چه کسانی فضیلت شب قدر را درک می کنند؟+ اعمال شب قدر

به گزارش «نسیم»؛ ماه رمضان از نیمه گذشت و روزه داران پس از سپری شدن ولادت امام حسن مجتبی(ع) در انتظار فرارسیدن لیالی قدرند تا بیشترین بهره ها را از با ارزش ترین شب های بهترین ماه خدا ببرند.

با فرارسیدن شب های قدر شاید اندکی تامل در فضیلت این شب ها و لزوم شب زنده داری و قدردانستن تمامی لحظات آن بی مناسبت نباشد. اگرچه با تقارن ضربت خوردن و شهادت امام علی علیه السلام با لیالی قدر فرصت بهره مندی بیشتر از این شب ها فراهم شده و خان رحمت گسترده الهی برای شیعیان وسیع تر می شود.

در واقع نه تنها شب های قدر بلکه همه ساعات و دقایق ماه رمضان باید مغتنم شمرده شوند؛ پیامبر اکرم(ص) در حدیثی بهره مندی و درک لیالی قدر را منوط به شرایطی دانسته و می فرمایند: «اى مردم! بدانید که هر کس ماه رمضان بر او وارد شود، در حالى که سالم و پیراسته از عیب و مرض باشد، و روز آن ماه را، روزه بگیرد، و بخشى از شب آن را به تلاوت قرآن و دعا مشغول گردد، و بر نمازهاى خود مواظبت کند، و به اعمال جمعه‏هاى آن مداومت نماید، و با دقت در اعمال و رفتار خود، به طرف عیدش (عید فطر) بشتابد، او شب‏ قدر را درک کرده است و به توفیق خداى عزّ و جلّ دست یافته است».(1)

اما چرا در میان لیالی پربرکت ماه مبارک رمضان بر فضیلت شب قدر تاکید زیادی شده است؟ می توان گفت که فضیلت شب های قدر از چندین مورد نشأت می گیرد:

نزول قرآن و ملائکه

جعفر بن محمد(ع) فرمود: »«براستى جبهه درخشان ماهها ماه خداى عز و جل است و آن ماه رمضانست و دل ماه رمضان شب‏ قدر است و قرآن در اول شب ماه رمضان نازل شده و ماه رمضان را با قرآن استقبال کن.(2) و از امام باقر (ع) در باره سخن خداوند «ما آن را در شبى مبارک فرو فرستادیم» سؤال کردند، حضرت فرمود: آرى، آن شب‏ قدر است، و آن در هر سال در دهه آخر ماه رمضان است، و قرآن جز در شب‏ قدر نازل نشده است».(3)

تعیین تقدیر

از امام باقر(ع) در حدیثی دیگر نقل شده که فرمودند: «در شب‏ قدر هر چیزى که تا سال دیگر تحقق مى‏یابد، از خیر یا شرّ یا اطاعت یا معصیت یا ولادت یا مرگ و یا رزق و روزى، همه مقدّر مى‏شود. پس هر چه در این شب مقدّر شود و حکم بر آن رود حتمى خواهد بود، و البته خواست خدا نیز در آن دخالت خواهد داشت».(4)

آمرزش گناهان

در فضیلت شب های قدر وارد شده است که که خدا گردنها را از دوزخ آزاد کند و گناهان کبیره را در آن بیامرزد.(5) علاوه بر این انجام عمل خیر در شب های‏ قدر ، برابر با عمل در هزار ماه است. (6) پس چه بهتر، فرصتی را که در این شب ها در اختیار ما گذاشته شده مغتنم شماریم و به شب زنده داری و نیایش و دعا بپردازیم؛ تا در زمره کسانی قرار بگیریم که خداوند گناهان انها را پاک نموده است و مقدرات انها را به بهترین نحو تقدیر نموده است.

اولویت شب 21 و 23 ماه رمضان در میان لیالی قدر

اما از میان شب های 19 و 21 و 23 کدام یک اولویت بیشتری دارند و یا تمامی این شب ها جایگاه یکسانی دارند. در همین زمینه از امام ششم(ع) پرسیدند شب قدر کدام شب است ؟ ایشان پاسخ داد: «آن را در شب 21 و 23 جستجو کن. (7) و در چند روایت است که از ائمه سوال کردند که شب قدر کدام یک از این دو شب است ؟ ایشان تعیین نکردند بلکه بر هر دو شب تاکید کردند.

اعمال شب قدر به دو گونه اعمال مشترک و اعمال مخصوص تقسیم می شود:

اعمال مشترک شب های قدر

- مقارن غروب آفتاب شب قدر غسل شود.

- در شب قدر دورکعت نماز اقامه شود، در هر رکعت بعد از حمد ، هفت مرتبه سوره توحید خوانده شود. بعد از نماز هفتاد بار ذکر " استغفرالله و اتوب الیه" گفته شود.

- قرآن به سرگرفتن در شب قدر و خدا را به چهارده معصوم سوگند دادن .

- خواندن زیارت امام حسین علیه السلام

- اقامه صد رکعت نماز به صورت دورکعتی وافضل آن است که درهر رکعت بعد از حمد ، ده مرتبه سوره توحید خوانده شود.

- خواندن دعایی از امام زین العابدین علیه السلام که درمفاتیح الجنان آمده است. اللهم انی امسیت لک عبداً...

- قرائت دعای جوشن کبیر

- ذکر گفتن و صلوات بر محمد وآل محمد علیهم السلام.

اعمال مخصوص شب نوزدهم

- صد بار ذکر " استغفرالله ربی واتوب الیه ".

- صد بار ذکر " اللهم العن قتلة امیرالمومنین"

- دعای اللهم اجعل فیما تقضی و تقدر من الامر المحتوم ...(8)

منابع 1. گلچین صدوق (گزیده من لا یحضره الفقیه) / ج‏1 / 192 / 84 روزه و شب قدر ..... ص : 192

2.الأمالی (للصدوق) / ترجمه کمره‏اى / متن / 62 / مجلس پانزدهم

3. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال / ترجمه انصارى / 133 / فضیلت ماه رمضان و ثواب روزه آن ..... ص : 127

4 . ثواب الأعمال و عقاب الأعمال / ترجمه انصارى / 133 / فضیلت ماه رمضان و ثواب روزه آن ..... ص : 127

5. الأمالی (للصدوق) / ترجمه کمره‏اى / متن / 27 / مجلس هشتم

6. گلچین صدوق (گزیده من لا یحضره الفقیه) / ج‏2 / 19 / 86 توصیه امام صادق به فرزندانش ..... ص : 19

7. الخصال / ترجمه کمره‏اى / ج‏2 / 297 / 5 - آنچه در باره شب 21 و 23 ماه رمضان رسیده - ... ص : 296

8. مفاتیح الجنان