FATF ایران را در «لیست سیاه» قرار داد + واکنش ایران

«کارگروه ویژه اقدام مالی»، معروف به «FATF» که خودش را نهادی برای مبارزه با پولشویی و «تأمین مالی تروریسم» معرفی می‌کند امروز جمعه ایران را در فهرست سیاه خود قرار داد.

خبرگزاری رویترز نوشته FATF علی‌رغم این در بخشی از بیانیه‌اش تلاش کرده تا حدی درها را برای ایران باز نگاه دارد.

در این بخش از بیانیه کارگروه ویژه اقدام مالی که رویترز به آن اشاره کرده آمده است: «کشورها باید قادر باشند خودشان اقدامات تقابلی را مستقل از هر گونه درخواست از سوی FATF اجرا کنند.»

خبرگزاری رویترز ساعاتی قبل‌تر به نقل از دو دیپلمات و یک مقام اروپایی از وجود چنین بخشی در بیانیه‌ کارگروه اقدام مالی خبر داده و نوشته بود FATF از کشورها خواهد خواست اقدامات تقابلی را با توجه به مسائل اقتصادی کشورهای خودشان اجرا کنند و بنابراین، آنها از این لحاظ که چه چیزی را اجرا کنند از حق انتخاب برخوردار خواهند بود.

یکی از این دیپلمات‌ها به رویترز گفته بود: «این یک راه حل میانه است و آنها می‌خواهند قضیه را طوری سرهم‌بندی کنند که درها را پیش روی ایرانی‌ها باز بگذارند.»

روزنامه وال‌استریت‌ژورنال هم در خبری بامداد امروز، جمعه از احتمال قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه کارگروه اقدام مالی خبر داده بود.

این روزنامه نوشت تصمیم این نهاد مستقر در پاریس بعد از چراغ سبز کشورهای اروپایی و تصمیم آنها برای پیوستن به کارزار فشار آمریکا علیه ایران صورت گرفته است.

منابع مورد استناد وال‌استریت‌ژورنال گفته‌اند مقام‌های کشورهای اروپایی طی هفته‌های گذشته به اطلاع وزارت خارجه آمریکا رسانده‌اند دولت‌های متبوع آنها از اتخاذ تدابیر سخت‌گیرانه جدید توسط این کارگروه علیه نظام مالی ایران حمایت می‌کنند.

دولت‌های کشورهای اروپایی در ماه‌های گذشته مدعی شده‌اند به کارزار فشار حداکثری که دولت آمریکا علیه ایران در پیش گرفته نخواهد پیوست.

وال‌استریت‌ژورنال مدعی شده بود تصمیم FATF تراکنش‌های مالی با ایران را زیر ذره‌بین بیشتر قرار خواهد داد و فشارها را بر بانک‌ها و شرکت‌های انگشت‌شماری که هنوز در حال همکاری با ایران هستند افزایش خواهد داد.

این در حالی است که اکثر بانک‌های کشورهای غربی پیش از این، صرفنظر از همکاری‌های ایران با FATF از بیم تحریم‌های آمریکا از انجام تراکنش‌های مرتبط با ایران خودداری کرده‌اند.

در بیانیه گروه اقدام مالی آمده است: «اکنون با توجه به ناکامی ایران در اجرای معاهده‌های "پالرمو" و "تأمین مالی تروریسم" مطابق با معیارهای FATF، کارگروه اقدام مالی به طور کامل تعلیق اقدامات تقابلی را برمی‌دارد و از اعضایش می‌خواهد اقدامات تقابلی موثر را مطابق با توصیه‌های مندرج در بند ۱۹ اجرا کنند.»

FATF در بخش دیگری از این بیانیه خاطرنشان کرده در صورتی که ایران معاهده‌های پالرمو و تأمین مالی تروریسم را به تصویب برساند این نهاد در خصوص گام‌های بعد و من‌جمله تعلیق اقدامات تقابلی تصمیم‌گیری خواهد کرد.

کارگروه اقدام مالی به مختصری از همکاری‌های ایران با این نهاد هم اشاره کرده و نوشته است: «ایران در ژوئن ۲۰۱۶، متعهد شد نقائص راهبردی موجود در نظام مالی‌اش را مرتفع کند. برنامه اقدام ایران در ژانویه ۲۰۱۸ منقضی شد. فوریه ۲۰۲۰، FATF متوجه شد ایران برنامه اقدام خودش را به طور کامل اجرا نکرده است.»

در ادامه این بیانیه آمده است: «اکتبر ۲۰۱۹، FATF از اعضای خود و تمامی حوزه‌های حاکمیتی آنها خواست: برای شعب و واحدهای تابعه نهادهای مالی مستقر در ایران، بررسی‌های نظارتی بیشتری انجام دهند؛ ساز و کارهای ارتقاءیافته‌ای برای گزارش‌دهی مبادلات مالی ایجاد کنند و هر کدام از شعبات و واحدهای تابعه خود که در ایران مستقر هستند را به الزامات ممیزی بیشتری ملزم کنند.»

«گروه ویژه اقدام مالی» در سال ۱۹۸۹ در پاریس توسط سران گروه هشت (G8) و با مأموریت ادعایی پولشویی تأسیس شد. سران گروه جی-۸ ضرورت تشکیل چنین نهادی را یکسان کردن مقررات بانکی و مبارزه با پولشویی عنوان کردند.

در سال ۲۰۰۱ و بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر، آنچه «تأمین مالی تروریسم» خوانده شده در دستور کار فعالیت‌های گروه ویژه اقدام مالی FATF قرار گرفت. نظارت بر عملکرد شبکه بانکی در سطح جهانی و در سطح کشورها رسالت اصلی FATF محسوب می‌شود.

با وجود این، مواضعی که مقام‌های آمریکایی ابراز می‌کنند نشان می‌دهد که آنها FATF را ابزار مناسبی برای اعمال هر چه موثر تحریم‌ها علیه کشورهای ناهمسو با سیاست‌های آمریکا می‌دانند.

به عنوان مثال، «خوان زاراته»، معاون اسبق مدیریت مبارزه با تروریسم و جرائم مالی در وزارت خزانه‌داری دولت بوش پسر سال‌های پیش برای تبیین بهتر جایگاه FATF در فشار بر ایران گفت: «برای قراردادن ایران در تنگنا و سخت‌تر کردن شرایط برای این کشور به حضور کامل FATF نیاز است.»

کارگروه ویژه اقدام مالی در ماه‌های گذشته اعلام می‌کرد تصمیم گرفته تعلیق «اقدامات تقابلی» علیه ایران را برای یک دوره دیگر تمدید کند. این نهاد علی‌رغم این می‌گفت نام ایران را کماکان در فهرست سیاه خود (موسوم به بیانیه عمومی) نگاه خواهد داشت.

این کارگروه در سال‌های گذشته ایران و کره شمالی را در «فهرست سیاه» قرار داده و به نهادهای مالی نسبت به تعامل مالی با این دو کشور هشدار داده است.

اما بعد از اجرایی شدن توافق هسته‌ای FATF در جولای سال ۲۰۱۶ با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد با هدف ترغیب ایران به انجام اصلاحات بانکی، از جمله در زمینه مبارزه با پولشویی، به مدت یک سال تدابیر موسوم به «اقدامات تقابلی» علیه ایران را به حالت تعلیق درمی‌آورد.

مقام‌های این نهاد قبلاً به نقش کارگروه اقدام مالی در پیشبرد برنامه تحریم‌ها علیه ایران اعتراف کرده‌اند. «مارشال بیلینگزلی»، دستیار وزیر خزانه‌داری آمریکا در زمانی که ریاست «گروه ویژه اقدام مالی» (FATF) را بر عهده داشت در جلسه‌ای مردادماه سال جاری چنین اعترافی را مطرح کرد.

وی در این جلسه گفت: «در FATF، خزانه‌داری به دنبال تقویت استانداردهای مبارزه با پولشویی و مقابله با تأمین مالی تروریسم (AML/CFT) و ضمانت اجرای آنها در سراسر دنیا است.»

مقام خزانه‌داری آمریکا خاطرنشان کرد: «به عنوان مثال، تلاش‌های FATF برای تضمین اینکه تمامی قلمروهای قضایی، بازرسی‌های سطح بالایی در مورد فعالیت‌هایِ مالیِ "افراد در معرض ریسک سیاسی" (PEPs) اعمال می‌کنند و اطلاعات لازم درباره مالکان شرکت‌های حقوقی را گردآوری می‌کنند به ما برای شناسایی تلاش‌های مقام‌های روسیه برای از بین بردن و مخفی کردن عایدی‌های ناشی از فساد کمک می‌کنند.»

بیلینگزلی در ادامه به صراحت از نقش این کارگروه در اجرای تحریم‌ها علیه ایران و کره شمالی گفت: «به قیاس مشابه، فعالیت‌های FATF برای تقویت اجرای تحریم‌های سازمان ملل در سطح جهان و پاسخگو کردن کشورهای کم‌کار از طریق فرایند "لیست خاکستری" آن، به تضعیف تلاش‌های روسیه برای دور زدن ممنوعیت‌های بین‌المللی علیه معامله با ایران و کره شمالی یا سایر برنامه‌های تحریمی سازمان ملل، کمک می‌کند.»

فهرست خاکستری ‌FATF کشورهایی را شامل می‌شود که از دید این گروه در زمینه مبارزه با پولشویی و تروریسم مشکل دارند، اما طرح‌ها و قوانینی را برای مقابله با آن به کار گرفته‌اند.

سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه در اظهاراتی درباره قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه FATF گفت: یک سال و اندی بود ایران همه قوانین و مقررات مربوط به پولشویی و تامین مالی تروریسم را اجرا می کرد.

وی با بیان اینکه سازوکارهای بین المللی خاصیت های خوبی دارند و خاصیت های بدتری هم دارند، اظهار داشت: بردن ایران در لیست سیاه FATF علیرغم همه تلاشها در داخل کشور و همه قوانین و مقرراتی که سعی کردیم مراعات کنیم، صورت گرفته است.

سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: به هر حال انگ پولشویی و انگ تامین مالی تروریسم وصله نچسبی است که قطعا به جمهوری اسلامی ایران نمی چسبد.

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه این هم از سیاسی کاری هایی است که در مکانیسم های بین المللی وجود دارد و کشورهایی مثل آمریکا و رژیم عربستان سعودی و حتی رژیم صهیونیستی با توجه نفوذهایی که در مکانیسم ها دارند، سعی می کنند با سیاسی گری جهت دهی کرده و این اتفاقات بیفتد.

موسوی افزود: عربستان به عنوان بانک مرکزی تروریسم و رژیم صهیونیستی به عنوان تروریست دولتی بدترین جنایات و اقدامات و حمایتها را از سازمانها و گروه های تروریستی سراسر جهان انجام می دهند، ولی شاهدید در شرایطی قرار گرفته اند که ایران را که نهایت همکاری را در این زمینه ها و شفافیت فوق العاده ای دارد، در لیست قرار می دهند.