سرگرم شدن به چه بهایی؟!

نسیم آنلاین ؛ احسان سالمی: «کرونا» از آن دسته اتفاقات و بلایای آخر سالی هست که همه اتفاقات و رویدادهای پیرامون خود از جمله فضای فرهنگ و هنر و رابطه مخاطبان با این عرصه را تحت تاثیر قرار داد. تعطیلی سینماها، سالن‌های تئاتر و بسیاری از رویداهای فرهنگی باعث شد تا اغلب مردم در یک توفیق اجباری و در دوره خانه‌نشینی راهی جز استفاده از تلویزیون و محصولات شبکه نمایش خانگی نداشته باشند. تلویزیون که فعلا و تا زمان آماده شدن محصولات نوروزی خود بیشتر به نمایش محصولات تکراری متوسل شده است. در این شرایط طبیعی است که بسیاری از خانواده‌ها و مخاطبان ایرانی به سراغ محصولات شبکه نمایش خانگی بروند؛ اتفاقی که در عین داشتن نکاتی مثبت، آفت‌هایی هم دارد.

توفیق اجباری دمخور شدن بیشتر مخاطبان با محصولات شبکه نمایش خانگی و تلاش همه دستگاه‌ها برای قانع کردن مردم به ماندن در خانه در روزهای که ویروس منحوس کرونا بیش از پیش در حال قربانی گرفتن است، وزیر ارشاد را هم به این تکاپو انداخت تا در یک اظهارنظر توئیتری وعده‌ اتفاقاتی تازه در مسیر فعالیت شبکه نمایش خانگی بدهد. سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حساب شخصی خود در توییتر درباره برخی از برنامه‌های سازمان سینمایی برای ایام خانه‌نشینی مردم در مواجهه با ویروس کرونا نوشت: «‏برخی از برنامه‌های سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای روزهای در خانه ماندن: 1 «هر روز یک فیلم» اضافه شدن روزانه یک فیلم جدید به شبکه خانگی؛ 2. ارایه تسهیلات برای بازدیدکنندگان سامانه‌های برخط ویدیویی؛ 3. حمایت از فیلمسازان جوان در موضوعات کرونایی و عرضه در فضای مجازی» وعده‌هایی درست و به جا و منطقی که البته باید با تبصره‌هایی خاص به آن‌ها عمل شود.

این یک روال منطقی است که هر چه دامنه مخاطبان یک اثر هنری بیشتر می‌شود به شکلی طبیعی باید نظارت بر آن نیز بیشتر شود. روندی که در طی چند سال گذشته با وجود گسترش محصولات اختصاصی و طبیعتاً دامنه مخاطبان شبکه نمایش خانگی، محقق نشد! شبکه نمایش خانگی در همه این سال‌ها همیشه با بحران نظارت روبرو بوده و نقدهای بسیاری در ارتباط با رهاشدگی این شبکه در زمینه نظارت بر محتوای عرضه شده در آن در رسانه‌ها منتشر شد. احتمالاً خود شما به عنوان خواننده این متن، اگر بخشی از محصولات شبکه نمایش خانگی را دنبال کرده باشید، حداقل یک بار در مواجهه با برخی از این محصولات با این سوال در ذهن خود روبرو شدید که فلان سریال یا فیلمی که وارد شبکه نمایش خانگی شده، چگونه مجوز گرفته است؟ این سوالی هست که نه یک بار بلکه به کرّات توسط کارشناسان و رسانه‌ها از گردانندگان شبکه نمایش خانگی پرسیده شده و عموماً هم به جواب درست و مشخصی نرسیده است. اما این سوال وقتی جدی‌تر می‌شود که وزیر ارشاد از افزایش عرضه محصولات در این شبکه و تسهیل دسترسی مخاطبان به تولیدات این پلتفرم خبر می‌دهد. تصمیمی که قطعاً در شرایط «کرونایی» فعلی منطقی است اما مهمترین تبصره آن باید افزایش نظارت بر این تولیدات باشد. چیزی که حداقل در چند سال اخیر چندان گرفته نشد ولی حالا و در شرایط فعلی جدی گرفتن آن از نان شب هم واجب‌تر است!

بعضی از وعده‌ها آن‌قدر بزرگ است که وعده دهنده راهی ندارد جز اینکه برای تحقق وعده خود دست به کارهای عجیب و غریب بزند! ماجرای وعده وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ورود روزانه یک فیلم تازه به عرصه شبکه نمایش خانگی تقریباً در زمره همین وعده‌های بزرگ به شمار می‌آید. وعده‌ای که در نهایت برای تحقق آن راهی جز عرضه فیلم‌هایی همچون «رحمان 1400» در شبکه نمایش خانگی برای وعده‌دهندگان نمی‌گذارد. یعنی وزارت ارشاد در شرایطی که خود این فیلم را چند ماه پیش از این در سینماها که تعداد مخاطب کمتری نسبت به شبکه نمایش خانگی دارد، توقیف کرده است؛ حالا دستور داده تا این اثر برای گروه گسترده‌تری از مخاطبان در دسترس قرار بگیرد! تصمیمی متناقض و عجیب که نشان می‌دهد فعلاً همه دغدغه وزارت ارشاد در خانه ماندن مردم است؛ حتی اگر شده به بهانه دیدن اثری همچون «رحمان 1400» که از اساس محتوایی غیر قابل عرضه برای خانواده‌ها دارد.

اما شاید سخت‌ترین بخش برای مجاب کردن خانواده‌ها برای در خانه ماندن، خانواده‌های دارای فرزند مدرسه‌ای باشند. بزرگترها بالاخره با کارهایی مثل مطالعه و خانه‌تکانی عید و کارهایی از این دست خود را سرگرم می‌کنند؛ ولی نگه داشتن بچه‌هایی که حلا بدون تکلیف مدرسه فقط باید در خانه بمانند، کار سختی است. قطعاً در این شرایط نقش شبکه‌های نمایش خانگی که محل عرضه فیلم و انیمیشن‌های تازه هستند؛ برای کمک به خانواده‌ها برای ماندن بچه‌ها در خانه پررنگ‌تر از همیشه است. اما نکته آنجاست که اتفاقاً محصولات حوزه کودک و نوجوان شبکه نمایش خانگی نسبت به سایر حوزه‌های این شبکه دچار رهاشدگی بیشتری است.

آن‌ها که پیش از این مشتری محصولات این شبکه برای فرزندانشان بوده‌اند می‌دانند که حجم بالای محصولات وارداتی عرضه شده در شبکه نمایش خانگی و تلاش برای رساندن نسخه دوبله این محصولات باعث شده تا بحث ممیزی و نظارت‌های محتوایی بر این محصولات به شدت در سایه کم‌توجهی قرار بگیرد. درواقع این مورد از آن مواردی است که دقت فدای سرعت شده است و کیفیت تحت سایه کمیّت قرار گرفته است. خروجی این اتفاق شاید پربارتر شدن سبد محصولات عرضه شده به خانواده‌های ایرانی جهت استفاده فرزندانشان باشد؛ اما پر شدن این سبد با هر محصولی هم به خودی خود نمی‌تواند یک اتفاق مبارک باشد! پس در این شرایط بهتر است گلوگاه‌های عرضه این محصولات که حالا تبدیل به مهمترین تفریح کودکان ایرانی شده، بیش از همیشه مورد نظارت و ارزیابی قرار گیرد.