بی‌حسی موضعی سعودی‌ها با «موسم‌الریاض»

نسیم‌آنلاین: در شرایطی که فجایع نوار غزه و کشتار جمعی اهالی این باریکه حدود یک ماه است که در صدر اخبار دنیا قرار گرفته است، این سوی جهان اسلام در عربستان سعودی انگار اوضاع فرق می‌کند. تا جایی که این کشور با فراغ بال چهارمین دوره‌ی جشنواره‌ی‌ «موسم الریاض» را برگزار کرده است.

«موسم الریاض» جشنواره‌ای است مربوط به حوزه‌ی سرگرمی و گردشگری با بخش‌های مختلف از جمله کنسرت موسیقی، آشپزی، تئاتر و مسابقات ورزشی که در طول چند ماه در عربستان سعودی برگزار می‌شود. این جشنواره در راستای سند چشم‌انداز 2030 عربستان سعودی است و با هدف توسعه‌ی گردشگری این کشور به راه افتاده است. به نظر می‌آید سعودی‌ها آنقدر در برگزاری این جشنواره مصمم هستند که نسل‌کشی مسلمانان در نوار غزه نیز نتوانسته است آن را تحت‌الشعاع قرار دهد.

عادی‌سازی با خط خون

موضوع عادی‌سازی روابط کشورهای حاشیه‌ی خلیج فارس با رژیم صهیونیستی مستقیما با موضوع غزه مرتبط است. زیرا این عادی‌سازی روابط در عمل به معنای پذیرش رژیم صهیونیستی به عنوان یک واقعیت تحمیل شده بر منطقه و فاصله گرفتن هرچه بیشتر از «آرمان فلسطین» است. گرچه مصر و اردن اولین کشورهای عربی بودند که به نوعی از آرمان فلسطین کوتاه آمدند، اما در حوزه خلیج فارس برای اولین بار امارات متحده عربی و بحرین روابط خود را با رژیم صهیونیستی عادی‌سازی کردند. این کشورها در سال 2020 در کاخ سفید در قالب توافقی به نام «پیمان ابراهیم» رسما وارد رابطه‌ی عادی با رژیم صهیونیستی شدند.

عربستان سعودی نیز به دنبال این کشورها آرام آرام به سمت عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی پیش می‌رود. اواخر شهریور امسال بود که بن‌سلمان گفت کشورش هرروز به «عادی‌سازی روابط» با رژیم صهیونیستی نزدیک‌تر می‌شود.

روابط اسرائیل با عربستان از همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی از جمله مسافرت اتباع اسرائیل با پاسپورت‌های غیر اسرائیلی آغاز شد و الان به سفر وزیر عربستان سعودی به اسرائیل رسیده است و شواهد نشان می‌دهد در آینده صد درصد عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان قریب‌الوقوع است.(ایسنا)

منصور براتی، کارشناس مسائل بین‌الملل به ایسنا گفته است که اولین باری که عربستان اعلام کرد می‌تواند تحت شرایطی اسرائیل را به رسمیت بشناسند، به سال ۲۰۰۳ برمی‌گردد که از طرح «صلح عربی» ملک عبدالله رونمایی شد. در این طرح تنها خواسته عربستان و حدود ۲۵ کشور عربی این است که اگر اسرائیل دولت مستقل فلسطین را به رسمیت بشناسد، در محدوده مرزهای ۱۹۶۷ اجازه بازگشت به فلسطینی‌های آواره بدهد و قدس شرقی پایتخت فلسطین شود، حاضریم همگی اسرائیل را به رسمیت بشناسیم. براتی در این مورد ادامه داد که در آن زمان تمام خواسته‌های سعودی به مسئله فلسطین معطوف بود ولی الان در سال‌های اخیر عربستان به دنبال آرمان فلسطین نیست و تنها منافع ملی خودش ملاک است.

این عادی‌سازی البته تک‌بعدی نیست و به همراه یک پیوست فرهنگی صورت می‌گیرد. سعودی‌ها همزمان با عقب‌نشینی رسمی از آرمان فلسطین و به نوعی چراغ سبز به قتل‌عام مردم غزه در این باریکه، روند ترمیم چهره‌ی خود را پی گرفته‌اند و سعی دارند این چراغ سبز آشکار به جنایات رژیم صهیونیستی را پشت رویدادهای فرهنگی پرزرق‌وبرق پنهان کنند.

پایکوبی با موسم‌الریاض

درحالی که مردم غزه زیر بمباران رژیم صهیونیستی قرار دارند، به نظر می‌آید سعودی‌ها به برساخت چهره‌ای اصطلاحا «نایس» و «روتوش چهره» برای کشور خود مشغولند و به عنوان خادم حرمین شریفین، واکنش درخوری به این موضوع نشان نمی‌دهند.

ترمیم چهره‌ی جهانی سعودی در قالب سند چشم‌انداز 2030 که بن‌سلمان سال 2016 رو کرد به هر قیمتی در حال پیگیری است. سندی که بیش از هر چیز بر توسعه‌ی گردشگری تاکید دارد و این توسعه مستلزم فعالیت‌های گوناگونی از جمله برگزاری جشنواره‌ها و دعوت از چهره‌های شاخص جهانی است. جشنواره‌هایی مثل «جشنواره فیلم دریای سرخ»، «جشنواره موسیقی طوفان شن»، «جشنواره زمستان طنطوره» و... .

یکی از این جشنواره‌ها که اتفاقا همزمان با فجایع غزه در حال برگزاری است جشنواره‌ی «موسم‌الریاض» است. رویدادی که با دعوت از چهره‌های مشهور جهانی و در راستای چشم‌انداز 2030 و ترمیم چهره‌ی جهانی این کشور برگزار می‌شود.

ایندیپندنت گزارش داده است که «موسم الریاض» برای نخستین بار از ۱۱ اکتبر ۲۰۱۹ تا ۱۸ ژانویه ۲۰۲۰ (بیش از دو ماه) برگزار شد و بیشتر از ده میلیون نفر از آن بازدید کردند. دومین دوره جشنواره «موسم ریاض» که در سال ۲۰۲۱ برگزار شد و حدود پنج ماه طول کشید، میزبان پانزده میلیون بازدیدکننده از ۱۲۵ کشور جهان بود.

امسال نیز دوره‌ی چهارم(فصل 2023) این جشنواره از 28 اکتبر یعنی دقیقا سه هفته بعد از آغاز تجاوز ارتش صهیونیستی به باریکه‌ی غزه در عربستان سعودی آغاز شد. عربستان افراد مشهوری مانند کانیه وست، امینم، مایک تایسون و کریستیانو رونالدو را به این جشن بزرگ دعوت کرده است.

همزمانی این گردهمایی و پایکوبی چندماهه با نسل‌کشی و آوارگی مردم غزه به خوبی رویکرد حاکمان سعودی را در گرایش به غرب و تحمیل مظاهر توسعه به جامعه‌ی این کشور نشان می‌دهد. اگرچه بن‌سلمان در ظاهر علیه رژیم صهیونیستی موضع گرفت اما در عمل برگزاری چنین رویدادهایی نشان می‌دهد که عربستان سعودی عزم خود را برای توسعه‌ به هر قیمتی جزم کرده است.

این در حالی است که جشنواره‌ی «موسم‌الریاض» تنها ضلع این پیوست فرهنگی و عملیات ترمیم چهره نیست. «جشنواره‌ی فیلم دریای سرخ» در حالی امسال برای سال سوم برگزار شد که این موضوع حتی مورد توجه و تعجب مطبوعات غربی نیز قرار گرفت. به گزارش ایسنا به نقل از گاردین، جشنواره بین‌المللی و پرزرق و برق دریای سرخ عربستان فرش قرمز دومین دوره خود را برای انبوهی از بازیگران و کارگردانان سینمایی پهن کرده و نوید یک رویداد بدون سانسور را با نمایش فیلم‌هایی با محوریت اقلیت‌های جنسی داده است، مضامینی که هم در عربستان جرم محسوب می‌شوند و هم با روحیات و فرهنگ مردم این کشور مغایرت تام دارد.

جشنواره «میدل بیست» یکی دیگر از این رویدادهاست که در حوزه موسیقی برگزار می‌شود. این جشنواره نیز در راستای سیل جشنواره‌ای سعودی‌ها برای ایجاد تصنعی مظاهر توسعه در این کشور و برساخت چهره‌ای فرهنگی و صلح‌جویانه از این کشور است.

البته این رویدادها به دلیل ناهمخوانی با فرهنگ جامعه‌ی سعودی حواشی خاص خود را نیز داشته است. برای مثال به گزارش تسنیم،  وب سایت انگلیسی «میدل ایست آی» گزارشی در مورد لزوم  نظارت بین‌المللی بر موارد آزار جنسی زنان خارجی که  در جشنواره موسیقی« میدل بیست» ریاض شرکت می‌کنند، منتشر کرد. این وب سایت نوشت که بسیاری از زنان خارجی  در طول جشنواره مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفتند. « الیزا اسکاتن» زن 25 ساله هلندی برای اولین بار در اوایل ماه دسامبر از عربستان برای شرکت در جشنواره موسیقی دیدن کرد و مورد اذیت و آزار قرار گرفت. این امر به نوعی می‌تواند از عوارض تحمیل مظاهر توسعه به جامعه‌‌ای باشد که حتی تا چند سال پیش فعالیت سینماها نیز در آن ممنوع بود.

این روتوش چهره و تحمیل مظاهر توسعه‌ی فرهنگی به جامعه، همزمان با کشتار مردم غزه صورت می‌گیرد. کشتاری که حتی صدای مردم اروپا و آمریکا را هم درآورد و منجر به راهپیمایی‌های گسترده نیز شد. می‌توان گفت توسعه‌ی فرهنگی در عربستان سعودی به قیمت تضعیف آرمان‌های جهان اسلام از جمله فلسطین تمام شده است. گویی حاکمان سعودی «توسعه به دنبال غرب» را سرلوحه‌ی کار خود قرار داده‌اند و در راه گسترش گردشگری و منافع اقتصادی حاصل از آن، از بسیاری منافع دنیای اسلام چشم‌پوشی کرده‌اند. حتی اگر این تغییرات به نوعی بر جامعه‌ی سنتی عربستان تحمیل شود. این چشم‌پوشی حتی جبهه‌ی مقابل را برای ادامه‌ی جولان و آفریدن فجایع جدید از جمله در غزه ترغیب کرده است.