نگاهی به فیلم "جاندار"|چرا فیلم جاندار در پایان جان ندارد؟
در مواجه با فیلم‌هایی با مضمون قصاص، یا قتل متوفی دیده می‌شود، یا اعدام کردن قاتل یا درد و رنج خانواده‌هایی که قصد گرفتن رضایت را دارند. هر سه وضعیت رنج‌آور است.
- اخبار فرهنگی -
خبرگزاری تسنیم- ایمان هادی
مخاطب با سر در اعماق خشونتی رادیکال غرق می شود. فیلم جاندار، فیلمی است که نفس خوبی دارد، اما در پایان نفس کم می آورد. مشکل عدیده فیلمسازان ایرانی در ده سال اخیر در نحوه پایان بندی ، مثل نفس کم آوردن شناگران در نیمه پایانی مسابقات است.
«جاندار» کارگردانی پرو پیمانی دارد، و دو فیلمساز با ضرباهنگ و تسلط خوبی در کارگردانی فیلم را آغاز می کنند و قدرت مسلط خود را در کارگردانی به رخ می کشند، اما این تسلط در کارگردانی به دلیل ضعف محتوایی و فیلمنامه در دوسوم پایانی، فیلم را عقیم می کند.
هر دو فیلمساز آینده بسیار روشنی در سینما دارند، اگر روی فیلمنامه بعدی شان بیشتر کار کنند، توفیقاتشان در آینده بیشتر خواهد بود. فیلم اول که چنین قدرتمند و گیراست، نویدبخش آینده روشنشان را می دهد، اما مشکل اصلی سینمای ایران همواره حفظ ریتم قصه و در نظر گرفتن یک پایان شگفت انگیز است.
اگر از جنبه های اجتماعی، بخواهیم به فیلم نگاه کنیم، واقعیت سینمای ایران گرفتاری در چند مضمون کلیشه ای است. یعنی مضامین به شکل عجیبی تکرار می شوند و قصاص و تنش های منتج از آن، تمی است که در سینمای ایران در اشکال مختلف، روایت های مختلفی درباره آن ساخته شده است.
سام و نرگس، دهلیز، شهر زیبا، انتهای خیابان هشتم، محاکمه، می خواهم زنده بمانم، «عامدانه، عاشقانه، قاتلانه»، احساس آبی مرگ ، دم صبح، کیفر، سوت پایان، روز روشن، من مادر هستم، هیس دخترها فریاد نمیزنند، مردی از جنس بلور و ... فیلم هایی هستند که با محوریت قصاص ساخته شده اند.
هر کدام از این فیلم های از زاویه متفاوتی به مقوله قصاص پرداخته اند. آنقدر مولفه نمایشی وابسته به تم قصاص تبدیل به فیلم سینمایی شده، که وقتی به مخاطب فیلم را با همین سرفصل محتوایی، فیلمی درباره قصاص معرفی می کنید، از دیدن آن پشیمان خواهد شد. مخصوصا اگر نحوه قتل و کشتن را به تصویر کشیده باشند. اعتراف می کنیم که کارگردانی دو فیلمساز سازنده جاندار فوق العاده است. اما این کارگردانی ماهرانه و این توانایی چرا در خدمت کشف یک قصه جدید قرار نمی گیرد؟
بیشتر بخوانید: جواد عزتی در گفتگو با تسنیم: خواستم بازیگر ثابت سینمای کمدی پرفروش نباشم!
آیا مخاطبان سینما تحمل این همه خشونت را دارند. آیا در سینمای آمریکا هر سال درباره اعدام، فیلمی ساخته می شود؟ جشنواره فجری نیست که مزین به مضمون قصاص نباشد، ضمن اینکه فیلم «جاندار» عمل قتل را به شکل عجیبی نشان می دهد و مخاطب با دیدن این صحنه های فجیع، دائما در معرض خشونتی است که متاسفانه از طریق مضامین سینمایی پمپاژ می شود.
حتی خشونت بوسیله فرم بزک نمی شود که تاثیر کمرنگی بر مخاطب بگذارد. خشونت همواره در چنین آثاری، چنان بی واسطه است که تحمل آن تماشای کشتن، غیر قابل تحمل می شود.
در این نوشتار، نویسنده قصد دارد کاملا از دیدگاهی مردمی به فیلم بپردازد و از اسلوب های رایج مثل فرم و ساختار و فیلمنامه فاصله بگیرد. لذا وقتی در جامعه پتانسیل های خشونت وجود دارد چرا باید با فیلم سینمایی که کالایی فرهنگی و برای لذت و تفریح مردم ساخته می شود، با ساختن چنین آثاری و نمایش بی واسطه کشتن، خشونت و هراس را به جامعه پمپاژ کنیم؟
در مواجه با فیلم هایی با مضمون قصاص، یا قتل متوفی دیده می شود، یا اعدام کردن قاتل یا درد و رنج خانواده هایی که قصد گرفتن رضایت را دارند. هر سه وضعیت رنج آور است.
در فیلم ما با خانواده ای روبرو هستیم که دائما دچار تنش هستند و با عذاب دادن یکدیگر در نحوه برخورد، رنج یکدیگر را افزایش می دهند. مخاطب با سر در اعماق خشونتی رادیکال غرق می شود. نکته ای که گریبان فیلم جاندار را خواهد گرفت شخصیت پدر است.
پدری که در مورد قضیه گرفتن رضایت خیلی سیاستمدارانه رفتار می کند و عقل کل فیلم به حساب می آید. چرا چنین پدری که عقل کل فیلم محسوب می شود، حین درگیری ترفندی برای مهار فرزندانش اتخاذ نمی کند؟ فیلم کارگردانی خوبی داشته باشد، بازیگرانش خوش بدرخشند اما کنش یکی از شخصیت ها اراده درام مرکزی را تحت تاثیر قرار بدهد، اعتبار فیلم مخدوش می شود.
فیلم ضرباهنگ بشدت سریعی دارد و به صحنه ها گفت وگو و جدل های دو یا چند نفره اتکای فراوانی دارد و هیچ گسستی در این روند وجود ندارد. اما واقعیت این است که هر صحنه باید قضاوتی را از شخصیت های بدهد و قضاوت ها با توجه به واکنش متغیر بازیگران، تغییر می کند به همین دلیل منطق در پرورش دادن شخصیت ها ، تم فیلم زیگزاگی می کند. به همین دلیل واکنش جمال در دو بخش از فیلم، مخاطب را شوکه نمی کند. چرا در صحنه دادگاه علی رقم که اینکه آگاه به عقوبت تصمیم خویش است، ناگهان تغییر مسیر می دهد و تصمیم خود را تغییر می دهد. درونیات و کنش این شخصیت آنچنان بر تماشاگر مشخص و واضح نیست. این تصمیم با انتخاب پایان فیلم نوعی سردرگمی را بوجود می آورد. در واقع پایان ضعیف فیلم و سردرگم آن، همه وجوه زیبای آن را تحت تاثیر قرار می دهد. اما فراموش نکنیم سازندگان این فیلم تازه اول راه هستند و این فیلم نخستین تلاش آنان در عرصه سینماست.
حامد بهداد در نقش نعیم دوباره نشان داد که او بازیگری است که هیچگاه در درخشیدن متوقف نخواهد شد. با اینکه نقش مکمل فیلم را پذیرفته است اما نقش بسزایی در فیلم دارد و اثبات می کند، حضور موفق دو دهه ای او آنچنان تعجب برانگیز نیست.
منبع: تسنیم
مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.
