شاعر تا پاکیزگی در خویشتن‌داری نداشته باشد به خلاقیت نمی‌رسد

به گزارش « نسیم آنلاین »، قربان ولیئی در نشست «خلاقیت ادبی» عصر روز پنجشنبه، 13 اسفندماه؛ روز سوم از پنجمین دوره آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی (آفتاب گردان‌ها) برگزار شد، با بیان اینکه پیدا کردن تمایل وجودی و گرایش باطنی آغاز خلاقیت است، در این باره توضیح داد: در این شرایط اگر فردی در راه نادرست قرار گرفت باید جسارت داشته و در مسیر درست قرار گیرد چراکه مساله یک عمر در میان است.

وی در ادامه با طرح این پرسش که چگونه دریابیم که تمایل وجودی مان به چه سمتی سوق می یابد، اظهار کرد: برای پاسخ به این پرسش آزمایش ذهنی‌ای وجود دارد که انجام آن را توصیه می کنم. برای انجام این آزمایش در مرحله نخست فرض کنید که جز شما کسی در عالم وجود ندارد. در مرحله دوم فرض کنید که از هر نظر(مادی و معنوی) به بی نیازی رسیده‌اید. در مرحله سوم این سوال مطرح می شود که عمری را در اختیار دارید و حالا می‌خواهید چه کار کنید؟ اینجاست که باید دید کاری که بدون تعارف به ذهنتان خطور می کند، چیست؟ و پاسخ دقیقا تمایل بنیادی شماست.

نویسنده کتاب «ای بی نشان محض» ادامه داد: در نتیجه نخستین مرحله و پایه خلاقیت تمایل است. هر کدام از انسان‌ها در شاخه‌ای خاص خود خلاقیت دارند که البته به آن عشق می‌ورزند.

این استاد با بیان اینکه تمرکز در مرحله دوم خلاقیت قرار دارد، اظهار کرد: تمرکز در صورتی به وجود می آید که به کاری که انجام می دهیم تمایل داشته باشیم. در مرحله بعدی تداوم قرار دارد که در توضیح آن می توان به تداوم ریختن قطره بر سنگ و در نهایت سوراخ شدن آن اشاره کرد. به این ترتیب فردی که به موضعی تمایل دارد، بر علایق خود تمرکز کرده و کارش را با تداوم در پیش می گیرد. بسیاری از شاعران از مرحله تداوم بی بهره‌اند، به همین خاطر پس از انتشار چند جلد یا چند اثر، با سکوت مواجه می‌شوند. آلبرت انیشتن می‌گوید که «من از 16 سالگی روز نور و ماهیت آن تمرکز کردم».

ولیئی با اشاره به تفکر به عنوان مرحله بعدی در این مسیر، گفت: تمرکز متفاوت از تفکر است. تمرکز یعنی کانونی کردن ذهن بر مساله‌ای و در ادامه تفکر به وجود می آید. شفیعی کدکنی می‌گفت که «400 سال است که در این سرزمین تفکر تعطیل است». شاید به این شوری نباشد اما در هر صورت بی تردید به واقعیت تخلی اشاره شده است. من معتقدم که حتی باید درباره فکر کردن فکر کرد زیرا این مبحث در دانشگاه‌ها نیز تدریس نمی شود.

وی ادامه داد: البته فکر با پرسش می‌آید. امام علی (ع) می‌گوید: پرسش نیک نصف دانش است. بنابراین پرسش درست، پاسخ‌های درست به ذهن وارد می‌کند و در ادامه با داده‌های موجود فرآیند تفکر شکل می گیرد.

نویسنده کتاب «ترنم داوودی سکوت» با بیان اینکه تحمل در مرحله بعدی دستیابی خلاقیت قرار دارد، اظهار کرد: فرد باید قدرت آن را داشته باشد که یک ایده را سال ها به دنبال خود بکشد و با خود حمل کند. در مقایسه با مولوی و سعدی، تعداد غزل‌های حافظ بسیار کم است که شاید چرایی به وجود آید. تعبیر من این است که حافظ غزل هایش را با خود حمل می کرد.

این شاعر از تنزه به عنوان مرحله بعدی اشاره کرد و گفت: واقعیت این است که چه در علم و چه در شعر تا پاکیزگی در خویشتن داری نباشد، نمی توان به خلاقیت رسید. تنزه ربط آنچنانی به دین ندارد یعنی ممکن است فردی دین نداشته باشد اما در مرحله تنزه واقع باشد. مساله بعدی تفحص است یعنی در پی جستجو بودن و آرام نگرفتن. انسان در این مرحله متوقف نمی‌شود.

پنجمین دوره آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی از سه‌شنبه 11 تا جمعه 14 اسفندماه از سوی موسسه فرهنگی هنری انتشارات شهرستان ادب و در مجموعه فرهنگی، تفریحی، آموزشی ایثار واقع در منطقه کردان کرج برگزار می‌شود.