیونیست‌ها دنبال این مسئله هستند.

وی همچنین با تأکید بر اینکه یکی از بدترین چیزها در بازار عدم ثبات است، گفت: جان بولتون کتابی نوشته است که در آن استفان لوی معاون خزانه‌داری آمریکا در زمان بوش هست و در مورد ایران کار می‌کرد که اوباما پس از روی کار آمدن او را نگه داشت و او  100 سفر محرمانه کرد که بگوید "با ایران کار نکنید‌" و این پنهانکاری‌ها چیزی است که در برجام نیست.

شیبانی با ابراز اینکه "من می‌گفتم «سوئیفت باز نخواهد شد» و رئیس بانک مرکزی وقت می‌گفت «ما خدماتش را از بحرین می‌خریم»، اظهار داشت: ما می‌گفتیم «بحرین اختیاری از خود ندارد، و شما چگونه اعتماد کرده‌اید؟" و دیدیم که سوئیفت هیچ وقت به ما خدمت نداد، گفتم «نرم‌افزارش آمریکایی و متعلق به مایکروسافت است".

رئیس اسبق بانک مرکزی با تأکید بر اینکه "برای مذاکره دو چیز اولین شرط است که؛ اول نفت‌مان را راحت بتوانیم بفروشیم و دوم بتوانیم پولش را بچرخانیم."، گفت: اگر این دوتا برآورده شود، اصل کار اینها هست و بعد فرعیات هم می‌ماند و باید سوئیفت هم به ما کمک کند و بانک‌ها هم کار کنند.

وی ضمن یادآوری اینکه "تمام قوانینی که کنگره ضد ما تصویب کرد مثل آیسا و کاتسا در زمان اوباما و دموکرات‌ها بود"، تصریح کرد: یک راهش این هست که بگویم "اگر به برجام برمی‌گردید اول باید طی کنیم" اگر قرار باشد مثل دفعه پیش ظاهر برگردد و یا اینکه بگوییم "قدم به قدم و مرحله به مرحله جلو برویم تا شاید بتوانیم بر اساس قدرت چانه‌زنی‌مان چیزی بگیریم".

شیبانی با انتقاد از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران خاطرنشان کرد: تیمی که رفت تیم مربوطی نبود و از بانک مرکزی و بیمه مرکزی و نفت کسی نبود و کسانی که بودند بیشتر سیاسی و امور خارجه‌ای بودند و نتوانستند جزئیات را متوجه شوند.

وی با تأکید بر اینکه "اگر خوشبین فکر کنم مسئولینی که برجام را امضا کردند دقیق نمی‌دانستند در متن برجام چیست" گفت: این کار با عجله انجام شد ولی حداقل باید از بانک مرکزی و نفت دو یا سه کارشناس می‌رفتند.

عضو شورای روابط خارجه ضمن اشاره به خاطره‌ای از مواجهه دولت درقبال انتقاد از برجام گفت: موقعی که برجام امضا شد همان ماه اول گزارشی را تهیه کردیم و آقای خرازی خدمت آقا فرستادند و ایشان به دولت ارجاع داده بودند و به‌یک‌باره عده‌ای عصبانی گفتند "می‌خواهیم به شورا بیاییم" و رئیس بانک مرکزی و واعظی بودند و خیلی برافروخته گفتند که "ما از آقای شیبانی چنین انتظاری نداشتیم".

وی افزود: آن آقا گفت که "شما باید برای ما این را مدلّل کنید" و من هم گفتم "جایگاه شما طوری نیست که من این را مدلل کنم."، سیف می‌گفت "الآن سوئیفت باز است و ال‌سی‌ها باز می‌شود و شما اشتباه می‌کنید و این بدبینی هست و گزارش شما اشکال دارد".

شیبانی ادامه داد: من آنجا گفتم که "دو سال صبر کنید و ببینید حرف شما درست است و یا حرف ما و بعد از آن جلسه‌ای با هم داشته باشیم."، بعد آن آقا به من تلفن کرد و گفت "اگر می‌شود این گزارش را اصلاح کنید." و من گفتم "اصلاح می‌کنم ولی شما بیایید و پشت میز بنشینیم و شما بگویید کجایش اشتباه است تا من آنجا را اصلاح کنم".

شیبانی در پاسخ به تأکید رهبر انقلاب بر خنثی‌سازی تحریم، گفت: اگر بتوانیم در مذاکرات نفت را بفروشیم و پول بچرخد اصل قضیه را تا حدی به دست آورده‌ایم ولی کل مسئله در این صورت حل نمی‌شود.

عضو شورای روابط خارجی با ابراز اینکه "من معتقد به خام‌فروشی و فروش نفت زیاد نیستم" گفت: این افتخار نیست که بشکه نفت را بفروشیم، اگر خودمان در داخل کار کنیم و یا حتی کمتر هم بفروشیم نفت و در آینده ارزش خود را خواهد داشت من خیلی خوشحال می‌شوم که بگویند "ما 4میلیون بشکه نفت صادر می‌کنیم".

وی اضافه کرد: باید در داخل تولید خودمان را تقویت کنیم و این‌که کشور ما منابع بسیاری دارد شکی نیست، و با وجود منابع طبیعی کافی و منابع انسانی عالی چرا نتوانیم تولید کنیم؟

رئیس اسبق بانک مرکزی ادامه داد: لوازم خانگی و‌ محصولات پتروشیمی ما درجه‌یک است و باید مراحل تولیدمان را آسان کنیم و باید پشت کارآفرین ایستاد و باید بانک‌ها پشت‌سر اینها بایستند و ما با حمایت می‌توانیم.

وی با بیان اینکه "دیپلماسی اقتصادی ما فلج است و باید برای صادرات زمینه‌سازی کرد"، اظهار داشت: اتریش 11 نفر کادر کارشناسی اقتصادی در ایران دارد ولی ما حتی یک نفر هم در اتریش نداریم و وزارت خارجه ما اصلاً برای تجارت و صادرات پایه‌گذاری نشده است.

رئیس اسبق بانک مرکزی با تأکید بر اینکه "کشورهای اطراف ما تشنه اجناس ما هستند"، تصریح کرد: ایران می‌تواند مرکز توزیع انرژی در منطقه باشد‌ و این در حالی است کشوری که انرژی چندانی ندارد مرکز انرژی می‌شود.

شیبانی متذکر شد: مغز گردو و بادام را از کشورهای دور و آمریکا وارد می‌کنیم در حالی که همسایه ما یعنی افغانستان همه اینها را دارد و این در صورتی است که سومین تولیدکننده گردو هم هستیم.

عضو شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به اینکه اوایل که برجام امضا شد عراقچی می‌گفت «این چلوکباب که به ما داده‌اند یک کوبیده هم بغلش گذاشتند آن این است که اجازه داده‌اند پسته و خاویار و فرش هم صادر کنیم»، گفت: من به ایشان گفتم که «این سه قلم روی هم 50 میلیون دلار می‌شود و این در اقتصاد ما عددی حساب نمی‌شود».

وی با ابراز اینکه "جایگاه ما در پتروشیمی میلیاردها دلار است و کالاهایش را می‌توانیم صادر کنیم اضافه کرد: می‌توانیم کارخانه‌های سیمان را بغل مرزهای کشورها بزنیم و بی‌اثر کردن تحریم یعنی تولید و صادرات بیشتر و به‌دست آوردن کالای بیشتر.

شیبانی با پیش‌بینی اینکه در 10 یا 20 سال آینده ایران قطعاً کشور درخشنده اقتصادی در منطقه است، گفت: مدیران توانمندی داریم ولی فقط کافی هست به آنها پر و بال بدهید.

عضو شورای راهبردی روابط خارجی ضمن بیان اینکه آمریکا چین، روسیه و ایران را دشمن خود می‌داند، یادآور شد: فقط بحث ایدئولوژی ما نیست و آمریکا می‌داند که ایران توانمندی بالایی دارد.

شیبانی در بخش پایانی برنامه در پاسخ به سؤالی در خصوص قرارداد 25سالگی ایران و چین اظهار داشت: موقعی که این قرارداد را دیدم به‌سهم خودم گفتم «قرارداد خیلی خوبی هست و ما یک‌سری همکاری‌های زیربنایی و انرژی و راه و بندر خواهیم داشت و علاوه بر این چین هم از یک نظر نیازمند این منطقه هست».

وی با بیان اینکه همه این کارها سرجمع زیربنایی و بزرگ است گفت: کارهایی هست که ما نیاز داریم و متقابلاً آنها هم به ما نیاز دارند و دوجانبه است و کلاً قرارداد خوبی هست و من به این قرارداد امیدوار هستم و این قراردادها مفید است.

عضو شورای روابط خارجه در پاسخ به آن دسته از افراد که این قرارداد را فروش کشور ترکمنچای می‌دانند تصریح کرد: اینها تبلیغات ضدچینی آمریکایی هست و می‌گویند که «چین تله بدهکار ایجاد می‌کند و از این طریق بندر آن کشور را می‌گیرد» و ایران کشوری نیست که زمین به کشوری بدهد.