درباره ۴ سریالی که در رمضان امسال به روی آنتن شبکه‌های سیما رفتند
سریال‌های غیررمضانی رمضان!؛ شکست در سریال‌های رمضانی۹۹، باعث تغییر سیاست سریال‌سازی مناسبتی در تلویزیون می‌شود؟
کرونا همه برنامه‌‌ریزی‌های تلویزیون برای رمضان امسال را دستخوش تغییر کرد. سریال‌های رمضانی نیز از این آفت و مشکل به دور نبودند و تغییر برنامه‌های سیما باعث شد تا برخی از سریال‌هایی که قرار بود برای رمضان امسال تولید و پخش شوند، از کنداکتور تلویزیون خارج شوند و طبعاً برای جایگزینی آن‌ها تعدادی از سریال‌هایی که قرار بود در فصول و مناسبت‌های دیگر سال ۹۹ به روی آنتن شبکه‌های سیما بروند، در کنداکتور رمضانی تلویزیون جای گرفتند.
نسیم آنلاین ؛ احسان سالمی: کرونا همه برنامه‌‌ریزی‌های تلویزیون برای رمضان امسال را دستخوش تغییر کرد. سریال‌های رمضانی نیز از این آفت و مشکل به دور نبودند و تغییر برنامه‌های سیما باعث شد تا برخی از سریال‌هایی که قرار بود برای رمضان امسال تولید و پخش شوند، از کنداکتور تلویزیون خارج شوند و طبعاً برای جایگزینی آن‌ها تعدادی از سریال‌هایی که قرار بود در فصول و مناسبت‌های دیگر سال ۹۹ به روی آنتن شبکه‌های سیما بروند، در کنداکتور رمضانی تلویزیون جای گرفتند. در این شرایط طبیعی است که سریال‌های پخش شده در رمضان امسال کمترین تناسب و قرابت را با حال و هوای معنوی رمضان امسال داشته باشند و از این نظر نمی‌توان به مدیریت تلویزیون چندان خرده گرفت؛ البته که حداقل بعد از یک دهه از آغاز جریان تولید سریال‌های مناسبتی در تلویزیون این انتظار خیلی زیادی نیست که سریال‌های مناسبتی چه برای عید نوروز و چه برای رمضان، نه در آخرین روزهای منتهی به این مناسبت‌ها بلکه در زمانی طولانی‌تر و در فرصت مناسب تولید و آماده پخش شوند تا مشکلات ناگهانی این‌گونه نظم تولید و پخش آن‌ها را بهم نزند.
«سرباز»، قربانی نبود جایگزین!
«سرباز» بدون شک بزرگترین قربانی «کرونا» در سریال‌های مناسبتی پخش شده تلویزیون بود. اگر فصل ششم «پایتخت» و فصل دوم «نون خ» به دلیل شیوع کرونا نیمه‌کاره و با یک پایان نامشخص روانه آنتن شدند، اما «سرباز» سریالی بود که تقریبا مراحل تولید آن پیش از آغاز شیوع کرونا به اتمام رسیده بود و پخش آن قرار بود در روزهای منتهی به اربعین امسال باشد اما نرسیدن سریال رمضانی شبکه سه به دلیل کرونا باعث شد تا راهی جز پخش این سریال برای ایام رمضان باقی نماند.
«سرباز» که نام اولیه آن «#سرباز» بود، در این مدتی که به روی شبکه سوم سیما رفته بیشتر از سایر سریال‌های رمضانی پخش شده تلویزیون مورد انتقاد قرار گرفته است. دلیل اصلی این انتقاد نیز فضای آرام و قصه کند سریال است. اما واقعیت آن است که «سرباز» سریالی ۵۲ قسمتی است و اثری با این تعداد قسمت، به طور طبیعی باید در چند قسمت ابتدایی خود فضاسازی لازم برای شرح قصه را انجام دهد این در حالی است که سریال رمضانی که در بیشترین حالت ۳۰ قسمت (یعنی نصف تعداد قسمت‌های سرباز) دارد، نهایتاً باید در قسمت چهارم یا پنجم، مخاطب را با قصه‌اش درگیر کند.
البته به طور کلی سبک آثار هادی مقدم‌دوست و شیوه قصه‌گویی او، بیشتر مبتنی بر روایت آرام و همراه با طمانینه است و به نظر می‌رسد این سریال در ادامه قسمت‌هایش به ویژه در زمان گره خوردن قصه به ماجراهای سفر اربعین جذابیت بیشتری برای مخاطبان پیدا کند.
درس خواندن «بچه مهندس» در یک دانشگاه فضایی!
احتمال آن‌ها که فصل اول سریال «بچه مهندس» را دیدند هیچوقت تصور نمی‌کردند ماجرای جواد جوادی قرار است تا این اندازه ادامه پیدا کند اما ادامه ساخت این سریال که فصل اول آن در رمضان سال ۱۳۹۷به روی آنتن شبکه دوم سیما رفته بود، در دی ماه همان سال، ماجرای ساخت ادامه این سریال را جدی کرد.
«بچه مهندس» از منظر دنباله‌دار شدن روایت قصه کودکی پرورشگاهی و شرح ماجراهای زندگی او از کودکی تا دوران جوانی برای مخاطبانی که آن را دنبال کرده‌اند، جذابیت‌هایی داشته اما بزرگترین ایراد به آن را باید در ضعف سازندگان اثر در به تصویر کشیدن بستری دانست که قصه زندگی جواد جوادی در آن روایت می‌شود. از همان فصل اول بچه مهندس انبوهی از انتقادات بابت طراحی صحنه و عدم تتناسب وسایل صحنه با زمان وقوع قصه در ارتباط با این سریال مطرح شد. این بی‌توجهی به فضای روایت قصه دقیقا در فصل سوم این سریال نیز به شکلی دیگر خود را نمایان کرده است. در شرایطی که شخصیت جواد جوادی حالا وارد دوره جوانی و دانشجویی شده، فضای ترسیم شده از روابط دانشجویان با هم و با اساتیدشون به شدت باسمه‌ای و غیرقابل باور شده است.
عموم افرادی که حداقل یک ترم تحصیلی در محیط دانشگاه درس خوانده باشند می‌دانند که تصویر ارائه شده از محیط دانشگاه و روابط دانشجویان در این سریال اصلا تناسبی با آنچه که واقعا در دانشگاه‌ها در جریان است، ندارد. دانشگاهی که بیشتر شبیه به مدرسه‌ای مختلط است.
از سوی دیگر خلق قصه‌های موازی متعدد در کنار قصه اصلی این فصل که رقابت دانشجویان با هم است از جمله قصه فعالیت‌های دکتر توفیقی و تیمش و همچنین قصه حضور جواد و دوستانش در کارخانه صنعتی و ماجراهای زندگی شخصی صاحبان آن کارخانه، به نوعی باعث ایجاد سردرگمی برای مخاطبان شده است. خرده قصه‌هایی که اگر در نقطه درست به اتمام نرسند، خطر به حاشیه قصه اصلی را هم در پی خواهند داشت.
«زیرخاکی» ارزشمندی که به دست شبکه یک رسید
«زیرخاکی» که تازه‌ترین ساخته جلیل سامان است، تا اینجا کار هم از منظر جذب مخاطب و هم از نظر کیفیت نسبت به سریال‌های دیگر تلویزیون برای این ایام برتری داشته است. سریالی که در یک اتفاق و پس از آن که ضبط «نون خ ۲» به دلیل شرایط پیش آمده به واسطه کرونا ناقص ماند، برای پخش به شبکه اول سیما سپرده شد تا دست این شبکه در رمضان امسال خالی نباشد.
«زیرخاکی» قصه‌ای در حال و هوای روزهای منتهی به انقلاب دارد. گذشته از نکات مثبتی همچون توجه به طراحی دقیق صحنه و لباس که معمولا در آثار جلیل سامان به بهترین شکل اجرا می‌شود، بزرگترین امتیاز «زیرخاکی» را باید در بازی بازیگران آن دید. اینکه سامان توانسته پژمان جمشیدی را در اوج فعالیت‌های سینمایی‌اش به تلویزیون آورده و از او در این نقش بازی خوبی گرفته، علاوه بر نمایش توانمندی پژمان جمشیدی، نشان‌دهنده توانمندی کارگردان در بازی گرفتن از بازیگریش است.
البته سریال تازه جلیل سامان دارای ایراداتی ریز در زمینه محتوایی است؛ ایراداتی که بیشتر آن را باید متوجه قصه و دیالوگ‌‌های در نظر گرفته شده برای بازیگران دانست. شاید در نگاه اول این ایرادات چندان چشمگیر نباشند اما در برخی از موارد حاوی کنایه‌های غیرمتعارفی هستند که می‌شد با نظارت پیش از تولید در زمان تولید این مشکل را نیز حل کرد.
«پدر پسری»، حیف شده بزرگ شبکه ۵
شبکه ۵ سیما از همان روزی که از شبکه تهران به شبکه ۵ تغییر نام داد و چند باری میان شبکه ملی یا استانی بودن دست به دست شد و آخرش هم مخاطبانش نفهمیدند این شبکه مختص استان تهران است یا برای همه کشور، به حاشیه رانده شد. درست از همان موقع هم بود که سریال‌های پخش شده در این شبکه دیگر مثل دوره قبل به چشم مخاطبان نیامد.
این احتمالا بزرگترین بدشانسی «پدر پسری» برای رمضان امسال بود. سریالی ۴۰ قسمتی که برای پخش در رمضان شبکه ۵ سیما ساخته شد ولی با وجود کیفیت نسبی که دارد، همانند سریال‌های دیگر دیده نشد. «پدر پسری» که رویکردی طنز دارد، اقتباسی از کتاب «آخرین نشان مردی» به قلم مهرداد صدقی است که به صورت طنزگونه و اپیزودیک در هر قسمت به قصه‌ای جداگانه می‌پردازد.
«پدر پسری» اگر تیم بازیگران پربارتری داشت و البته در شبکه بهتری به روی آنتن می‌رفت، ظرفیت خوبی بری جذب مخاطبان داشت. البته که این سریال نیز همچون هر سه سریال دیگری که در رمضان امسال از شبکه‌های اول تا سوم سیما به روی آنتن رفتند، به لحاظ محتوایی کمترین قرابت را با حال و هوای ماه مبارک رمضان دارد.
بعید نیست که با توجه به اتفاقاتی که برای سریال‌های رمضانی در مسیر تولید برای پخش در رمضان امسال به وقوع پیوست و منجر به نرسیدن آن به رمضان امسال شد، بالاخره تلویزیون برای همیشه سیاست‌های خود در زمینه ساخت سریال‌های مناسبتی در دقیقه 90 تغییر دهد تا حداقل بروز بحران‌هایی همچون کرونا دست همه شبکه‌های سیما را برای مناسبت‌هایی مهم همچون ماه رمضان خالی نکند.
