نگرانی برای اعجوبه‌ها
بالاخره پویا با تبلیغات یا بدون تبلیغات؟!
وقتی تلویزیون حاضر می‌شود انتقادات را به جان بخرد اما «فعلا» قید درآمد تبلیغات شبکه کودک را نزند!
نسیم آنلاین ؛ احسان سالمی: همه ما در موقعیت‌هایی قرار گرفتیم که کاری را بدون آن که به شکل باطنی به انجامش مایل باشیم، صرفا به واسطه قرار گرفتن در یک موقعیت خاص یا تعارف با دیگران انجام داده باشیم؛ اما حتما مواردی هم بوده که عدم تمایل باطنی به قدر پررنگ و جدی شده که قید تعارفات مرسوم را زده و بی‌خیال انجام آن کار شده‌ایم؛ مواردی که قطعا یک سر آن به یک منفعت شخصی مهم متصل بوده و گذشتن از آن منفعت شخصی در آن برهه امکان‌پذیر نبوده است.
در همین رابطه بخوانید: درخواست مدیر شبکه کودک از مجلس؛ تبلیغات را ممنوع کنید توقف پخش تبلیغات بازرگانی در شبکه کودک معاون سیما: آگهی بازرگانی شبکه کودک به تدریج حذف خواهد شد
ماجرای اظهارات ضد و نقیض مدیریت شبکه کودک با معاونت سیمای رسانه ملی در ارتباط با حذف یا عدم حذف تبلیغات تلویزیونی از این شبکه نیز چیزی در همین مایه‌ها است! یعنی مدیر شبکه کودک که بیش از همه مشتاق است تا برای کمتر شدن اثرات منفی پخش این پیام‌های بازرگانی در شبکه‌ای که فقط و فقط برای کودکان است، مانع از پخش آن‌ها شود؛ یادداشتی را در ارتباط با عدم پخش «قطعی» و «فوری» آگهی‌های بازرگانی در این شبکه منتشر می‌کند و بازتاب بسیاری در رسانه‌ها پیدا می‌کند؛ اما به یک باره معاونت سیما در اظهارنظری متناقض مدعی حذف «تدریجی» این آگهی‌ها می‌شود!
سکانس اول: تبلیغات را حذف کردیم، هورا!
ماجرا این موش و گربه بازی مدیریتی از یک کمپین شروع شد؛ کمپینی با هشتک #پویا_بدون_تبلیغات که مدیریت شبکه پویا یعنی محمد سرشار نیز یکی از جدی‌ترین حامیان آن در شبکه‌های اجتماعی بود. مطالبه‌ای قدیمی که در میان مصاحبه‌های پرشمار فعالان حوزه کودک در تلویزیون از عموپورنگ گرفته تا عموهای فیتیله‌ای همه به نوعی نسبت به آن معترض بودند و خواهان حذف این تبلیغات از برنامه‌های تلویزیونی ویژه کودکان بودند؛ اما در این میان همیشه مرغ بی پولی تلویزیون یک پا داشت و وقتی پای پول وسط باشد دیگر نمی‌توان به این سادگی‌ها درباره فرهنگ صحبت کرد!
اما این ماجرا در ادامه با مطالبه گسترده فعالان شبکه‌های اجتماعی، گفتگوهای برخی از چهره‌های سرشناس درباره این موضوع و تلاش مدیریت شبکه پویا به نقطه‌ای رسید که روز دوشنبه محمد سرشار مدیر شبکه کودک که دو کانال پویا و نهال زیرمجموعه آن به شمار می‌روند با انتشار متنی از دستور معاونت سیما برای قطع پخش آگهی‌های تجاری در این دو کانال از ابتدای آبان ماه خبر داد. خبری که مثل بمب در فضای رسانه‌ای کشور بازتاب پیدا کرد و بسیاری از همان فعالان معترض حوزه کودک از جمله داریوش فرضیایی یا همان عموپورنگ از این تصمیم استقبال کردند.
سکانس دوم: دیر اومدی نخواه زود برو!
سکانس دوم این کمدی تلخ از آنجا آغاز شد که مرتضی میرباقری معاونت سیما تنها ساعتی پس از انتشار گسترده صحبت‌های مدیر شبکه کودک به طور تلویحی آن را تکذیب کرد! البته میرباقری همچون اهالی سیاست سعی کرد تا به جای منکر شدن اصل موضوع، آن را به یک فرآیند «تدریجی» حواله کند! او در گفتگوی خود با ایسنا درباره خبر قطع آگهی‌های بازرگانی از شبکه کودک سیما از اول آبان گفت: «حذف تبلیغات بازرگانی از شبکه کودک، هدف‌گذاری کلان رسانه ملی است اما این کار به تدریج انجام خواهد شد.»
اما وازه «تدریج» نیز از آن دسته واژگان بدون زمانی است که هیچکس نمی‌تواند به درستی ابتدا و انتهای آن را مشخص کند. یعنی قرار است حذف تبلیغات بازرگانی از شبکه کودک در چه مدتی انجام شود؟ 3 ماه؟ 6 ماه؟ 1 سال؟ 2 سال؟... این تدریج چگونه است و خانواده‌های ایرانی دقیقا تا چه مدت باید نگران پخش این تبلیغات در لابلای برنامه‌های کودکان و اثرات منفی آن بر فرزندانشان باشند؟
سکانس سوم: پول نمیدی؟ پس همین آش و همین کاسه!
البته میرباقری در ادامه گفتگوی خود با ایسنا به تکرار همان نکته‌ای پرداخته که سال‌هاست سایر مدیران رسانه ملی در ارتباط با دلایل حجم بالای تبلیغات تلویزیونی در میان همه برنامه‌های این رسانه عظیم از جمله برنامه‌های ویژه کودکان به آن متوسل می‌شدند: «سازمان صداوسیما علاقه‌مند است تا از همین امروز تبلیغات را در شبکه کودک حذف کند اما شرایط سخت مالی و اقتصادی اجازه این کار را نمی‌دهد و امیدواریم با یاری نهادهای مسئول در این زمینه با سرعت بیشتری حرکت کنیم.»
در واقع سکانس سوم این فیلم تکراری که بازیگران اصلی آن «مدیران تلویزیون» و تماشاگران آن «خانواده‌های ایرانی» هستند، به ماجرای بی‌پولی رسانه ملی اختصاص دارد. مسئله‌ای که همه به آن اذعان دارند ولی این دلیلی برای چشمپوشی از آثار مخرب پخش تبلیغات تلویزیونی در شبکه‌ای که صرفا ویژه کودکان است، نمی‌شود. گذشته از نقدهایی که پیش از این بارها و بارها در ارتباط با حجیم شدن ساختار رسانه ملی و کاهش کارایی آن در میان منتقدان و کارشناسان مطرح شده و همچنان نیز می‌شود، نمی‌توان نبود بودجه را بهانه‌ای برای چشمپوشی از این دغدغه مهم کرد. کما اینکه تلویزیون می‌تواند با کاهش برخی از هزینه‌ها یا حداقل جایگزینی آن تبلیغات در سایر شبکه‌های تلویزیون، یکی از شبکه‌های خود را عاری از تبلیغات کند تا خانواده‌های ایرانی با خیالی آسوده فرزندان خود را پای این رسانه بنشانند.
سکانس چهارم: نگرانی برای اعجوبه‌ها
سکانس چهارم این فیلم اما ما را به جایی فراتر از مسئله پخش تبلیغات در شبکه کودک می‌برد. واقعیت این است که پخش تبلیغات در دو کانال پویا و نهال به این دلیل بد است که کودکان را هدف قرار می‌دهد و طبعا پخش تبلیغات مخصوص کودکان در سایر شبکه‌های دیگر هم باید متوقف شود، اما با توجه به در نظر گرفتن معذوریت‌های رسانه ملی در زمینه بودجه، حذف این تبلیغات از شبکه ویژه کودکان می‌توانست تلویزیون را نه یک گام بلکه چندین گام در زمینه نزدیک شدن به «الگوی رسانه- مربی» نزدیک کند.
البته استفاده ابزاری از کودکان برای تبلیغات یا سرگرمی مسئله‌ای نیست که صرفا محدود به تبلیغات تلویزیونی شود، بلکه برنامههایی که بر مبنای جلوه‌گری کلامی و پوششی کودکان است هم می‌تواند نمونه‌ای از این دست برنامه‌ها باشد. هر چند که در حال حاضر قضاوت در ارتباط با برنامه تلویزیونی «اعجوبه‌ها» شبکه سوم سیما که قرار است به زودی از این شبکه پخش شو، زود است ولی اگر بر مبنای تیزر پخش شده از این برنامه بخواهیم در ارتباط با محتوای آن صحبت کنیم به نظر می‌رسد این برنامه استعدادیابی کودکان بیش از همه بر مبنای جلوه‌گری کلامی کودکان متمرکز است. در بخشی از تیزر این برنامه در صحبت‌های رد و بدل شده میان مهران غفوریان به عنوان مجری برنامه با کودکانی که همراه او هستند، می‌شنویم:
+عمو چی کار کنیم که ما رو ببرید تو برنامه؟ - اگه یکی یه کاری کنه که منو مجاب کنه که ببرمش تو برنامه، چرا نباید ببرمش؟ +آخه چیکار کنیم که شما مجاب بشید؟ -یه کاری کنید که با دیگران فرق کنید. + عمو بازم از این برنامه سخت‌هاست؟ حتما باید روی طناب راه بریم تا با شما صحبت کنیم؟ - نه، می‌تونید بیاید اونجا و حرف بزنید ولی یجوری که مردم میخکوبتون بشن. باید تمام سالن پر بشه.
هر چند که نگارنده تاکید دارد که هنوز هم نمی‌توان در ارتباط با محتوای اصلی برنامه اظهارنظر دقیقی کرد ولی با توجه به آنچه که پیش از این گفته شد نمی‌توان از همین حالا نسبت به محتوای این برنامه و یا سایر برنامه‌های مشابه آن نگران نبود!
