وحید جلیلی: از فیلم‌های ملی حمایت کنیم/ «اشنوگل» آبرومند و قابل دفاع است

به گزارش خبرگزاری فارس، اشنوگل، ادای دین سینمای ایران به شهدای غواص موضوع برنامه دیگری از جهان آرا شد.

میهمانان این برنامه علی سلیمانی کارگردان فیلم و بازیگر و امیر کاوه از رزمنده های دفاع مقدس بودند. هادی حاجتمند کارگردان دیگر فیلم و وحید جلیلی مسئول دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب طی ارتباط زنده با جهان آرا در گفتگو شرکت کردند. محمدحسین بدری هم مجری کارشناس این برنامه بود.

سلیمانی در خصوص انگیزه ساخت فیلم گفت: فکر اولیه ساخت آن از هادی حاجتمند بود. قرار شد در باره شهدای غواص فیلمی بسازیم که البته این ماجرا شش هفت ماه قبل از تشییع بزرگ شهدای غواص بود. بنا بر این شد با توافق صدا و سیمای خراسان رضوی راجع به شهدای غواص و قهرمان خاصی که مد نظرمان بود، یعنی سیانوش رحمانی فیلمی در مورد این شهدا بسازیم. وقتی وارد تحقیق و نگارش شدیم مطالب شگفت انگیزی دستمان آمد. مثلاً فهمیدم ما در دفاع مقدس از پانزده کشور اسیر داشتیم. گویی دفاع مقدس به نوعی جنگ جهانی بود! 36 کشور مستقیماً به عراق کمک می کردند. در بقیه جنگ های جهان غواص ها با اکسیژن نفس می کشیدند و تنها غواص هایی که با اشنوگل زیر آب تنفس می کردند غواص های ما بودند. همین استفاده از اشنوگل دراماتیک است. ضمن اینکه جنگ و فقر فی نفسه دراماتیک هستند.

وی افزود: هر چه جلوتر رفتیم قصه بهتر شد، چون دو نفری را پیدا کردیم که برادر این طرف (گردان بزرگ غواص ها) و خواهر آن طرف (منافقین) هر دو آدم های بزرگی بودند. قصه واقعی دقیقاً این نبود، بلکه چیزهایی شبیه به این را داشتیم. در واقع ما درام را قوت دادیم. خواهری بعد از 30 سال برمی گردد و به او می گویند کسی که فکر می کردی شهید شده شهید نشده است. قصه از اینجا شروع می شود و موتور محرک و انگیزشی ما شد که فیلمنامه را نقطه به نقطه جلو ببریم.

این کارگردان در ادامه یادآوری کرد: تا یک هفته قبل از شوتینگ مدام فیلمنامه را عوض می کردیم، بعضی اوقات کلی و برخی مواقع با جزئیات. اصولاً فیلمسازی به خاطر کیفیت بالا سخت شده است. سختی این کار هم به خاطر جنگی بودنش بیشتر بود، اما لحظه ای در هیچ یک از جنبه های فیلم کم کاری نکردیم. جالب این است که فکر نمی کردیم بازخورد خوبی دریافت کنیم و مردم خوششان بیاید، مثلاً مردم چیزهایی را در فیلم می بینند که ما یا آنها را ندیده یا به آنها فکر نکرده ایم.

وی یادآور شد: در کشور ما و جهان اتفاقاتی می افتند که اگر ما راجع به آنها فیلم نسازیم طرف مقابل سریعاً خوانش خودش را به تصویر خواهد کشید. مثلاً فاکس نیوز جدیداً اعلام کرده است در باره داعش چهار فیلم کلید خورده اند که کارگردانان و بازیگرانشان هم مشهور نیستند.

کاوه گفت: در دوره ای جنگ و دفاع مقدسی اتفاق افتاد و عده ای به پیام امامشان به جبهه رفتند که برنگردند و شهید شوند، مثل شهدای مدافع حرم. فرض ما این نبود که جنگ تمام می شود، بلکه در ذهنمان این بود که این جنگ حالا حالاها ادامه می یابد و راه قدس از کربلا می گذرد. فکر نمی کردیم روزی روایتی از جنگ شود، چون در منطقه که بودیم و همه شهید می شدند دوربینی نبود و فکر می کردیم اینها همین جا تمام و در تاریخ دفن شدند و همه با هم و راه و حرف هایمان مفقودالاثر شدیم. نمی دانستیم بزرگواری به عنوان کارگردان فیلم جبهه و جنگ پیدا می شود و جزء به جزء می پرسد و دو باره آن صحنه ها خلق می شوند.

وی اشاره کرد: اگر یک فرش دوازده متری را در نظر بگیریم ما به عنوان یک بسیجی عادی مثلاً بی سیم چی یا تک تیرانداز یک نخ ناچیزش بودیم و نمی دانستیم کجای این جنگ قرار داریم. متولد سال 1348 هستم و سال 1364 در شانزده سالگی اولین بار که به جبهه رفتم ما را به هورالهویزه بردند. آن موقع آنجا سه متر آب داشت و مثل حالا نبود که خشک باشد و توفان ریزگرد داشته باشد. با دو قایق ما را به پایگاه هایی که پل های شناور خیبری می گفتند آوردند. چند پل هم سنگرمان شده بود. دو گونی نان خشک و تعدادی کنسرو گذاشتند و رفتند. خودمان هم ماهی می گرفتیم. آنجا بود که با آب آشنا شدیم. کلاً آموزش های ما سه چهار هفته ای طول می کشید که به موقعیت بستگی داشت، اما تمرین ها همیشه ادامه داشت.

این رزمنده دفاع مقدس توضیح داد: همیشه عملیات ما نامتقارن بود و مثلاً قرار نبود ناو را با ناو منهدم کنیم، بلکه قرار بود ناو را با نفر بزنیم. غواصی گردان خط شکن است، چه در خشکی و چه در آب. بچه هایی که به گردان های خط شکن می آمدند قدری ورزیده تر و رزمنده هایی بودند که غسل شهادت کرده بودند. خط شکنی در آب مسلماً خیلی سخت است. یک نمونه اش اینکه مقاومت بدنی بالایی می خواست که وقتی در زمستان وارد آب می شویم یخ نزنیم و بتوانیم پا بزنیم.

وی در پاسخ به این سئوال که «سخت ترین قسمت کار رزمنده های غواص کجاست؟» گفت: جایی که زیر تیربار نخوابیم. به ما می گفتند اگر نماز شب نخوانید زیر تیربار می خوابید. وقتی به خط دشمن حمله می کردیم تیربارها هوشیار می شدند. ضمن اینکه زمانی عملیات می کردیم که ماه در آسمان نباشد و ظلمات محض باشد. آن موقع با شروع تیراندازی دوشکاها و خاموش و روشن شدن تیربارها حرکت بچه ها آهسته (slow motion) می شد. به خوبی خاطرم هست وقتی بچه ها تیر می خوردند تیر سرخ به بدنشان می خورد و سوراخ سوراخ می شدند و بعد خون بیرون می ریخت. حالا باید زیر این تیربار در سنگر دشمن نارنجک بیندازید و حمله آنها را خنثی کنید تا بقیه بیایند.

این رزمنده لشکر 14 امام حسین(ع) در باره شهدای غواص دو سال گذشته خاطرنشان کرد: بعثی ها وقتی اسیر می شدند هیچ انگیزه ای نداشتند و کاملاً تسلیم می شدند، اما وقتی می گوییم «شهدای غواص دست بسته» خیلی معنی دارد، چون در همان اسارت هم رزمنده بودند و اگر دستشان باز بود عملیات می کردند و حماسه می آفریدند. مجبور شدند دستشان را ببندند که کتکشان بزنند و بدنشان را از بین ببرند. این شهید دست بسته خیلی پیام دارد. بیهوده دستش را نبسته بودند. روایت گری از جبهه بسیار مهم است. روزی که ما جبهه بودیم راهیان نوری که نبود و کسی برای روایت گری نمی جنگید و عملیات نمی کرد.

وی تصریح کرد: در فیلم اشنوگل نوشته اند: «ادای دین به شهدای غواص»، یعنی باز هم پیام را خود شهدای غواص آورده اند. شاید یکی از دلایلی که باعث می شود شهدای ما مرحله به مرحله بیایند این است که در هر مرحله حساسی می بینیم شهدا خودشان پیدا می شوند و سر و صدا به پا می کنند و مشعل هدایت دستشان است. در واقع پیام رسانی را به خود شهدا سپرده ایم.

حاجتمند در ارتباط زنده گفت: برایم عجیب است چرا قبل از ما بزرگان سینما که عشق به تصویر کشیدن مرد به مفهوم واقعی را داشتند از این قهرمانان و پهلوانان چیزی نگفتند. کاش می گفتند که چه به سر جوانان ما آمده است و قرار بود چه به سر ایران بیاید و چه چیزی جلوی این اتفاق را گرفت. دم بچه های غواص گرم! وقتی این دوست ما از لحظه شهادت رزمندگان غواص می گفتند افسوس می خوردم که کاش پول داشتیم و لحظه شهادت آنها را می ساختیم و به تصویر می کشیدیم. اگر شهدا اجازه بدهند ان شاءالله تصمیم داریم باز هم از این گونه فیلم ها بسازیم.

وی در باره نحوه نمایش فیلم اظهار کرد: وقتی از جریان کلاسیک اکران فیلم در سینما ناامید شدیم به سمت پخش های پارتیزانی حرکت کردیم. بنده و علی سلیمانی پوستر به دست وارد جاهایی می شویم که می دانیم مردم مخاطبان اصلی این فیلم هستند. با پوستر فیلم به تمامی تئاترها و کافی شاپ های مشهد سر زده و با افتخار مردم را به تماشای این فیلم دعوت کرده ام. خدا را شکر می کنم این جریان که توسط پنج جوان مذهبی ـ حزب اللهی و یک لا قبا اداره می شود موجب شده است سینماهای مشهد به سانس های فوق العاده کشیده شوند و الحمدلله رب العالمین دارد اتفاق خوبی در مشهد می افتد. خواهش می کنم دوستان عزیزم در تهران این کار را بکنند تا شاهد اتفاقات بهتری باشیم.

این کارگردان در خصوص ناامیدی از روال عادی اکران فیلم در سینما اذعان کرد: ما داریم میدان بازی را انتخاب می کنیم. روال عادی اکران فیلم در سینما میدان بازی ای بود که آفند و پدافندش را خوب بلد بودند لذا تصمیم گرفتیم میدان جدیدی را تعریف و در آن بازی کنیم. حالا ما انتخاب می کنیم کجا بیایید فیلم ما را ببینید. بنده به عنوان کارگردان هیچ شخصیت سلبریتی برای خودم تعریف نمی کنم. علی سلیمانی به اتفاق همسرش برای اشنوگل تراکت می زند و به نماز جمعه می رود و مردم را به تماشای فیلم دعوت می کند. همین طور بنده. ما این کارها را می کنیم تا مردم را به سینما دعوت کنیم که قصه ای از غواص های شهید بشنوند. این اتفاق نبرد نامتقارنی را ایجاد می کند که دیگر جریان مافیایی پخش خیلی توان مقابله با آن را ندارد.

در ادامه این گفت وگو سلیمانی در واکنش به این سئوال که آیا نسبت به عدم دیده شدن فیلم نگرانی نداشتید با بیان این مطلب که «آدم ها همه فکر می کنند که درست فکر می کنند، ولی همان لحظه که خیال می کنی درست فکر می کنی، اشتباه فکر می کنی» ادامه داد: من و هادی همواره همدیگر را اصلاح می کردیم و به همدیگر گوشزد می کردیم. واقعیت این است که بعضی چیزها دست ما نیست. ما یک پیوستگی را طراحی کردیم و این را با عوامل مختلف فیلم به مشارکت هم گذاشتیم، ولی قضاوت در باره اینکه نتیجه چگونه به دست خواهد آمد خیلی سخت است.

وی ضمن اشاره به اولین اکران فیلم اشنوگل در جشنواره فجر اذعان کرد: باور بفرمایید در اولین اکران دست و پایمان می لرزید و نفس مان به شماره افتاده بود که قرار است چه اتفاقی بیفتد. ما در سالن عصر جدید همراه با 700 نفر این فیلم را دیدیم و خوشحالی ما فقط از این بابت بود که کسی از سالن بیرون نرفت و همگی قصه را دنبال می کردند.

کارگردان فیلم سینمایی اشنوگل در پاسخ به این سئوال که آیا وجود دو کارگردان برای یک فیلم مشکل ساز نمی شود این موضوع را در سینمای جهان امری مرسوم دانست و توضیح داد: این کار سومین تجربه مشترک و من و هادی حاجتمند بود. در این کارها این قدر ذهنیت مشترک به وجود آمده بود که یادم نمی آید در باره پلانی اختلاف نظر داشته باشیم، ولی از قبل در باره همه چیز فکر کردیم. هادی در جزئیات خیلی دقیق است و من در کلیات. قرار بر این شد که من جلوی دوربین باشم و هادی پشت مانیتور مدیریت کند.

گفت وگوی تصویری با وحید جلیلی، فعال فرهنگی بخش دیگر برنامه شب گذشته جهان آرا بود.

جلیلی در ابتدای گفت وگوی خود با اشاره به قرعه کشی جام جهانی فوتبال که در آن ایران با تیم های قدرتمندی هم گروه شده است توضیح داد: همان طور که می دانیم ایران با تیم قدرتمندی مثل اسپانیا بازی خواهد کرد و چون این تیم، تیم ملی ماست احتمال برد این تیم در برابر ایران موجب عدم تماشای این بازی نخواهد شد، از فیلم ملی هم باید حمایت کنیم.

این فعال فرهنگی با بیان اینکه فیلم های مثل اشنوگل فیلم خوب هستند چون ملی هستند و باید از آن حمایت کنیم اظهار داشت: بهترین حمایتی که می شود در باره یک اثر هنری داشت، بازخورد دادن است. حالا قرار است این بازخورد به شکل اقتصادی یعنی فروش این قدر بلیت ارائه شود یا یادداشت هایی که راجع به فیلم در مطبوعات و صفحات مجازی نوشته می شود.

وی ادامه داد: اگر ما به دنبال این هستیم که فیلم و سینمای ملی داشته باشیم که در آن دردها و افتخارها و حماسه ها و قهرمان های ما منعکس می شود، نیازمند این است که از آن حمایت کنیم و اشنوگل این لیاقت را دارد که در این بلبشو سینمای سانسور که بعد از گذشت 40 سال از انقلاب، بسیاری از قهرمانان آن کوچک ترین بازتابی در آئینه آن پیدا نمی کنند.

جلیلی درباره فیلم اشنوگل با بیان اینکه این فیلم یک روایت آبرومند و قابل دفاع و جذاب برای کسانی که دل در گرو آن حماسه ها و قهرمان ها دارند تأکید کرد: به نظر می رسد با قاعده قرآنی «وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ» ما باید نسبت به اتفاقات خوبی که می افتد واکنش نشان دهیم و در باره آنها حرف بزنیم. امیدوارم قصه اشنوگل نمونه ای باشد که این موضوع را تجربه کنیم.

این فعال فرهنگی تصریح کرد: ما مانند غواص های خط شکن به بسیجی های خط شکن نیاز داریم که به هنرمندان متعهدی که با کمترین امکانات اثری این چنینی می سازند دلگرمی بدهند، همان طور که در جنگ نامتقارن ما در هشت سال دفاع مقدس یکی از ابزارهایی که ما داشتیم و دشمنان ما نداشتند همین پشتوانه مردمی بود.

وی در پایان اظهاراتش با اشاره به اکران های مردمی جشنواره عمار که در آن فعالان فرهنگی از سراسر کشور به اکران فیلم در مساجد و کانون های فرهنگی می کردند خاطرنشان کرد: این حرکت را برای فیلم اشنوگل هم خواهیم داشت، اما در همین مقطع اکران این فیلم هم می توان امیدوار بود که اتفاق های خوبی بیفتد و راه را برای دیگر فیلم های از این قبیل هم باز کند.

منبع: فارس

مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.