روند کاهش سطح طراز آب دریاچه ارومیه امسال متوقف شد
گزارش «نسیم»، از نشست "آشنایی با وضعیت دریاچه ارومیه"/ مدیر پروژه احیای تالاب‌ها: دریاچه ارومیه برای پنج میلیون نفر فرصت شغلی ارائه می‌دهد/ کارشناس زیست‌گاه‌های آبی: نمی‌توان با انتقال آب مشکل را حل کرد
به گزارش خبرنگار «نسیم»، نشست آشنایی با وضعیت حال حاضر دریاچه ارومیه در مجتمع تحقیقاتی رشکان در پارک ملی دریاچه ارومیه برگزار شد.
نمی‌توان با انتقال آب میان‌حوزه‌ای مشکل را حل کرد چون مدیریت منابع آب در حوزه حل نشده باقی مانده است
علیرضا قریشی، کارشناس زیست‌گاه‌های آبی استان آذربایجان غربی با بیان اینکه دریاچه ارومیه 5700 کیلومتر مربع وسعت و حدود 57 هزار کیلومتر مربع حوزه آبریز دارد گفت: اتفاقی که برای دریاچه ارومیه رخ داده است عوامل مختلفی دارد و نمی‌توان تنها یک عامل را دخیل دانست . از جمله این عوامل کاهش بارندگی‌ها از اواخر دهه 70 و افزایش دما که تغییرات زیادی را در سطح دریاچه به وجود آورده است.
وی گفت: برخی کارشناسان اواخر دهه 70 را آغاز دوران بحران و تغییر اکوسیستم این منطقه می‌دانند که با کاهش بارندگی‌ها ورودی روان‌آب‌ها هم کاهش یافت.
این کارشناس اظهار کرد: در حدود سال‌های 81 تا 82 بارندگی در این منطقه به وضعیت طبیعی باز گشت اما ورودی روان‌آب‌ها طبیعی نشد چون ورود ما به دوره خشکسالی در دهه 70 عدم مدیریت منابع آب هم مزید بر علت شد و دیگر شرایط روان‌آب‌ها به حالت قبل باز نگشت.
وی ادامه داد: زمانی که میزان روان‌آب‌ها و آبریز دریاچه کاهش یافت سطح زیرکشت افزایش یافته و در واقع خشکسالی و تغییرات طبیعی و عوامل انسانی دست به دست هم داد تا با این شرایط مواجه شویم.
کارشناس زیست‌گاه‌های آبی استان آذربایجان غربی گفت: سال 76 ـ 77 دریاچه ارومیه با کاهش سطح تراز خود مواجه شد و 7 متر از سطح دریاچه کاهش یافت.
وی گفت: به وجود آمدن این شرایط برای دریاچه نمی‌توان با انتقال آب میان‌حوزه‌ای مشکل را حل کرد چون مدیریت منابع آب در حوزه حل نشده باقی مانده است.
وی با اشاره به اینکه تراز آب دریاچه در سال 74 از 1278 سانتی‌متر به 1270.61 سانتی‌متر در سال 94 رسیده است، گفت: عدم برنامه‌ریزی مشترک میان ارگان‌های ذی‌نفع و توسعه بی رویه اراضی کشاورزی بدون توجه به شرایط اقلیمی افزایش برداشت از آب‌های سطحی از دلایل کاهش این تراز آب بوده است.
قریشی در مورد اثرات کاهش سطح آب دریاچه ارومیه و خشکی آن نیز گفت: انتقال ذرات گرد و غبار نمک کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی افزایش بیماری‌های ریوی و بیماری‌های نوظهور یا جدید در منطقه و همچنین ایجاد شرایط بحرانی برای حیات وحش موجود در حوزه دریاچه ارومیه از جمله اثرات خشکی دریاچه ارومیه است.
این کارشناس با اشاره به اینکه امسال کاهش تراز آب دریاچه ارومیه به حالت تثبیت رسیده است گفت: هر ساله (پس از سال 82 به بعد) سطح تراز آب دریاچه 30 تا 40 کاهش می‌یافت اما امسال این روند متوقف شد که این امر به دلیل افزایش بارندگی‌ها بوده است.
حوزه دریاچه ارومیه برای 5 میلیون انسان خدمات یا فرصت شغلی ارائه می‌داد
محسن سلیمانی مدیر پروژه احیای تالاب‌ها در کشور گفت: امروزه دیگر به تالاب‌ها تنها از جنبه تنوع زیستی توجه نمی‌شود بلکه خدمات و کارکرد تالاب‌ها برای ما مهم است حوزه دریاچه ارومیه برای 5 میلیون انسان خدمات یا فرصت شغلی ارائه می‌داد و ما باید به سمت مدیریت جامع تالاب پیش برویم که این امر تنها وظیفه سازمان محیط نیست و باید تمام دستگاه‌های ذی‌نفع و همچنین مردم محلی مشارکت داشته باشند.
وی ادامه داد: مشارکت مردم در قالب کشاورزی پایدار یک تمرین کاری میان نهادهای مختلف است تا تغییر مسیری که در توسعه ناپایدار در حوزه آبریز دریاچه ارومیه اتفاق افتاده است تغییر کند .
سلیمانی تعداد روستاهای تحت نظر پروژه حفاظت از تالاب ارومیه را 41 روستا عنوان کرد که شامل 13 هزار کشاورز در وسعت 30 هزار هکتار (در شهرهای شبستر، سلماس، ارومیه، نقده، مهاباد و میان دو آب) دنبال می‌شود.
وی گام‌های کلیدی اجرای این پروژه را در آموزش و ظرفیت‌سازی اعتمادسازی جوامع محلی و گردآوری اطلاعات از جوامع محلی و کشاورزان دانست و تأکید کرد: این پروژه که تا پایان سال 2015 ادامه دارد ریسک‌هایی نیز خواهد داشت چرا که این شیوه زمان‌بر است و برخی از نهادها هنوز هم معتقدند رویکردهای سنتی و مدل‌های مهندسی بیشتر جوابگو خواهد بود ما در این پروژه تلاش کردیم انتظاری در میان جوامع محلی برای نجات دریاچه ایجاد نکنیم.
باید به سمت تغییر سیستم‌های آبیاری برویم
امین آقایی، مدیر هماهنگی ترویج جهاد کشاورزی استان آذربایجان غربی: استان آذربایجان دارای یک میلیون اراضی قابل کشت است که در حال حاضر 830 هزار هکتار از این اراضی زیر کشت رفته و 50 نوع محصول تولید می‌کند.
وی تأکید کرد: اقتصاد استان آذربایجان غربی متکی بر بخش کشاورزی است و 30 درصد اشتغال این استان مربوط به این بخش است. علاوه بر این صنایع این استان نیز وابسته به کشاورزی، صادرات و خدمات مربوط به آن است.
آقایی در خصوص انتقاد موجود از افزایش سطح زیر کشت زمین‌ها همزمان با کاهش بارندگی در این منطقه گفت : معیشت این استان با کشاورزی گره خورده است و باید به سمت تغییر سیستم‌های آبیاری برویم البته باید توجه داشته باشیم کل مصرف بخش کشاورزی استان تنها 3.2 میلیارد متر مکعب است.
