تاریخچه استحاله فرهنگی| حکمرانی ۱۳ ساله "هویدا" و بسط نفوذ فرهنگی یک فرقه + عکس

خبرگزاری تسنیم- سهیل صفاری

«امیر عباس هویدا»(1298-1358)، به مدت 13 سال(از 1343 تا 1356) نخست وزیر محمدرضا پهلوی و شخص دوم ایران بود.

پدرش حبیب الله عین الملک و مادرش افسرالملوک، نتیجه عزت الدوله، تنها خواهر تنی ناصرالدین شاه بود. تنها برادر وی «فریدون» نام داشت که بعدها با خواهر حسنعلی منصور، نخست وزیر پیش از هویدا، ازدواج کرد و البته خود امیرعباس هم با حسنعلی منصور باجناق بود. هنگامی که علی محمد باب فتنه بابیت را در شیراز آغاز کرد از جمله افرادی که به حلقه مریدان او پیوست میرزا رضا قناد، پدر حبیب الله عین الملک (پدر بزرگ امیر عباس هویدا) بود.

هم چنین پس از مرگ باب، میرزا رضا از جمله افرادی بود که «حسینعلی» بهاء ملقب به «بهاءالله» را تا عکا واقع در اسرائیل همراهی کرد. پس از مرگ بهاء و جانشینی «عباس افندی» وی همچنان از افراد نزدیک وی محسوب می شد و بارها از طرف وی مورد مدح قرار گرفت حتی برای مدتی هم فرزندانش نام خانوادگی «ممدوح» را انتخاب کرده بودند. میرزا رضا از جمله افراد 9 نفری بود که هنگام قرائت وصیت نامه عباس افندی بالای سر او حاضر بودند.

حبیب الله عین الملک هم راه پدر را در پیش گرفت و به سلک بهائیان پیوست و از طرفداران عباس افندی شد. امیر عباس دو ساله بود که پدرش به عنوان سر کنسول ایران در دمشق منصوب شد و خانوادگی به آنجا رفتند.

همین مختصر از زندگینامه هویدا نشان می دهد که او چه پیوندی با فرقه بهاییت داشت و جد پدری و پدر او چه جایگاه مهمی در رهبری این فرقه بازی می کردند. خود هویدا چنان که خواهیم دید، ماموریت تاریخی پدران خود را برای قرار گرفتن هر چه بیشتر سکان امور کشور در دست اعضای این فرقه و تضعیف مسلمانان با شدت و گستردگی بیشتر ادامه داد. مضاف بر این، هویدا علاوه بر این که برکشیده ی دو عنصر ماسون شناخته شده یعنی «عبدالله انتظام» و «رجبعلی منصور» بود، خود در راه اندازی چندین لژ ماسونی در کشور و گماردن ماسون ها به مناصب حساس نقش اساسی داشت.(1) البته این توضیح لازم است که بین ماسونیزم و بهائیت در ایران یک پیوند تنگاتنگ و حتی یگانگی حیرت آور وجود داشته و دارد و عمده ماسون های تاثیرگذار یا خود بهایی بودند یا عقبه اجدادی بهایی داشتند، چرا که اصولا بهائیت یک فرقه برساخته محافل زرسالار و سلطه طلب و جهان-وطن ماسونی بود.(2)

حبیب الله عین الملک و افسرالملوک، پدر و مادر امیر عباس(امیرعباس نوجوان در سمت راست و فریدون در وسط)

درباره شخصیت جهان وطن، لامذهب و حتی مذهب ستیز هویدا، روشنفکر مابی، عدم تعصب میهنی، لذت طلبی و عیاشی، مشروبخوار افراطی، چاپلوسی حرفه ای و روابط او با کانون های جهان وطن زرسالاری جهانی، کافی است همان کتاب «معمای هویدا»ی عباس میلانی را مطالعه کنیم که با همدلی آشکار نویسنده درباره هویدا نوشته شده است.

هویدایی که این کتاب همدلانه تصویر می کند، در مدرسه فرانسوی بیروت که خود را میسیون لاییک می خواند، درس خوانده بود، به عنوان روشنفکر کافه نشین چپی مشهور بود. به کتاب «مائده های زمینی» آندره ژید علاقه ی وافر داشت که در واقع مانیفست روشنفکران مذهب ستیز و سوپراومانیست فرانسوی بود، کتاب هایی که می خواند تماماً فرانسه، انگلیسی یا عربی بود و گاهی اوقات در منزل و به اصرار مادر، اشعاری فارسی می خواند. به اروپا به عنوان آغاز و پایان همه چیز می نگریست، در حلقه همیشه وسیع دوستانش، همواره چند نویسنده و روشنفکر هم به چشم می خورد که چهره های شاخص آن صادق هدایت و صادق چوبک بودند که هر دو ضدمذهب ترین نویسنده معصار ایرانی هستند، به ولتر و دیدگاه های او درخصوص مذهب، علاقه و اعتقاد داشت. مذاهب را لکه ننگ می دانست، از مذاهب رسمی نفرت داشت و یک خداناشناس(آتئیست) مطلق بود که موقعی که مشروب می خورد، تندتر به مذهب حمله می کرد.(3)

هویدای جوان در بیروت

در دوری و بیگانگی شخصیت «جهان وطن» و ماسون پیشه ای چون هویدا همین بس که عمدتا در محاورات خود با محمدرضا شاه، از زبان فرانسه یا انگلیسی استفاده می کرد و از قضاء از لحاظ این بعد از شخصیت (غرب شیفتگی و بیگانگی با فرهنگ بومی) این دو شخصیت بسیار مشابه هم بودند.

هویدا کسی بود که اگر ملاحظات نخست وزیری در یک کشور اسلامی ایجاب نمی کرد، اصولا نه به ازدواج اعتقادی داشت و نه مایل بود ازدواج کند. در نهایت وقتی هم که در میانسالی ازدواج کرد، در یک مراسم کاملا غربی با حضور شاه و فرح و چند تن از حلقه دوستان نزدیک در شمال «لیلا امامی خویی» را به عقد خود درآورد. (4) لیلا، خواهر همسر حسن علی منصور، نخست وزیر سلف هویدا و دوست یک جان در دو قالب او، یک زن به اصطلاح مدرن و ر وشنفکر به سبک فرانسوی بود که در لامذهبی و لائیستیه کپی برابر اصل هویدا بود. به نظر می رسید که لیلا و هویدا در یک قرارداد پنهان توافق کرده بودند که صرفا به صورت صوری زن و شوهر باشند و در خفاء هر کدام زندگی خود را داشتند. بگذریم از این که وقتی ارتشبد حسین فردوست، رفیق صمیمی و محرم اسرار شاه و رییس بازرسی شاهنشاهی، بعد از انقلاب زبان به سخن گشود و اسرار حکومت محمدرضا را فاش کرد، پرده از «همجنسباز» بودن امیرعباس هویدا برداشت که خود صوری بودن ازدواج او و لیلا را موکد می کرد.

امیرعباس هویدا که هم به روانشناسی تملق پذیر و چاپلوس پرور محمدرضا به خوبی آشنا بود و هم مورد حمایت کانون های زرسالار جهانی، خیلی زود در دستگاه پهلوی دوم ارتقاء یافت. ترور حسن علی منصور توسط فداییان اسلام باعث شد که برنامه صعود او به ریاست قوه مجریه خیلی زودتر از برنامه کلید بخورد.

هویدا از آن جا که برای حفظ و تثبیت و گسترش قدرت و نفوذ خود به شدت وابسته به طبقه ی تکنوکرات، لائیک و به شدت غربگرای حاکم بر بوروکراسی پهلوی بود، برای این که این نیروها را سازماندهی کند و به صورت منظم آن ها را تربیت، پرورش و رشد دهد، حزب «ایران نوین» را در اختیار داشت.

میلانی در فصل «سقوط پمپئی » در کتاب «معمای هویدا» می نویسد:

"حزب ایران نوین، در اصل، به فرمان خود شاه تأسیس شد، اما در سال 1975 [1354] تشکیلاتی قدرتمند داشت و زیر نگین هویدا بود. جذابیت اصلی حزب این بود که، نردبان ترقی اعضایش بود. در عین حال، حزب، به وسیلة بسط قدرت و نفوذ رهبران آن، بویژه هویدا، بدل شده بود. در سرتاسر مملکت، با نهادها و ادارات محلی رابطه ای تنگاتنگ داشت و در عین حال با دستگاه های امنیتی نیز در تماس نزدیک بود. حزب، مشاغل اداری - دولتی فراوانی در اختیار داشت که در موارد مقتضی، اعضای خود را به عنوان پاداش، به این مقامات برگمارد. درواقع، این اواخر، تمام مشاغل مهم مملکت در اختیار اعضای حزب بود. این عوامل دست به دست هم داد و به حزب قدرتی واقعی بخشید... بی شک مهم ترین مصداق قدرت نهادینه شدة هویدا، همان تسلطش بر تشکیلات حزب ایران نوین بود."

بعدها وقتی در سال 53، شاه به تقلید از حزب «بعث» در کشورهای عربی وابسته به بلوک شرق، دستور همه احزاب مجاز از جمله حزب «ایران نوین» و تبدیل آن به حزب «رستاخیز» را صادر کرد، باز هویدا نقش کلیدی در این حزب داشت که قرار بود وجه ایدئولژیک سلطنت محمدرضا را پررنگ کند. او تا سال 55، دبیرکل حزب رستاخیز بود و بعد جای خود را به جمشید آموزگار داد.

اما هویدا، بر عکس ظاهر «آستان بوس» و «چاکر ماب» خود در برابر شاه، به شدت سیّاس و استاد بازی سیاسی برای ماندن در قدرت بود و همین به او اجازه داد که 13 سال در دربار پر از توطئه پهلوی به عنوان نخست وزیر، نفر دوم مملکت باشد. از همین رو، او از همه ابزارهای لازم برای گسترش نفوذ خود استفاده می کرد. یکی از این شیوه ها، کنترل بر مطبوعات از طریق بالا کشیدن مهره های وابسته به خود بود. دو تن از شاخص ترین چهره های مطبوعاتی وابسته به هویدا، «امیر طاهری» و «مسعود بهنود» بودند.

امیر طاهری(متولد 1321) که هم اکنون به عنوان تحلیل گر در شبکه سلطنتی اگلستان یعنی بی بی سی فارسی حاضر می شود، در سال 49 با اعمال نفوذ شخص هویدا در سن 28 سالگی به عنوان سردبیر مهم ترین روزنامه کشور، روزنامه کیهان، برگزیده شد تا پیش برنده ی سیاست های مطبوعاتی و رسانه ای نخست وزیر باشد.

مسعود بهنود(زاده 1325) که از قضاء او هم اکنون از مهره های اصلی و سازمانده در بی بی سی فارسی است، با نظر و عنایت شخص هویدا در روزنامه «آیندگان» تا مقام سردبیر بالا آمد. او که چندین مصاحبه اختصاصی با امیرعباس هویدا انجام داده بود، روابط بسیار نزدیکی با شاه مهره ساواک، رییس اداره سوم، پرویز ثابتی داشت و طبق اقوال و خاطرات فعالان مطبوعاتی دوران پهلوی، به واسطه همین وابستگی اطلاعاتی، از نفوذ و قدرت بسیاری(علی رغم سن به نسبت کم خود) در محافل مطبوعاتی آن عصر برخوردار بود.

هویدا که در دوران جوانی، صبغه «چپ گرایی» از نوع فرانسوی و کافه نشینی به سبک نویسندگان آن بلاد داشت و همچنین یک خوره ی محصولات فرهنگی فرانسوی بود، تلاش کرد با خرید برخی نویسندگان چپ گرا و نزدیک شدن به اعضای تشکیلات موسوم به «کانون نویسندگان»، حمایت و تایید قشر به اصطلاح روشنفکر را هم با خود همراه کند. هدف اصلی هویدا این بود که یک اتحادیه نویسندگان مورد تایید حکومت و همراه با حکومت شکل دهد.

پرویز ناتل خانلری، ادیب و شاعر وابسته به دربار که به وزارت و سناتوری هم رسید، در خاطراتش به تلاش برای ایجاد اتحادیه ای از این دست از سوی هویدا و بعدا وزارت فرهنگ و هنر اشاره می کند. تلاشی برای تبدیل انجمن قلم به یک اتحادیه برای نویسندگان:

"بعد امیرعباس هویدا تلفن کرد و مرا به ناهار دعوت کرد و ضمنا گفت می خواهد درباره امر مهمی با من مشورت کند. چند روزی سر دوانیدم. آخر یک روز به دعوتش رفتم. موضوع را طرح کرد که می خواهد من ریاست انجمن قلم را بر عهده بگیرم و آن را به اتحادیه وسیع روشنفکران و نویسندگان بدل کنم و وعده داد که اعتبار کافی در اختیارم بگذارد تا یک باشگاه آبرومند برپا کنم و طوری بشود که همه نویسندگان در آنجا جمع بشوند و بسیار وعده های دیگر."

هویدا حتی در اواخر سال 44 نشستی با حضور اعضای شاخص کانون نویسندگان از قبیل احمد شاملو، رضا براهنی، غلامحسین ساعدی، یدالله رویایی، درویش شریعت، سیروس طاهباز و جلال آل احمد تشکیل داد تا مثلا مخالفت خود را با سانسور وحشتناک دوره پهلوی نشان دهد و از خود نویسندگان برای تعدیل سانسور راهکار بخواهد. فقط برای آن که این سانسور وحشتناک دوره نخست وزیر هویدا معلوم گردد، ذکر این مثال کافی است که اشاره کنیم که مجله ای که او خود در وزارت نفت سردبیری اش را به عهده داشت چندی به محاق تعطیل افتاد و سانسور شد. به گفته محمد صفا رئیس دفتر هویدا در دوران صدارت و از همکاران مجله کاوش در شرکت نفت، دستور تعطیلی مجله را خود شاه صادر کرد بود. ظاهرا در زیرنویس یکی از مقالات مجله به مصدق اشاره شده و شاه هم هیچ گونه مماشات یا حتی اشاره غیرمستقیم به مصدق را بر نمی تابید.

به هر حال، مرحوم جلال آل احمد با همان آزادگی خاص خود خطاب به نخست وزیر گفت:

"شما نماینده امرید و من نماینده کلام. امر وقتی می تواند بر کلام مسلط شود که در این مملکت دو نفر حکومت کنند: یا محمد بن عبدالله(ص) یا ژوزف استالین. شما کدامش هستید؟"(5)

در نهایت این جلسه به هیچ جا نرسید، و سانسور کتب و مطبوعات صرفا به لحاظ شکلی تغییر کرد، یعنی در پی این جلسه، سانسورچی های دستگاه در کتابخانه ملی جمع شدند و ابزار سانسور را از طریق دادن یا ندادن یک «شماره ویژه» برای انتشار اعمال می کردند. بدون این شماره ویژه، امکان نداشت کتاب یا نشریه ای انتشار عمومی پیدا کند.

در هر صورت، جلسات مشترک و روابط هویدا با نویسندگان آن چنان هم بی دستاورد نبود و او توانست با محوریت فردی به نام «رسول پرویزی» که خود سابقا نویسنده ای چپ گرا بود، یک تشکیلات غیررسمی از نویسندگان و مطبوعاتی های حقوق بگیر از نخست وزیری را شکل دهد که خط مشی فرهنگی مورد نظر او را پیش می بردند. پرویزی از بابت حمایت های هویدا حتی به مقام سناتوری هم رسید. یک نویسنده و شاعر بهایی به نام «داوود رمزی»، رابط هویدا(و در واقع اتاق فکر فرقه ای پشت سر او) با اهل قلم برای ساماندهی فرهنگی کشور طبق خواسته های کانون های زرسالار جهانی بود. رمزی در واقع هماهنگ کننده آن جلسه دیدار معروف اعضای کانون نویسندگان با هویدا در سال 44 بود. این فرد، بعدا در وزارت فرهنگ و هنر که تحت ریاست داماد شاه(شوهر شمس) یعنی مهرداد پهلبد بود، مقامی گرفت و به عنوان وابسته فرهنگی به اروپا رفت.(6)

همان طور که گفته شد، هویدا رابطه بسیار نزدیک دوستانه ای با «صادق چوبک» داشت. چوبک که کارمند شرکت نفت بود، از زمان مسوولیت هویدا در وزارت نفت با او صمیمیت پیدا کرد و همواره از مراحم و تنعمات رابطه با هویدا برخوردار بود. چوبک که به شدت متاثر از فضای ضدمذهبی و فرانکوفیل صادق هدایت بود، تلاش کرد تا به نوعی سبک «ناتورالیسم» ادبیات غربی را وارد ادبیات فارسی کند. محصول این تلاش، شکل گیری آثاری چون «انتری که لوطیش مرده بود» و «سنگ صبور» بود که نوعی وقاحت عریان «پایین تنه ای» را وارد زبان فارسی کرد. ناتورالیسم به عنوان نحله ای به شدت آتئیستی و طبیعت گرا در ادبیات غربی، عمدتا تصویرگر پلشتی ها و پلیدی های زندگی است و از خصوصیات آن، ترسیم عریان صحنه های جنسی است.

از چهره های روشنفکری که با هویدا و دفتر نخست وزیری در ارتباط بودند و برای جذب اهل قلم معترض به دستگاه تکاپو داشتند، می توان به «احسان نراقی» و «ایرج افشار» اشاره کرد. احسان نراقی از طریق تاسیس تشکیلاتی به نام «مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی» را راه اندازی کرد که باز کانالی برای جذب نویسندگان معترض به سیستم از قبیل غلامحسین ساعدی بود. نراقی 12 سال رییس این موسسه بود و از آن جا که هم از معتمدین هویدا بود و هم سمت مشاور فرح پهلوی را به عهده داشت، پول و امکانات زیادی هم برای موسسه اش دریافت می کرد. جالب این که نراقی هم در جوانی یک کمونیست دوآتشه بود که بعدها وقتی بوی ثروت و مقام را از دستگاه پهلوی استشمام کرد، یکسره استحاله شد. منوچهر آزمون، پرویز نیکخواه، کوروش لاشایی و... همه از این سنخ چپ گرایان بودند که همگی در تشکیلات فرهنگی پهلوی عهده دار مقامات بالا بودند و با پرویز ثابتی بهایی و البته شخص هویدا هم در ارتباط داشتند.

احسان نراقی در کنار هویدا

جالب این جاست که فردی به نام «کریم پاشا بهادری» که در سال 1343 به معاونت هویدا رسید، سه سال بعد، ظاهرا در تغییر ماموریت از سوی کانون های دیکته کننده سیاست ها در عصر پهلوی، به عنوان رییس دفتر مخصوص فرح پهلوی منصوب شد. او در سال 1355 به عنوان وزیر اطلاعات و جهانگردی کابینه هویدا منصوب شد. کریم پاشا بهادری که اصطلاحا «بوی فرند» و «معشوق» فرح دیبا در دوران تحصیل در فرانسه بود، بعد از رسیدن فرح به مقام «شهبانویی» ایران، همراه او به کشور برگشت و خیلی زود به مقامات بالا رسید. (7)کریم پاشا بهادری یکی از تاثیرگذارترین افراد حلقه «فرانکوفیل»ها در ایران بود که نقش مهمی در پیشبرد سیاست های نظام سلطه در لاییک کردن جامعه ایرانی داشت. او زمانی که در 1347 رییس دفتر فرح و نزدیک ترین مشاور او بود، با دختر جوانی به نام «شهلا وهاب زاده» ازدواج کرد که اولین برگزیده ی برنامه فرهنگی منحط «دختر شایسته» در ایران بود.

کریم پاشا بهادری(راست) در کنار منوچهر آزمون/ کمونیست های سابق در خدمت دربار شاهنشاه!

از دیگر بهاییانی که در حلقه معتمدان نزدیک هویدا قرار داشتند، شخصی به نام دکتر «ناصر یگانه» بود. او که جزو سران حزب ایران نوین به رهبر هویدا بود، هم در کابینه حسنعلی منصور و هم کابینه هویدا پست وزیر مشاور داشت و بعدا به عنوان سناتوری رسید. یگانه جزو مهره های پرنفوذ فرقه پهلوی محسوب می شد که به مانند بخش عمده کارگزاران دولت هویدا، به لحاظ اخلاقی به شدت فاسد بود. در سند ساواک به شماره کلاسه 62493، درباره فساد اخلاقی یگانه چین آمده است:

" اطلاعیه واصله حاکی است یادشده از موقعیت خود در نخست وزیری سوءاستفاده نموده و با کمک انصاری رئیس دفتر خود از اکثر مراجعین زن وقت ملاقات گرفته و اغلب شبها را با آنها و ماشین نویسان زن نخست وزیری می گذراند ضمناً نامه ارسالی یکی از خرده مالکین قزوین حاکی است یاد شده مسبب اصلی سوء استفاده مسئولین شهرداری قزوین بوده است."(8)

اقدام دیگر هویدا در بالا کشیدن چهره های بهایی، انتصاب «اسفند فرخ رو پارسا» به وزارت آموزش و پرورش در سال 47 بود. او در دوران وزارت خود بسیار تلاش کرد که آموزش و پرورش به سبک غربی را در ایران رواج دهد و تشکیل مدارس مختلط، برگزاری اردوهای پیشاهنگی، ترویج فرهنگ ضدحجاب در مدارس، حذف آموزش زبان عربی و از همه مهم تر ترویج روح لائیستیه در آموزش و پرورش از اقدامات خانم پارسا بود. از همین رو، یکی از موارد اتهامی او در محاکمه در دادگاه انقلاب در سال 58، «کمک به نشو و نمای فحشا در آموزش و پرورش» بود.

هویدا و فرخ رو پارسا

«حبیب الله ثابت»(معروف به ثابت پاسال)، از رهبران محفل بهایی ایران، در دوران نخست وزیری هویدا، امپراتوری عظیم مالی خود را بنا نهاد که شامل چند بانک، چندین کارخانه (از جمله شعبه ایرانی کارخانه پپسی)، نمایندگی برندهای آمریکایی و البته اولین تلویزیون ایران بود. سرمایه میلیارد دلاری ثابت پاسال، یکی از منابع مالی مهم شبکه جهانی بهاییت بوده و هنوز هم هست. ثابت که زمانی در جوانی کارش رانندگی تاکسی بود، با حمایت کانون های پرنفوذ بهاییت، بعد از بازگشت از سفری چندساله به آمریکا، به سرعت مدارج ترقی را طی کرد و یک امپراتوری به وجود آورد. خدمتی که او به طور توامان به جنبش جهانی بهاییت و جنبش صهیونیستی(که یک منشاء و یک هدف دارند) کرد آن اندازه چشمگیر بود که بعد از مرگش، خیابانی را در تل آویو به نام او کردند. البته لازم به ذکر است که اجداد او از یهودیان کاشان بودند که بنا به دستوری تشکیلاتی به همراه بسیاری از خانواده های یهودی ایرانی به بهاییت گرویدند.(9)

به هر روی، با برنامه ریزی انجام گرفته توسط کانو ن های زرسالار و جهان وطن، در دوره نخست وزیر هویدا، حبیب الله ثابت توانست مجوز راه اندازی اولین تلویزیون ایران را از شخص شاه بگیرد، تلویزیونی که در افواه عامه به «تلویزیون ثابت پاسال» معروف شد. او در سال 1337 کار پخش برنامه تلویزیونی سراسری را شروع کرد و در همه دوران کاری خود در این تلویزیون از مراحم و الطاف شخص شاه و نخست وزیرانی چون علم و اقبال و البته همکیش خود امیر عباس هویدا برخوردار بود. از سال 1343 تا 1347 که طبق قانون مصوب، تلویزیون به تملک دولت درآمد، دولت هویدا انواع امتیازات و تسهیلات را در اختیار تلویزیون پاسال گذاشت تا هر چه بیشتر برنامه های مدنظر کانون های جهان وطن مستقر در بیت العدل بهاییان در فلسطین اشغالی را در دین زدایی، غربی کردن و عرفی کردن اخلاقیات جامعه پیش ببرد.(10)

اما مهم ترین ابزار تحکیم و توسعه قدرت بهاییان در کشور و نماد آن ها، امیرعباس هویدا، سازمان اطلاعات و امنیت کشور با اسم اختصاری «ساواک» بود. گرچه ساواک زیر نظر مستقیم شاه کار می کرد و رییس آن مستقیم به او گزارش می داد، اما به لحاظ قانونی، ساواک زیرمجموعه نخست وزیری بود و هویدا به عنوان نخست وزیری که 13 سال در راس دولت قرار داشت، کاملا به ظرفیت ها و قابلیت های استفاده از این اهرم برای اعمال قدرت خود در طول قدرت شاه واقف بود.

حبیب الله ثابت

هژبر یزدانی

از همین رو، او خود شخصا عامل برکشیدن مهره ای به نام «پرویز ثابتی» از رده یک تحلیل نویس، به رده ی ریاست اداره سوم و در واقع همه کاره ساواک شد. پرویز ثابتی از خانواده ای بهایی از «سنگسر» سمنان بود که از زمان قاجار، یکی از قطب های تمرکز بهاییان بود. «هژبر یزدانی»، بهایی دیگری از خطه سنگسر(مهدی شهر کنونی)، که خود صاحب یک امپراتوری مالی در ایران بود، با توصیه هایی که به هویدا داشت، نقش مهمی در صعود خارق العاده ثابتی در ساواک ایفاء کرد.

پرویز ثابتی معروف به «مقام امنیتی»

ثابتی(متولد 1315)، از جمله کسانی بود که در رأس یک گروه از مأموران ساواک به اسرائیل اعزام شد و به احتمال قوی در همان مأموریت در پیوند تنگاتنگ با موساد قرار گرفت. او که در اوایل دهه 1350 به عنوان «سخنگوی ساواک» و « مقام امنیتی» شهرت یافت، گرداننده اصلی سازمان ساواک به شمار می آمد و با ارتباطاتی که با موساد و عوامل این سازمان در ایران داشت حتی در امور مربوط به نمایندگی های ساواک در خارج از کشور نیز، که خارج از حدود اختیارات او بود، مداخله می کرد. اطلاعات وی به ویژه در مورد فعالیت گروههای مبارز خارج از کشور، ساواک را در مبارزه با کنفدراسیون و سایر گروههای مخالف رژیم یاری داد.

در پی دستور محمدرضا شاه، کمیته مشترک ضد خرابکاری (ساواک - شهربانی) در تاریخ چهارم بهمن ماه 1350 تأسیس گردید که در این کمیته در واقع شهربانی نقش «اداره ویژه» اسکاتلندیارد را ایفا می کرد و ساواک نقش «ام. آی. 5» را داشت. کمیته مشترک در محل اداره اطلاعات شهربانی تشکیل شد و بعدها در شهرستان ها نیز شعبه هایی که تحت نظر مرکز فعالیت می نمودند، راه اندازی شد. کمیته مشترک با 375پست سازمانی که 111 پست آن متعلق به ساواک و 264 پست دیگر به شهربانی اختصاص یافت، فعالیت خود را آغاز می نماید. اولین رئیس کمیته مشترک سپهبد جعفرقلی صدری رئیس شهربانی وقت و رئیس ستاد آن پرویز ثابتی از مقامات ساواک تعیین می گردد و نمایندگانی از ارتش و ژاندارمری به منظور هماهنگی در این ترکیب قرار می گیرند.

ثابتی در سال 1352 توسط ارتشبد نصیری، رئیس ساواک، به سمت مدیرکل اداره سوم (امنیت داخلی)تعیین و عملاً همه کاره ساواک شد.(11)

عباس میلانی در کتاب «معمای هویدا» نقل کرده که هر چهارشنبه، بعد از خروج بخش عمده کارمندان نخست وزیری در پایان وقت اداری، تازه جلسه محرمانه امیرعباس هویدا با پرویز ثابتی شروع می شد. یعنی همان طور که ارتشبد نصیری به عنوان راس ساواک به شخص شاه گزارش می داد، ثابتی به عنوان همه کاره ساواک به نخست وزیر هم کیش خود گزارش می داد. (12) از دل این جلسات، دست هویدا از اخبار محرمانه درباره گروه ها و شخصیت های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی پر می شد و او از آن اخبار برای تحکیم قدرت خود و پیشبرد خط کانون های زرسالار جهان وطن بهره می برد. یکی از روش های ثابتی برای از میدان خارج کردن نویسندگان و چهره های فرهنگی و هنری زاویه دار با رژیم پهلوی، شنود از حریم خصوصی آن ها بود و این گونه آن ها را به دام می انداخت و ساکت می کرد. خود ثابتی در کتاب خاطرات خود با عنوان «در دامگه حادثه»، شنود مطب «غلامحسین ساعدی» و استفاده از آن برای ساکت کردن این نویسنده چپ گرا را شرح داده است، گرچه باید تاکید کرد که آن کتاب خاطرات پر از ادعاهای گزاف و بی پایه و تهمت های غیراخلاقی به مخالفان رژیم پهلوی است.

در گزارش سفارت آمریکا در ایران که در تاریخ دهم جولای 1975، برای وزارت خارجه آمریکا تهیه و ارسال شد، به شرح زیر آمده است:

"در هر ارزیابی موقعیت هویدا، اسم پرویز ثابتی هم به میان می آید. ثابتی در تمام دوران زندگی بزرگسالی اش روابط نزدیکی با هویدا داشت و در حال حاضر رئیس اداره سوم ساواک، یعنی مسئول امنیت داخلی می باشد... در گذشته، همیشه اداره ثابتی (اداره کل سوم ساواک)، مسئول بازرسی، اظهار نظر و تصفیه نهایی کاندیداهای مقامات سیاسی بود و به این ترتیب، هویدا توانسته است سوابق چندین نفر را که سابقه شبهه انگیزی داشته اند، روشن کند."

ادامه دارد...

پی نوشت:

1- http://pahlaviha.pchi.ir/show.php?page=contents&id=443

2- https://www.farsnews.com/printable.php?nn=8610090196

3-http://www.ensani.ir/fa/content/8777/default.aspx

4-http://www.bbc.com/persian/iran-features-44797737

5-https://www.khabaronline.ir/detail/379374/culture/literature

6-http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1531059

7-http://sobheqazvin.ir/news/220225-newscontent

8-http://ir-psri.com/Show.php?Page=ViewDocument&DocumentID=315

9-http://rch.ac.ir/article/Details/10099

10- www.ensani.ir/storage/Files/20101118154819-230.pdf

11- https://www.mashreghnews.ir/news/792898/

12- https://www.khabaronline.ir/detail/67228/culture/book

منبع: تسنیم

مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.