بازگشت وزیر نفت از اتریش با دستان خالی!

گروه اقتصادی «نسیم آنلاین» : پایتخت موسیقی کلاسیک جهان برای تولیدکنندگان طلای سیاه خاطره ساز شد، درست هشت سال پس از آخرین توافق میان اعضاء؛ اجماع 14 عضو سازمان اوپک در نشست یکصد و هفتاد و یکم وزرای اوپک در وین برای کاهش تولید نفت خام، سرانجام به نتیجه رسید.

به گزارش «نسیم آنلاین»، این کارتل بزرگ اقتصادی، پس از سال‌ها دوری اعضا از یکدیگر، سمفونی یکصدایی را از پایتخت اتریش به بازار اقتصاد جهانی منعکس ساخت، آنهم با هدف سرو سامان دادن به بازار آشفته بین المللی نفت و جلوگیری از افت کشدار درآمدهای نفتی.

البته این اتفاق بدون همراهی کشورهای تولید کننده غیر اوپک رنگ واقعیت به خود نخواهد گرفت،نگرانی که تا تحقق کاهش 600 هزار بشکه ای روزانه نفت از سوی آنها، در ابتدای سالجاری ادامه خواهد داشت.

کاهش روزانه یک میلیون و 200 هزار بشکه ای تولید نفت خام، مهمترین تصمیم این سازمان در نشست اخیر بوده، بنابراین، این کارتل نفتی، از ابتدای سال 2017 میلادی، تولیدات خود را تاسطح 32 میلیون و 500 هزار بشکه خواهد کاست. رقم تولید کنونی اعضای اوپک در محدوده 33 میلیون و 600 هزار بشکه در روز بوده است.

مسابقه برای افزایش تولید نفت خام در بین اعضاء، اکنون بازار نفت را با 2 میلیون بشکه نفت خام مازاد مواجه ساخته و نتیجه چنین امری، سقوط شدید قیمت نفت در بازارهای جهانی بوده است.

موضوعی که به شدت بر اقتصاد کشورهای تولید کننده عضو اوپک هم تاثیر منفی گذارده و درآمد آنها را تا سطح 518 میلیارد دلار در سال 2015 کاهش داده، رقمی که از افت 438 میلیارد دلاری درآمدهای نفتی این اعضا گواهی می‌دهد که این افت درآمد، در یک دهه گذشته بی سابقه بوده است.

از قرار معلوم، سهم ایران از درآمد نفتی سال گذشته میلادی 27.3 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال ماقبل آن به نصف، تقلیل یافته است.

به نظر می‌رسد تصمیم اخیر اوپک بهای طلای سیاه را تا محدوده 55 دلار در هر بشکه افزایش دهد از این رو ممکن است، بخشی از زیان 390 میلیارد دلاری اعضای آن در دو سال اخیر را جبران سازد. موضوعی که در اظهار نظر تک تک اعضای این سازمان، پس از نشست اخیر اوپک به خوبی هویدا است.

اما چه کشورهای تاثیر گذاری در نشست یکصد و هفتاد و یکم اوپک، تن به کاهش تولید نفت خام داده اند؟

بر اساس آخرین تصمیم اوپک، عربستان سعودی با کاهش 486 هزار بشکه، عراق 210 هزار بشکه‌، امارات متحده عربی با کاهش 139 هزار بشکه و ونزوئلا هم با 95 هزار بشکه کاهش تولید نفت مواجه می‌شوند.

بنابراین، سطح تولید این کشورها از ابتدای سالجاری میلادی، به ترتیب به رقم 10 میلیون و 58 هزار بشکه، 4 میلیون و 351 هزار بشکه، 2 میلیون و 874 هزار بشکه و ونزوئلا به یک میلیون و 972 هزار بشکه کاهش خواهد یافت. این کشورها یک ماه فرصت دارند تا کاهش تولید نفت اوپک را اعمال کرده و تولید نفت خود را به رقم تعیین شده برسانند.

ایران هم تولید نفت خود را در ماه ژانویه سال ٢٠١٧ میلادی از رقم سه میلیون و ٧٠٧ هزار بشکه در روز آغاز خواهد کرد و به تدریج ٩٠ هزار بشکه به این رقم خواهد افزود.

به عبارت بهتر، جدول مصوب اوپک تصریح دارد: ایران تنها کشوری خواهد بود که می‌تواند در شش ماه نخست سال ٢٠١٧ به تولید خود اضافه کند، آنهم به طور میانگین ٩٠ هزار بشکه در روز! حامیان رسانه‌ای دولت این اتفاق را یک پیروزی بزرگ برای ژنرال بیژن نامدار زنگنه تلقی کرده اند.

بهروز نعمتی، سخنگوی هیات رییسه مجلس شورای اسلامی هم از بازگشت سهم تولید نفت ایران به پیش از تحریم‌ها در اجلاس اوپک سخن به میان آورده و آن را برجام نفتی برای ایران دانسته و افزوده که در اجلاس اوپک، سهم تولید نفت ایران به روزانه 3 میلیون و 975 هزار بشکه یعنی میزان تولید پیش از تحریم‌ها بازگشته است!

هنوز معلوم نیست که رقم مذکور از چه محلی برای تولیدات ایران در سال جدید میلادی تعیین شده، چرا که طبق جدول مصوب اوپک، رقم میانگین تولید نفت خام ایران حداکثر به سه میلیون و 797 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

چنانچه رقم مورد اشاره حامیان رسانه ای دولت، ملاک قضاوت قرار گیرد، باز هم نشست اخیر اوپک دستاورد آنچنانی برای ایران نداشته چرا که در حال حاضر میزان تولید نفت خام کشور بر اساس اعلام شرکت ملی نفت ایران به چهار میلیون بشکه در روز رسیده، بنابراین ایران هم در مجموع، از حجم تولیدات نفت خام خویش خواهد کاست تا به رقم مورد نظر این سازمان نفتی در سال جدید میلادی برسد.

جالب تر اینکه مدیران وزارت نفت، پذیرش سطح تولید قبل از تحریم‌ها یعنی تولید روزانه 4 میلیون بشکه را ملاک عمل خویش بر می شمرده اند درحالیکه طبق توافق اخیر اوپک، ایران تولید خود را در نهایت به سه میلیون 797 هزار بشکه در روز خواهد رساند.

از این رو ، این را می توان یک شکست سنگین برای دیپلماسی زنگنه محسوب کرد.

از دیگر سو، حامیان دولت، عقب نشینی عربستان برای تن دادن به کاهش تولید نفت خام را یک نقطه پیروزی دیگر برای دیپلماسی نفتی ایران به حساب آورده اند.

ناگفته پیداست که نه تنها عربستان سعودی، بلکه تمامی اعضای حاضر در این سازمان نفتی از تصمیم اخیر اوپک خرسند بوده اند. چرا که عربستان سعودی از زمان کاهش 60 درصدی قیمت نفت با کسری 117 میلیارد دلاری درآمدهای نفتی خود مواجه شده است. همین امر حجم ذخایر ارزی این کشور سعودی را از عدد 850 میلیارد دلار به 625 میلیارد دلار در سال جاری رسانده که این امر زنگ خطری برای این کشور بوده که گمان می رود در آستانه فروپاشی سیاسی است.

تغییرات گسترده در سطح مقامات ارشد این کشور، حمله به یمن و افت شدید قیمت نفت خام در دو سال اخیر از جمله دلایل مهمی به شمار می‌روند که کمر عربستان را خم کرده، بنابراین پیش از نشست اخیر اوپک، به خوبی قابل فهم بوده که اجماعی فراگیر در این نشست پیرامون کاهش سطح تولید صورت خواهد گرفت.

از این رو به هیچ عنوان نمی‌توان موافقت عربستان و حامیان عرب او در اوپک را به حساب دیپلماسی قوی زنگنه گذارد چرا که در دفعات قبلی ، ژنرال نفت، دست از پا دراز تر از جلسات اوپک به تهران عزیمت کرده بود.

نشست وین با همه فرازو فرودها، یک درس بزرگ برای همه اعضا داشته که این امر با گذاردن سیاست پشت درهای بسته جلسات وزرا محقق شد؛ بازگردان ابهت به بزرگترین کارتل نفتی جهان، کارتلی که در هشت سال اخیر بارها و بارها از فروپاشی آن سخن به میان آمده.

حال باید دید که تصمیم اخیر این سازمان جنبه اجرایی به خود خواهد گرفت چرا که هنوز هم بیم آن می‌رود که روسیه با گردش به راست از کاهش 300 هزار بشکه ای نفت خود سرباز زند. در اینصورت شیرینی تصمیم دیروز اعضای اوپک برکام همه اعضاء تلخ خواهد شد.