برنامه‌های صالحی امیری برای وزارت ارشاد چیست؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی « نسیم آنلاین »، سید رضا صالحی امیری بعد از استعفای علی جنتی به عنوان وزیر پیشنهادی رئیس جمهور به مجلس شورای اسلامی معرفی شد.

در ذیل برنامه های کامل وی برای تصدی پست این وزارت خانه آمده است:

مقدمه:

فرهنگ، به تعبیر زیبا و متعالی معمار کبیر انقالب اسالمی و بنیانگذار فقید نظام جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) کانهُ "سایه نبوت" است. فرهنگ در تبار اندیشه و تمدن ایران اسالمی، فره ایزدی است که نه تنها با هستی انسان معنا میشود و قائم به وجود اوست، بلکه خود وجودی انسان است. انسان در سلسله مراتب هستی با فرهنگ از خاک طبیعت برمیخیزد و تا غایت افالک اوج میگیرد. بنابراین فرهنگ ابزار تفنن و سرگرمی نیست، بلکه راهی برای شناخت خود و عالم و آدم است و باز به تصریح

حضرت امام خمینی (ره) ، « بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنگ آن جامعه است. اساساً فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل میدهد و با انحراف فرهنگ، هر چند جامعه در بعدهای اقتصادی، سیاسی، صنعتی و نظامی قدرتمند و قوی باشد، ولی پوچ و پوک و میان تهی است. » به تعبیر مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای مدظله العالی استقلال یک ملت فقط با استقلال فرهنگى تأمین مى شود و مقولة فرهنگ از نظر تأثیرش در آیندة یک ملت و یک کشور، با هیچ چیز دیگرى قابل مقایسه نیست. »

در دهه های اخیر فرهنگ در جهان و ادبیات جدید و تحوالت پر شتاب فن آوری، صنعت و اقتصاد، میکوشد تا جایگاه و مقام شایسته خود را بازیابد و در جدیدترین نظریه های فرهنگی، محور و کانون شهرهای پایدار آینده تلقی شود. امروز فرهنگ محلی و شهری از اعتبار بی بدیلی برخوردار است و از این منظر نیز فرهنگ، عنصر قوام بخش زندگی سالم، پرنشاط و خالق است.

ساختار نهادی فرهنگ:

نظام فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران مجموعه ای منسجم و سامان یافته از چارچوب های نظری، اندیشه ای، مبانی، چشم انداز، سیاست ها، راهبردها، اهداف و نهادهای متکثر و متنوع حاکمیتی، تقنینی و سیاستگذاری و اجرایی است که به صورت یک مجموعه همبسته و کلنگر در جهت اهداف متعالی فرهنگی حرکت میکنند و مسئولیت خطیر فرهنگسازی را بر عهده دارند.

این مجموعة هم بسته در تعامل و انس و گفتگو با یکدیگر می توانند چشم انداز فرهنگ حقیقی و اصیل ایرانی-اسلامی را تحقق بخشیده و به انسان فرهنگی خردورز، عدالتخواه، فضیلت مدار و در عین حال متناسب با مقتضیات زمانه عینیت بخشند.

مبانی نظری فرهنگ مشتمل بر اندیشه های فرهنگی امام راحل و مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) در قالب چشم انداز، سیاستهای کالن و راهبردی و اسناد فرادستی، نخستین سطح ساختاری نهاد فرهنگ به شمار میرود.

در سطح دوم نهادهای فرهنگی، اعم از نهادهای 5 گانه شورای عالی انقالب فرهنگی، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس شورای اسالمی، دولت و نهادهای فرهنگی، این مبانی نظری را به اهداف و برنامه های کالن فرهنگی تبدیل میکنند.

نهادهای سیاستگذاری همچون شورای عالی انقالب فرهنگی، به عنوان نهاد فرادستی سیاستگذار در تدوین راهبردها و سیاستهای فرهنگی در عرصههای مختلف فرهنگی، مجمع تشخیص مصلحت نظام و نیز مجلس شورای اسالمی که به تعبیر امام راحل در رأس امور است، با تبیین، تصویب و ابالغ سیاستهای کلی فرهنگی، اهداف مصرح در چشمانداز و مبانی نظری فرهنگ را قوام میبخشند.

در سطوح بعدی دستگاههای فرهنگی دولت، اعم از وزارتخانه های فرهنگی و نیز نهادهای رسمی و عمومی فرهنگی همچون حوزههای علمیه، صدا و سیما، آستان قدس رضوی، شهرداری، سازمان تبلیغات اسالمی، دانشگاه آزاد اسالمی و ... قرار دارد.

همچنین نهادهای صنفی و مردمی فرهنگی مانند انجمن های صنفی، نهادهای دینی مردمی، هیئتهای مذهبی، کانون های فرهنگی مساجد، مراکز آموزشی فرهنگی، کانونهای بسیج و ... سطوح دیگر این منظومه را تشکیل میدهد.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان رکنی از این مجموعه همبسته و گسترده نهادهای فرهنگی، علمی و آموزشی، به عنوان ستاد فرهنگی دولت، تکلیفی رفیع دارد که با سیاستگذاری و برنامه ریزی راهبردی در حوزه های سازماندهی، برنامه ریزی، هدایت، حمایت و نظارت، سامانه تولید و عرضة کالاها و آثار فرهنگی و هنری و فعالیتها و نهادهای فرهنگی را منطبق با قانون اساسی و قوانین و مقررات و برنامة دولت، برخاسته از رأی مردم فرهیخته و فرزانگان فرهنگ و هنر تحقق بخشد.

باید باور کنیم که همة این نهادها، مراکز و قوای فرهنگی در " کشتی فرهنگ " استقرار دارند، مقاصد همه آنها واحد بوده و از جوهرة فرهنگ آفرین انقالب اسلامی و جمهوری اسلامی نشأت گرفته است. در تلاطم و بحران فرهنگی انسان و تمدن امروز، کشتی فرهنگی با دستهای توانای همه و با تعامل و گفتگو به سرمنزل مقصود والای خود خواهد رسید و همه همراهیم و همساز، نه رقیب و هم ستیز. ستیز فرهنگی در درون این کشتی، فرهنگسوز است و نه فرهنگساز.

در منظومه منسجم فرهنگی نظام اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی قطعهای از پازل بزرگ نظام فرهنگی است که در مدار حرکت منسجم نظام فرهنگی و در چارچوب سلسله مراتب تعریف شده حرکت میکند. بنابراین لازم است تا نگاه ما به این دستگاه فرهنگی متناسب با حدود وظایف و اختیارات و در قیاس با سایر نهادهای موثر و سیاستگذار فرهنگ باشد.

حوزه نظارت فرهنگی:

در حوزه نظارتی باید قانون جای سلیقه های اداری و کارشناسی را بازپس گیرد و با معیار عدالت، حق فرهنگی نویسندگان و هنرمندان احیاء شود. نظارت حق مسلم حاکمیت و مردم است که درهای تخطی و انحراف از آن، با حق و عدالت منافات دارد؛ عالوه بر این با تضییع حقوق فرهنگی مردم و فرهیختگان نمیتوان مقاصد متعالی جمهوری اسلامی را محقق کرد.

نظارت مبتنی بر قانون و فرایندهای قانونی نه تنها ضامن صیانت و سلامت فرهنگی است، بلکه مانعی در برابر خالقیت و آفرینشهای فرهنگی و هنری محسوب نمیشود. امنیت فرهنگی به مثابه تضمین حقوق فرهنگی، آرامش را به حوزه فرهنگ بازمیگرداند و این امنیت بیش از هر چیز امنیت خالقان و فعالان هنر و ادب و فرهنگ باید باشد، نه صرف امنیت دولت. امنیت فرهنگی خالقان و فعالان فرهنگی همان تحقق حقیقی منافع و مصالح ملی است.

سیاستهای حمایتی:

در حوزة سیاستهای حمایتی و ساماندهی اقتصاد فرهنگ، عدالت معیار نخستین و آخرین است که توسعه فرهنگی خردورز و آینده نگر را محقق میسازد. بنا بر این اصل و تجربه های به دست آمده از سه دهه سیاستهای حمایتی در حوزة فرهنگ، باید حمایتهای مستقیم و فاعل محور که جز بی عدالتی و فساد رهآوردی نداشته است، جای خود را به سیاست های غیرمستقیم و فعل محور و نامرئی بدهد تا حمایتها بدون نفوذ اشخاص و نهادها و اعمال سلیقه و بدون رابطه بازی، به طور عادلانه توزیع شود.

ساختار کنونی سیاستهای حمایتی فرهنگساز نیست، بلکه فرهنگ سوز است، به طوری که ریشه اعتماد و دلگرمی فعالان فرهنگی را خشکانده و بدبینی و رقابت کاذب و ناسالم را جایگزین رقابت سالم و سازنده کرده است.

رکن و منبع اقتصاد فرهنگ، نه دولت و نفت، بلکه کار و خالقیت بخش خصوصی و فعاالن فرهنگی و هنری است. آنان منبع اصلی و حقیقی تولید فرهنگی هستند و اگر دلگرم و امیدوار باشند، از هزاران چاه نفت بیشتر سرمایه تولید میکنند و چاره کار فقط تامین اعتماد آنها به عادلانه بودن سیاستهای حمایتی و پشتگرمی به سیاستهای شفاف حمایتی است.

عناوین برنامه ها:

با توجه به برنامه فرهنگی اعلام شده دولت تدبیر و امید و تجربه حاصل از اجرای آن در سه سال گذشته، اهداف و برنامه های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شرح زیر اعلام میشود:

صیانت از فرهنگ دینی و ملی

الف اعتلای معرفت و توسعه فرهنگ قرآنی و دینی و اهل بیت علیهم السلام

ب مقابله با قشری گری، فرقه گرایی و انحرافات دینی

ج اثربخشی تبلیغات و فعالیتهای دینی و فرهنگ ملی

د ارتقای هویت، ارزشها و اخلاق دینی

اصلاح ساختار نظام مدیریت فرهنگی

الف قانونمند کردن فرایند نظارت بر تولید محصوالت و آثار فرهنگی و هنری

ب بهبود و شفاف سازی و عادلانه کردن توزیع منابع حمایتی و تحول سیاست های حمایتی مستقیم و فاعل محور به سیاست های غیر مستقیم و فعل محور

ج اصلاح قوانین و مقرارت زائد و ایجاد محیط قانونی تسهیگر

د بازنگرید در ساختار تشکیلاتی دستگاه های اجرایی بخش فرهنگ با رویکرد عدالت محوری، تمرکززدایی و اثربخشی

ه آموزش تخصصی نیروی انسانی کارآمد در تمامی سطوح مدیریت فرهنگی

و واگذاری تصدیهای اجرایی بخش فرهنگ به بخش های غیر دولتی

تأمین امنیت فرهنگی

الف برقراری نظام جامع تأمین اجتماعی اصحاب فرهنگ و هنر بیمه افراد و آثار، بیمه بیکاری و ...

ب حمایت از حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان

ج تأمین آزادی بیان و قلم و خالقیت در عرصه های فرهنگی و هنری در محیط فعالیت فرهنگی قانونمند و شفاف

توسعه زیرساختهای بخش فرهنگ

الف حمایت از آموزشهای فرهنگی و هنری در بخش غیردولتی

ب توسعه فضاهای فرهنگی و هنری و کتابخانهها برای نیل به استانداردهای ملی فرهنگ

ج حمایت از پژوهشهای بنیادی، راهبردی و کاربردی فرهنگی و هنری

د توسعه زیرساختی صنایع خالقانه فرهنگی در حوزه ادبیات، کتاب، هنرهای تجسمی، نمایش، موسیقی، سینما و رسانه

ه بهرهمندی از فناوری های نوین در توسعه آموزشها و معارف دینی

ایفای نقش فعال در اقتصاد مقاومتی

الف ترویج گفتمان اقتصاد مقاومتی و باور ملی در سبک زندگی ایرانی - اسلامی

ب استفاده از ظرفیتهای اقتصاد فرهنگ در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی

توسعه فناوریهای نوین فرهنگی

الف توسعه و به کارگیری دانش و مدیریت نوین اطالعات و داده ها در بخشهای گردآوری، پردازش، تحلیل و انتقال اطالعات فرهنگی

ب حمایت از سرمایهگذاری بخش غیردولتی در انتقال و بومیسازی فناوریهای پیشرفته فرهنگی، هنری و رسانهای

ج حمایت از توسعه فناوریهای نوین فرهنگی در بخش خصوصی

رونق بخشیدن به اقتصاد فرهنگ

الف حمایت از ایجاد نهادهای مالی، پولی و سرمایهگذاری در بخش فرهنگ

ب حمایت از ایجاد نظامهای کارآمد تولید، توزیع و عرضه آثار و محصوالت فرهنگی، هنری و رسانه ای

ج بهبود مستمر فضای کسب و کار حوزه فرهنگ، هنر و رسانه

گسترش نهادهای غیردولتی در بخش فرهنگ

الف حمایت از نهادها و تشکلهای صنفی بخش فرهنگ

ب حمایت از تشکلهای مردم نهاد در بخش فرهنگ و هنر

ج حمایت از نهادهای دینی و قرآنی و سنتی فعال در حوزه فرهنگ

احیای فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی

الف گسترش مراکز و برنامه های ایران شناسی در داخل و خارج از کشور

ب شناسایی و معرفی مفاخر و مشاهیر فرهنگ و تمدن ایران

ج گسترش مبادالت فرهنگی بین کشورهای فارسی زبان

تعامل فرهنگی با جهان

الف حضور فعال در نهادها، مجامع، رویدادها و بازارهای منطقهای و جهانی

ب تلاش برای ارتقای جایگاه ایران در نهادهای بینالمللی فرهنگی، ارتباطی، علمی و آموزشی

ج گسترش همکاریهای فرهنگی، آموزشی و پژوهشی در سطح جهان، با اولویت کشورهای منطقه و اسالمی

دگسترش گفتگو و تعامل فرهنگی با جهان اسالم و ادیان توحیدی، به ویژه حوزه تشیع