فراستی: "آقای نخست وزیر" اثر خوبی است!/ کاش زندگی شخصی مصدق را هم می‌دیدیم

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی « نسیم آنلاین »، مسعود فراستی در سخنان خود در آئین رونمایی از متفاوت ترین روایت مستند بلند از زندگی دکتر "محمد مصدق" گفت: به نظرم فیلم آقای نخست وزیر بد نیست. در حقیقت این مستند موفق شده تا سوژه را که برای بسیاری از ماها مسئله بوده و احیانا ممکن است که برای برخی ها مسئله نبوده باشد به مسئله تبدیل کند.

وی افزود: در این مستند به نظرم مقداری ریتم کند و زیادی طولانی است که می توان آن را مقداری سریع تر کرد تا آنهایی که با دیدن این قبیل کارها سریع خسته می شوند را بیشتر پای خود نگاه دارد.

فراستی ادامه داد: این مستند تصویری که از دکتر مصدق از لحظه ای که نخست وزیر می شود تا زمانی که سقوط می کند را بیان می کند. این مستند چرایی این موضوع را بیان می کند ولی به نظر من جواب آن را به خوبی نمی دهد.

این منتقد خاطرنشان کرد: آنچه که مربوط به ساخت مستند می شود این است که بخش اعظمی از این مستند متشکل از تصاویر آرشیوی است. البته نمی دانم بخشی از این تصاویر را خودمان داشتیم و بخشی را هم از خارج تهیه شده است. زیرا خیلی از این تصاویر دزدیده شده است.

وی اضافه کرد: بخش هایی هم از این مستند مربوط به مصاحبه هایی است که با شخصیت هایی که امروز هستند گرفته شده است که همچنان صاحب نظر هم هستند. البته خوشبختانه نظر امروز آنها با نظرات گذشته خود تفاوتی نکرده است.

فراستی یادآور شد: اما این مستند خوبی است که به خوبی نشان داده که در 2 سال نخست وزیری مصدق چه گذشته است. ولی باید عرض کنم که در این مستند در برخی مقاطع با حفره موضوعی روبرو هستیم.

این منتقد سینما در بخش بعدی سخنان خود گفت: در سوژه این سوال برای ما پیش می آید که مصدق باهوش که به راحتی شاه را کیش و مات می کند و نخست وزیر می شود و صنعت نفت را به پشتوانه مردم و روحانیت ملی می کند چرا در لحظه کودتا اینقدر بد رفتار می کند؟ در حقیقت این موضوع در فیلم خوب آورده نمی شود.

وی افزود: او توهمی از آمریکا دارد. او مشخص نیست شناخت لازم را ندارد یا اینکه دچار توهم درمورد آمریکا است. دکتر مصدق از آمریکا شناخت دارد و آن را در کنار انگلیس سرمایه داری می داند و توهمی نسبت به ماهیت آمریکا ندارد. اما او توهم نسبت به استفاده از این تضاد بین سرمایه داری دارد. البته مشخص هم نیست که این توهم چرا اینقدر ادامه پیدا می کند؟

فراستی ادامه داد: نکته بعدی اختلافی است که با آیت الله کاشانی دارد. مصدق می خواهد که مجلس به او رای بدهد و برای 6 ماه اختیار تام داشته باشد. اما شاهد هستیم که آیت الله کاشانی با تاکید بر قانون اساسی با این اقدام او مخالفت می کند. این مسائلی است که در این مستند برای مخاطبان باز نمی شود.

این منتقد سینما خاطرنشان کرد: نکته بعدی، مصدق به عنوان یک انسان و نه مصدق به عنوان یک مصدق ملی سیاسی است. ما در این مستند چیزی از زندگی شخصی، خلوت و خانواده مصدق نمی بینیم. این در حالی است که ای کاش می دیدیم. در این مستند فقط وجه اجتماعی و سیاسی مصدق را می بینیم.

وی اضافه کرد: باید به آن نکته اشاره کنم که مردمی که در 30 تیر چنان می کنند که تا انقلاب اسلامی بی نظیر است. چه می شود که این مردم از 30 تیر تا 28 مرداد به مردمی منفعل، تماشاگر و بی اراده می شوند؟ در مستند یکی از مصاحبه شوندگان می گویند این مردم آن مردم نیستند! این سخن یعنی چی؟! این موضوع بسیار مهمی در مستند است که باید به آن می پرداخت ولی اصلا به آن نمی پردازد.

فراستی متذکر شد: اینکه آمریکایی ها با 10 هزار دلار خبرنگار و اهالی مطبوعات را خریده اند که جواب نمی شود. مهمترین اشکال این مستند این است که در این واقعه دست به توضیح نقش مردم نمی زند. من تعجب می کنم که یک شعبان بی مخ و تعدادی ارازل و اوباش می توانند کودتا کنند.

این منتقد سینما افزود: حالا سوالی که اینجا مطرح می شود این است که اختلاف بین مصدق و جبهه ملی و یا اختلاف بین مصدق و آیت الله کاشانی چقدر مردم را منفعل کرده و نسبت به سرنوشت خود بی اهمیت می کند؟

وی ادامه داد: آناتومی آن دوره شامل جبهه ملی، آیت الله کاشانی و حزب توده است. حزب توده در آن زمان مواضع بسیار نادرستی داشت. این حزب حتی یک جاهایی مجبور می شود وارد میدان شود تا به آن ضد مردمی گفته نشود. حزب توده در آن زمان مواضع ارتجاعی و مواضع ضد ملی دارد و نسبت به دکتر مصدق نیز مواضع خوبی اصلا ندارد. بر این اساس در این مستند به این مواضع حزب توده پرداخته نمی شود.

فراستی خاطرنشان کرد: تیتراژ این مستند خیلی بد است. می بینیم که در تیتراژ آن ادای فیلم "سرب" ساخته "مسعود کیمیایی" درآورده می شود. همچنین در این مستند شاهد هستیم که حرف تازه ای بیان نمی شود. اما اینکه بعد از این همه سال فیلم ساز توانسته و این موضوع در ذهن او نشسته که می شود با طیف های مختلف راجع به دکتر مصدق صحبت کرد و نظرات موافق و مخالف را هم بیان کرد این موضوع یک فصل تازه ای است.

این منتقد سینما اضافه کرد: فیلم به لحن روایی خاص خود نمی رسد. البته من هم اصلا چنین انتظاری را هم نداشتم که به این لحن روایی خاص خود برسد. روایتی که اساس آن بر اساس مستند آرشیوی است.

وی یادآور شد: این مستند ذهن من مخاطب را درگیر خود نمی کند تا بعد از پایان آن درمورد آن فکر کند. در حقیقت فیلم پس از پایان خود من مخاطب را به راحتی رها می کند. به نظرم باید آماده شویم تا به سمت مستندهای آرشیوی حرکت کنیم که از نظر سینمایی چنان حسی داشته باشند که آن حس من مخاطب را رها نکند.

فراستی متذکر شد: ما بالاخره بعد از 30 سال داریم وارد نقد تاریخ معاصر کشور خود می شویم. بر این اساس موضع گیری های سیاسی مذهبی و یا سیاسی جناحی ما که کناره نقد بوده در حال کنار زده شدن است و نقد در حال آغاز شدن است.

گفتنی است در پایان این مراسم و با حضور مجید شاه حسینی"، "مسعود فراستی"، "رضا برجی"، "هرمیداس باوند"، "سهیل کریمی"، خانم دکتر "جلالی"، " محمدرضا امامقلی" کارگردان، " امین حسنی" تهیه کننده و "سید یزدان حبیبی" پژوهشگر مراسم امضاء پوستر و رونمایی از این مستند برگزار شد.