در گفت‌وگو با علیرضا میرغفاری؛
کارگران پارس جنوبی چه می‌خواهند؟
با مطالبات کارگران پارس جنوبی که قصد برگزاری تجمع داشتند برخورد امنیتی شد و از برخی کارگران تعهدنامه محضری برای سلب حق اعتراض و شکایت گرفته شد
نسیم آنلاین: با اینکه برخورد امنیتی مانع از برگزاری تجمع اعتراضی کارگران پارس جنوبی شد اما مطالبات این کارگران هنوز پابرجاست. یکم اسفندماه علیرضا میرغفاری، نماینده‌ی کارگران پارس جنوبی به همراه یازده نفر دیگر از این کارگران دستگیر و بازداشت شدند. اقدام به برگزاری تجمعی اعتراضی در اولین روز اسفند، دلیل بازداشت این کارگران بوده است. اگرچه تمامی کارگران دستگیرشده پس از مدت کوتاهی آزاد شدند، اما انتشار خبری مبنی بر اخذ تعهدنامه از برخی کارگران شرکت‌کننده در این تجمع به نگرانی‌ها درخصوص وضعیت کارگران پارس جنوبی دامن زد. طبق این تعهدنامه‌ی محضری، کارگر می‌پذیرد که در صورت رعایت نکردن مفاد نوزده‌گانه، شرکت «مجتمع گاز پارس جنوبی» می‌تواند هرگونه تنبیه انضباطی را که تشخیص دهد، اعمال کند و مجاز به فسخ یک‌طرفه‌ی قرارداد نیز هست. از طرف دیگر، کارگر حق هرگونه شکایت و اعتراض در محاکم ذی‌صلاح را از خود سلب می‌کند. گفته می‌شود که این تعهدنامه از برخی کارگران شرکت‌کننده در تجمع اعتراضی یکم اسفندماه اخذ شده است. علاوه بر این، میرغفاری به نسیم‌آنلاین خبر داد که در هفته‌ی گذشته او و چند کارگر دیگر از حضور در محل کار منع شده‌اند.
مجتمع گازی پارس جنوبی که تأمین‌کننده‌ی حدود هفتاد درصد از گاز ایران است از سیزده پالایشگاه تشکیل شده و هفده هزار کارمند و کارگر دارد. کارمندان این مجتمع، به‌صورت رسمی در استخدام شرکت ملی گاز هستند و کارگران، به‌صورت خصوصی و زیرنظر پیمانکار فعالیت می‌کنند. کارگران، چهارده هزار نفر از نیروهای این مجتمع را تشکیل می‌دهند. به گفته‌ی علیرضا میرغفاری، رئیس هیئت مدیره‌ی «کانون انجمن‌های صنفی کارگران پالایشگاه‌های گاز بوشهر»، تلاش کارگران برای تشکیل انجمن‌ها و کانون‌های صنفی از سال 1397 آغاز شد و نهایتاً در سال 1400 به نتیجه رسید. در ابتدا، انجمن‌های صنفی در پالایشگاه‌ها تأسیس شدند و سپس کانون انجمن‌های صنفی، متشکل از انجمن‌های صنفی پالایشگاه‌ها تأسیس شد. میرغفاری درباره‌ی دلیل تشکیل کانون می‌گوید:
«چون پالایشگاه در محدوده‌ی جغرافیایی دو شهرستان عسلویه و کنگان بود و از طرفی همه‌ی دوازده پالایشگاه ذیل مجتمع پالایشی پارس جنوبی هستند و عمده‌ی مطالبات اصلی در پالایشگاه‌های دوازده‌گانه یکسان است... تصمیم گرفتیم در جهت وحدت رویه و شکل‌گیری انسجام بین انجمن‌ها و یکی شدن مطالبات بین پالایشگاه‌های دوازده‌گانه و یکی شدن اولویت‌های مطالبات، کانون انجمن‌های صنفی پالایشگاه‌های گاز استان بوشهر را شکل دهیم.»
میرغفاری از سنگ‌اندازی‌ها در مسیر تشکیل این کانون می‌گوید در اسفندماه 1400 کانون با حضور نمایندگان انجمن‌ها به‌صورت غیر رسمی شکل گرفت، اما فرآیند تأیید رسمی حدود هفت ماه به طول انجامید. این در حالی است که طبق آیین‌نامه‌ی تشکیل انجمن‌های صنفی کارگری، این فرآیند باید طی یک ماه به سرانجام برسد.
کانون انجمن‌های صنفی، برای پیگیری مطالبات کارگران در ماه‌های گذشته سه مرتبه درخواست خود برای برگزاری تجمع را به مراجع قانونی ارائه داده است. طبق اطلاعیه‌ی کانون، این درخواست‌ها طی سه نامه در روزهای 12 و 21 دی‌ماه و 11 بهمن‌ماه به استاندار ارائه شده اما بدون پاسخ باقی مانده است.
میرغفاری درباره‌ی دلیل برگزاری تجمع به نسیم‌آنلاین می‌گوید:
«در برخی زمینه‌ها ما مکاتبه کردیم، نتیجه‌های خوبی گرفتیم و اتفاقات خوبی افتاد. اما در برخی زمینه‌های دیگر مطالبات حقوقی ما بدون پاسخ ماند و نامه‌نگاری‌ها، پیگیری‌ها و جلسات ما به نتیجه نرسید.»
طبق اطلاعیه‌ی کانون در روز 28 بهمن، عمده‌ی مطالبات کارگران به شرح زیر است:
- اجرای صحیح و کامل طرح طبقه‌بندی مشاغل
- ساماندهی وضعیت نامناسب رانندگان خودروهای استیجاری و اجرای طرح جبران خدمات برای آن‌ها
- اجرای طرح دو هفته کار و دو هفته استراحت برای همه‌ی کارگران
- ساماندهی وضعیت خدمات رفاهی، به‌خصوص خوابگاه‌ها و محل‌های استراحت
بدین ترتیب، مهم‌ترین مطالبات کارگران پارس جنوبی، برقراری عدالت در پرداخت حقوق و دستمزد، بهبود وضعیت رفاهی کارگران در محل کار، احقاق حقوق همه‌ی کارگران در شیفت‌بندی و تردد و احقاق حقوق رانندگان در این مجتمع پالایشگاهی است.
به گفته‌ی رئیس هیئت‌مدیره‌ی کانون انجمن‌های صنفی، تصمیم برگزاری تجمع نتیجه‌ی بی‌نتیجه ماندن مکاتبات و نامه‌نگاری‌ها بوده است. میرغفاری تأکید می‌کند که قرار بوده این تجمع کاملاً صنفی و با تأکید بر حفظ فرآیند تولید برگزار شود. این موضوع در اطلاعیه‌های کانون نیز به چشم می‌خورد. در اطلاعیه‌ی روز 29 بهمن کانون بیان شده است که کارگران در روز تجمع با طرح مسائل سیاسی همراهی نخواهند کرد. همچنین کانون، با توجه به برگزاری تجمع در ساعت 7:30 صبح، حضور کارگران شیفت روز را در این تجمع ممنوع اعلام کرده بود. از طرف دیگر، مکان برگزاری این تجمع نیز در مقابل ستاد مجتمع پارس جنوبی اعلام شده بود. یعنی عملاً امکان حضور هیچ گروه دیگری غیر از پرسنل این مجتمع در تجمع وجود نداشته است. اما علی‌رغم این موارد، نهایتاً تجمع اعتراضی و مطالبه‌گرانه‌ی کارگران با دستگیری نمایندگان آن‌ها و برخورد امنیتی مواجه شد.
کانون انجمن‌های صنفی کارگران پارس جنوبی، بزرگترین تشکل کارگری ایران است که از چهارده‌هزار کارگر شرکت پارس جنوبی نمایندگی می‌کند. تشکل‌یابی فارغ از آن‌که طبق قانون کار، حق کارگران است، از سوی دیگر به ساماندهی مطالبات کارگری در چارچوب قوانین نیز می‌انجامد. بدین ترتیب می‌توان با پاسخ‌گویی نسبت به نمایندگان کارگران در این کانون، مسیری روشن برای مطالبات کارگری فراهم کرد که صف کارگران مطالبه‌گر و معترض در این مسیر، از صف اخلال‌گران نظم عمومی جدا شود. اما مواجهه‌ی اخیر با اقدامات این کانون منجر به انسداد در مسیر مطالبه‌گری مدنی و مسالمت‌آمیز می‌شود. میرغفاری در این رابطه می‌گوید که برداشت وی این بوده است که پس از پیگیری مطالبات در ساختاری قانونی، چنین مواجهه‌ای با اعتراض کارگران صورت نمی‌گیرد و اجازه‌ی اعتراض به آن‌ها داده می‌شود.
اکنون توپ در زمین دولت و نهادهای نظارتی است. آیا با شنیدن مطالبات کارگران پارس جنوبی، حق اعتراض و تشکل‌یابی کارگران عملاً به رسمیت شناخته می‌شود یا با ادامه‌ی برخورد قهری با کارگران معترض و نمایندگان آن‌ها، مسیر مطالبه‌گری در چارچوب قانون توسط مجریان قانون بسته می‌شود؟
