"رویای نیمه شب"؛ شیرینی رنج کشیدن شخصیت‌های عاشق

به گزارش خبرنگار فرهنگی « نسیم آنلاین »، «رویای نیمه شب» رنج عشق زیر تیغ جدایی است. شیرینی رنج کشیدن شخصیتهای عاشق به کام مخاطبان. شیرینی ای که مخاطب دوست ندارد کامش با قطع کردن داستان به مزه دیگری تلخ شود. مخاطب در هر سن و سوادی که باشد مشتاق خواندن این داستان می شود.

روایت هاشم پسری پولدار و زیبا ولی سنی که عاشق ریحانه دختری زیباتر از خودش ولی فقیر و شیعه اهل مطالعه است. پسر سالیان دراز رنج بی پدری بر دوش کشیده و در دامان پدربزرگ متعصب رشد یافته و زیر دست او فنون زرگری و تجارت آموخته است. تعصب پدر بزرگ بر عشق نوه اش سایه افکنده است. عشق به دختری شیعه که پدرش دوست پدربزرگ است و همدم پسر، اما دریغ که پسر عشق خود را نمی تواند به پدر دختر بگوید و پدربزرگ هم از این عشق بی فرجام افسوس می خورد. در این میان دختر و پسری که حضورشان، دلشوری به جان حسرت کشیده عاشق می اندازند.

داستان روایتی ریالسم و کلاسیک دارد فضا و مکان به قدری خوب توصیف می شود که خواننده را در خودش غرق می کند و همگام با اشخاص داستان مکانها را لمس می کند. شخصیتها در داستان دارای تشخصند قنوا و ریحانه از هم سوا هستند دختر ته تغاری سنی حاکم و ریحانه، تک دختر زحمت کش و باسواد یک خانواده شیعی آن طور که از وقار و حیایش پیداست دارای تفاوتهای چشمگیریند، چه در گفتار و چه در سلوک.

این تفاوت در دیگر شخصیت ها نیز دیده می شود فرق بین ابو راجح که شیعه و اهل مطالعه است و ابو نعیم زرگر و سرمایه دار شهر نیز پیداست, همچنین حاکم و وزیرش نیز هر چند نقش کوتاهی دارند اما خوب پرورده شده اند. در این بین بعضی حرکات قنوا تصنعی به نظر می رسد و درحالیکه دختر حاکم قرن ده هجری در شهر حله است اما رفتار و گفتاری مانند دختران لوس و پولدار شهر تهران دارد.

از نکات برجسته رمان می توان از تعلیق به کار رفته در آن نام برد، تعلیقی نفسگیر و پر کشش. تعلیق داستان بر عشق هاشم به ریحانه استوار است عشقی که برای وصالش مانعی بزرگ در سر راه هاشم قرار دارد. سنی بودن هاشم و شیعه بودن ریحانه. در حله قرن ۱۰ هجری در شهری که جمعیت شیعه آن کم نیست و با سنی مذهبان مراوده خوبی دارند، با هم می خورند، می پوشند، تجارت می کنند و ...، دستهای پنهانی در جریان است که نمی گذارند مسلمانان بیش از این نزدیک و همدل شوند.

«هاشم: چرا وقتی همه مسلمانیم و خدا و پیامبر و کتابمان یکی است، باز هم باید فاصله هایی بین ما باشد؟

ابو راجح: البته فاصله هایی هست، اما نه آنقدر که تبلیغ می کنند و نشان می دهند. بین دو دوست صمیمی تفاوتها و فاصله هایی هست، طبیعی است. این تفاوت ها و فاصله ها مانع دوستی شان نمی شود... مشکل جای دیگری است. حکومت، شخص پلیدی مثل مرجان صغیر را حاکم این شهر قرار داده که دشمن فرزندان پیامبر و شیعیان است ... قبل از این، شیعه و سنی با هم در صلح و صفا زندگی می کردیم؛ حالا می خواهند کاری کنند که یکی مثل تو فکر کند من دشمنت هستم.» ص 30

به این مانع، تصور هاشم به اینکه ریحانه متعلق به دیگریست را باید اضافه کرد. نرسیدن به ریحانه از یک طرف و اینکه لابد ریحانه همسر حماد که جوان شیعه مورد احترام پدر ریحانه است می شود، از طرف دیگر خواننده را بیشتر درگیر ماجرا می کند و به تعلیق حاصل از داستان عشق شدت بیشتری می دهد اما عشق تنها پایه تعلیق نیست درست در زمانی که داستان عشق از تک و تا می افتد و ممکن است مخاطب را دلسرد از اصطکاک بوجود آمده کند تعلیق خط دوم داستان به خط اول می آید و داستان با اعدام مردی بیگناه که به خاطر دسیسه آدمی بدسرشت برایش رقم خورده پیش میرود. همین مقدار خطر صورت گرفته در بحران کافیست که تعلیق را تا اوج پیش ببرد و تمام حواس مخاطب را درگیر داستان کند. جابجایی داستان در خط اول و دوم همانچیزی است که از دلسردی خواننده در سیر داستان عشقی جلوگیری کرده، بدون اینکه ذرهای از علاقه مخاطب کاسته شود. تعلیق جدید داستان جدای از تعلیق قبلی نیست و بلکه در جهت ارتقا تعلیق خط اول یعنی همان عشق است. به همین خاطر داستان را جذابتر و شیرینتر کرده است.

در اینجا نباید قلم شیرین و روان مظفر سالاری را فراموش کرد و بین زیبایی های رمان از آن غافل ماند. ذائقه مخاطب امروزی داستان قدیمی را نمی پسندد مگر اینکه رمان، داستانی خوب و جذاب به همراه قلم شیوا و رسای نویسنده را دارا باشد. البته بعد از گره گشایی دیگر رمان تمام شده است و نویسنده بیهوده می کوشد آن را ادامه دهد در حالی که لزومی به این کار دیده نمی شود.

از فرم بگذریم محتوای غنی و پیام والایش به خاطر اشراف نویسنده به موضوع به زیبایی در متن نشسته و مخاطب آن را با گوش جان نیوش می کند. عشق که در این زمانه آلوده شده و کمتر می توان به نوع پاکیزه و محجوبش دست یافت در این رمان بسیار محجوبانه و عفیف دستمایه داستان سرایی قرار می گیرد. و آنجا که از رسیدن به معشوقه اش مایوس می شود اسیر حسادت نمی گردد و در برابر حماد با اینکه رقیب عشق خود می داندش جوانمردی کرده و برای نجات و خوشبختی ریحانه تلاش می کند.

اسم رمان نیز از جمله زیبایی های داستان است در این رمان دو رویای نیمه شب رخ می دهد رویای اول که ریحانه دیده و پنهان کردن آنچه که دیده به کنجکاوی مخاطب می افزاید و رویای دوم در آخر رمان دیده می شود که وقتی مخاطب کتاب را می بندد به فکر فرو میرود که اسم کتاب از روی کدام رویا نامگذاری شده است.

از دیگر ویژگی های رمان می توان به فضای روشن و گرم آن اشاره کرد. در زمانی که رمان ها فضایی سرد و تاریک دارند و به ندرت می توان رمانهایی را پیدا کرد که بر خلاف این جریان باشند این داستان دلگرمی و فضایی خوب را برای مخاطب به وجود می آورد. این فضای روشن و گرم درست آنچیزی است که مخاطب امروز ایرانی از جامعه نویسندگان انتظار دارد ولی بعضی از این جامعه تافته جدا بافته به تصور اینکه حق دارد سلیقه مخاطب را تغیییر دهد سالهاست که بر این فضا سازی اصرار دارد و هر روز منزوی تر می شود. رویای نیمه شب از آن دست رمانهایی است که در جهت مطالبه و سلیقه مخاطب خوب و فهیم ایرانی است.