معنویت در عصر هیئت‌های دوران کرونا

نسیم آنلاین : سیده خدیجه احمدی‌سخا: استادمان می­گفت اگر حال­تان در یک هیئت خوب است و در دیگری نه، یک جای کار می­لنگد. اصلا اگر حال­تان در هیئت خوب است و بیرون هیئت نه، یک جای مهم­تری از کار می­لنگد. می­گفت معنویت باید از درون بجوشد. معنویت از بیرون ماندگاری ندارد و آن­ چه که جاودانه نیست برای انسان جاودانگی نمی­آورد.

این حرف همیشه مرا می­ترسانده از این که یک وقتی آدم خودش را گول بزند که در صراط است اما حتی در کناره­ی راه هم نباشد.

فکر که می­کنم می­بینم محرم امسال می­تواند محک حرف استاد باشد. هر سال محرم و هیئت پر است از جذابیت­های بی­شمار. از نجواهای­مان با ابی­عبدالله و سبکی بعد گریه بر مصائب آقا گرفته تا شور باهم­بودن­ها و دم­گرفتن­ها و هیجان سینه­ زنی­ها و لذت غذاهای نذری. هرچند که مراسم غم است اما چون همه هستند و یک­­دل و یک­مسیرند همه چیز در هیئت دل­چسب و خواستنی­ست اما محک حال دلم هیئت های امسال است که تنها با پای عقل باید رفت.

تفاوت محرم امسال از همان نیت رفتن به هیئت شروع می­شود که باید با خودمان کنار بیاییم که آیا امسال رفتن به هیئت وظیفه ماست یا نرفتن؟!!تفاوت­ها از همین­جا شروع می شود و تا خود شام غریبان و بعدتر تا اربعین ادامه خواهد داشت.

آمده ­ام هیئتی جدید در محله ای جدید. نه کسی را می­شناسم نه مداح و قاری و روحانی را. اما تمام حواسم به درونم هست که ببینم چه اتفاقی در قلبم می­افتد.

وارد هیئت که می­شوم چشم ­انتظار دیدن تفاوت­های بسیارم اما به خودم قول داده­ ام به جای توجه به تفاوت­ها حواسم تماما به دلم باشد اما نمی­توانم تفاوت ها را نبینم. مردان در حیاط بر روی موکت­هایی در صف های منظم ایستاده اند و آرام بر سینه می­زنند. فاصله­­ ها حدود یک متر است و واعظ و مداح و مجری تذکرات پی­ در­پی ­ای دارند برای کم نکردن این فاصله. سلام ­و­علیک دو نفره در ورودی مسجد ممنوع است و لابد خداحافظی و گپ­ و­گفت دوستانه­ ی بعد مراسم.

خبری از غذا و پذیرایی نذری در اثنای مراسم نیست. به نظر می­رسد همه شرایط و امکانات به درستی برنامه ریزی شده با خوش­ ذوقی دورتادور حیاط بین­ الحرمینی ساخته اند که هیچ معلوم نیست با کمبود زمانی که به خاطرتغییر تصمیم ستاد کرونا داشته ­اند با چه همتی این همه جزییات را در آن رعایت کرده­اند.

بانوان با ماسک بر روی صندلی هایی با فاصله ­ی یک متر نشسته­ اند و صحنه عزاداری مردان را در صفحه نمایش­ های بزرگ می­بینند. فلسفه این نظاره­ گر بودن چیست، نمی­دانم. مادران از یک متری باید مواظب بچه ­ها هم باشند، اما بچه ها صندلی­ها را تحمل نمی­کنند و مدام بهانه می­گیرند و خلوت مادران را برهم می­ زنند.

کاش امسال همین یک تفاوت می­توانست وجود نداشته باشد. فکر می­کنم ناخودآگاه بچه شیعه ها در بازی دسته جمعی کناره­ ی هیئت ­های محرم شکل می­گیرد اما امسال از شکل­گیری ناخودآگاه بچه ­ها هم خبری نیست.

اما فکر می­کنم خدا "جبار" است و جبران می­کند.

دخترکم امسال چیز فهم­تر شده است. قرارم با همسرم این بوده که امسال ناخودآگاه دخترک را بیشتر به هیئت­ها بسپاریم اما...

باز به ذهنم می­­ آید خدا جبار است و حتما برایش جبران می­کند. شاید شاید شاید در اربعین همین امسال:

لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ

قرارم را یادم رفته و دل را رها کرده ­ام و به آدم­ها و برداشت­شان از این مجالس فکر می­کنم.

همه با ماسک نشسته اند و در تنهایی خود اشک می­ریزند. به ذهنم می­آید انگار قرار ناگفته­ای داشته­ایم که هیئت­های رمضان جای خلوت گزینی باشد و هیئت­های محرم جای تمرین جمع بود­ن­مان اما گویی امسال همه­ ی قرارهای­مان برهم خورده است.

اما خدا "جبار" است و جبران کننده.

نظم ظاهری و جدید عزاداری­های تهران مرا یاد مراسم عزاداری شهرهای کویری یزد و کاشان می­اندازد. احتمالا خشونت کویر یادشان داده منظم باشند اما متحد و جمع گرا. این نظم در تهران برایم غریب و تازه است. وسط ­های مراسم است که این نظم غریب و تازه بر مردان گران می ­­آید و چند نفری به رسم قدیم دست به کمر هم می­ شوند و سینه­ زنی می­کنند اما با تذکر جدی روحانی مسجد به جای خود بازمی­ گردند و آرام و تنها دست بر سینه می­ کوبند.