انتشار کتاب جدید نشر معارف درباره جریان‌های تاریخ نگاری معاصر

به گزارش «نسیم»، کتاب جستارهایی در تاریخ نگاری معاصر ایران نوشته دکتر یعقوب توکلی (عضو هیأت علمی دانشگاه معارف اسلامی) از سوی دفتر نشر معارف منتشر شد. این کتاب به جریان‌ها و رویکردهای تاریخ نگاران انقلاب اسلامی می‌پردازد و ویژگی هر جریان و رویکرد را در قالب مقاله یا گفتگوی انتقادی به صورت تفصیلی بیان می‌کند. این کتاب از سه بخش مقالات، گفتگوها و ضمایم تشکیل شده است. تاریخ نگاران بی طرف، تاریخ در میانه داستان و واقعیت، نگرش شناسی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی، شوونیسم شاهنشاهی و یهودی گرایی، تاریخ نگاری در عصر پهلوی، تاریخ نگاری توجیهی پهلوی ها، تاریخ نگاری چپ در ایران، اشراف برای خود تاریخ می نویسند، صف بندی ها در تاریخ نگاری مشروطه، مشکلات تاریخ نگاری معاصر ایران، ارزیابی وضعیت فرهنگ نامه نویسی در سازمان تبلیغات اسلامی، ادبیات خاطره شفاهی غالب شده است، همدلی و تعامل؛ ضرورت تاریخ نگاری انقلاب اسلامی، نظریه رسمی تاریخی، ضرورت اتقان و استناد در زندگی نامه غیرداستانی و گونه ها و نگرشهای زندگی نامه مستند، عناوین مقالات و یادداشتهای نویسنده در بخش اول کتاب هستند. در بخش دوم گفتگوهایی درباره جریانهای تاریخ نگاری انقلاب اسلامی، ماهیت، دیدگاهها و راهبردهای تاریخ نگاری انقلاب اسلامی، بررسی موضع مورخ در تاریخ نگاری، ادوارد براون استراتژیستاستعمار و کتاب «حدیث پیمانه» در بوته نقد آمده است. در بخش ضمایم هم نقد دکتر محمود کاشانی بر کتاب درسی دبیرستان و پاسخ توکلی به این انتقادات و نگاهی به دانشنامه امیرالمومنین(ع) زیر نظر استاد محمد محمدی ری شهری آمده است. توکلی جریانهای فعال در عرصه تاریخ نگاری معاصر ایران را به 8 دسته تقسیم می کند و ویژگیهای هر یک از این جریانها را به تفصیل بیان می کند: 1. تاریخ نگاران موافق پهلوی (شامل تاریخ نگاری پهلوی‌ها، تاریخ نگاری سفرا و سیاستمداران غربی، تاریخ نگاری خادمان جدا شده و تاریح نگاری تجاری نویسی)، 2. تاریخ نگاری مخالفان رژیم پهلوی (شامل تاریخ نگاری اسلامگرایان، تاریخ نگاری ملی گرایان، تاریخ نگاران چپگرا)، 3. تاریخ نگاری محققان خارجی و نویسندگان حامی انقلاب اسلامی، 4. تاریخ نگاری دانشگاهی، 5. تاریخ نگاری روشنفکری، 6. راهی برای پژوهش در تاریخ، 7. نظریه رسمی تاریخی، بایسته‌ها، موانع و مشکلات، 8. همدلی و تعامل؛ ضرورت تاریخ نگاری انقلاب اسلامی. نویسنده در بخشی از کتاب می‌نویسد: «پدیده‌های‌ تاریخی‌ و سیاسی‌ از منظر هر نویسنده‌ با عقاید ویژه‌ او تجزیه‌ و تحلیل‌ می‌شود و یکسان‌ دیدن‌ منظرهای‌ نویسندگان،‌ خیلی‌ مطابق‌ با واقع‌ نیست. این‌ درست‌ است که‌ بزرگان‌ تاریخ‌‌نگاری‌ و اساتید علم‌ تاریخ‌ تأکید می‌کنند که‌ مورخ‌ باید بی‌طرف‌ باشد و این امر‌ یک‌ ضرورت‌ در امر تاریخ‌‌نگاری‌ است، اما همیشه‌ هم،‌ طرفیت‌ مورخ به آن‌ معنا نیست‌ که‌ بیان‌ خلاف‌ واقعی‌ صورت‌ گیرد.» توکلی در ادامه می‌نویسد: «بحث‌ ما در بررسی‌ مقوله‌ نگرش‌شناسی‌ تاریخی‌ به‌ این‌ فرضیه‌ برمی‌گردد که‌ هیچ‌ مورخ‌ و گوینده‌ای‌ در بیان‌ حوادث‌ تاریخی‌ بی‌‌طرف‌ نیست. در این‌که مورخ‌ باید بی‌طرف‌ باشد به‌ لحاظ‌ ایده‌‌آلی، حرف‌ درستی‌ است، ولی‌ به‌ لحاظ‌ علمی و عملی،‌ غالباً‌ مورخان‌ دارای‌ موضع‌ هستند و بی‌طرفی‌ مورخ، کمتر پذیرفتنی‌ است. بنابراین‌ لازم‌ است‌ به‌ واسطه‌ بازکاوی‌ و بازشناسی، گرایش‌های‌ نویسندگان‌ تاریخ‌ معاصر مشخص‌ گردد.» چاپ اول کتاب «جستارهایی در تاریخ نگاری معاصر ایران» در 344 صفحه، قطع رقعی و قیمت 13000 تومان به جامعه فرهنگی و علمی عرضه شده است. دفتر نشر معارف پیش از این کتابهای «راز درخت سیب» (داستانی درباره شکل گیری انقلاب اسلامی)، «امام خمینی(ره)، مردی در انتهای افق»، «شوق استاد» (درباره استاد شهید مطهری) و «سرچشمه» (درباره شهید آیت الله بهشتی)، «شخصیت‏شناسی تاریخ معاصر» و «نگرش شناسی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی» را از این نویسنده و پژوهشگر منتشر کرده است و به زودی دو جلد کتاب «تاریخ و سیاست» (جلد اول: دوره پهلوی و جلد دوم: انقلاب اسلامی و دفاع مقدس) را از این پژوهشگر منتشر می کند.