آیا ایران بدون نفت شدنی است؟

نسیم آنلاین؛ مهدی مهرپور ( مولف کتاب ایران بدون نفت و بایسته های اقتصاد مقاومتی): متوقف شدن کامل صادرات و فروش نفت ایران امکان پذیر نیست و این مسئله حداقل یک برنامه بلند مدت میخواهد که البته امروز خوشبختانه به دلیل فقدان اجماع جهانی بر ضد ایران، در شرایط کنونی امکانپذیر نیست. اکنون 35 درصد اقتصاد ایران طبق لایحه بودجه 98 نفتی است،‌ این عدد باید امروز بسیار کمتر بود اما به برکت خوش بینی به برجام، امروز 35 درصد اقتصاد ما به نفت و درآمدهای نفتی وابسته است. جالب است بدانید سهم نفت در بودجه کشور در سال 95، حدود 25 درصد بود، یعنی 10 درصد کمتر. یعنی کشور به دلیل خوش بینی به برجام و تعاملات سیاسی، سهم نفت را در بودجه پررنگ تر کرد که از همان ابتدا هم اشتباه بود. قول میدهم اگر برجام نبود سهم 35 درصدی وابستگی بودجه به نفت، امروز کمتر از 10 درصد بود.

در کتاب "ایران بدون نفت،‌ بایسته‌های اقتصاد مقاومتی" که در سال 92 بعد از تحریمهای 91-90 با کمک 60 اقتصاددان برجسته تدوین و جمع آوری کردم، کاملا این روزها پیش بینی شده بود. جالب است یکی از فصول کتاب هم این بود که اگر از فردا نتوانیم یک قطره نفت بفروشیم چه اتفاقی در اقتصاد ایران رخ خواهد داد و دولت وقت چه باید بکند؟ اما دوستان دولتی کتاب را حتی یکبار هم حتی از رو هم نخواندند.

آنچه مشخص است اینکه اگر دولت جناب روحانی که در سال 92 مستقر شد حداقل به توصیه اقتصاددانان دلسوز و غیرسیاسی عمل میکرد اقتصاد ایران امروز به این وضع نمی افتاد.

در شرایط فعلی باید با اصلاح ساختارهای ناسالم اقتصادی زمینه را برای تولید داخلی فراهم کنیم. باید اصلاح نسبی قیمت‌ها به عنوان اقدامی که در گذشته آغاز اما ابتر مانده در دستور کار دولت قرار گیرد و دولتمردان مانع از ادامه این کار نشوند. تغییر در نرخ و پایه‌های مالیاتی یکی از راه های جایگزین برای درآمدهای مالیاتی است. این را باید توجه داشت دولت در شرایط کنونی نباید از تولیدکنندگان و حقوق بگیران مالیات مضاعف بگیرد بلکه با افزایش و اضافه کردن پایه های مالیاتی،‌ کار را دنبال کند. جالب است بدانید فقط با اجرای طرح جامع مالیاتی،‌درآمد مالیاتی کشور که اکنون حدود 140 هزار میلیارد تومان است به دو برابر یعنی 280 هزار میلیارد تومان خواهد رسید که دولت با اینکه این را میداند،‌اما طرح را اجرا نمیکند!

ایران بدون نفت قطعا امکان پذیر است. ایران در گذشته نفتی در اختیار نداشته، حتی بعد از ملی شدن نفت یا با تحریم مواجه بود و یا پول فروش نفت وارد کشور نمی شد اما به دلیل رواج کسب و کارهای خرد و سهولت در فعالیت های اقتصادی و نبود قوانین دست و پاگیر اقتصاد ایران درونزا تر بوده و تولیدات و فعالیت های اقتصادی در داخل کشور کمتر تحت تاثیر درآمدهای ارزی قرار داشتند.