حوزه هنری می‌تواند در مقابل انحصار طلبان سینمایی بایستد

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، سازمان سینمایی سوره وابسته به حوزه هنری از سال 1390 نقشه راه خود را به کلی تغییر داد و پس از اعتراضات گسترده مردمی در مقابل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نسبت به چند فیلم در سال 1391، برنامه اکران فیلم های سینمایی توسط این نهاد که در مجموعه سالن هایی که مدیریتش را بر عهده دارد، به کلی تغییر کرد. در همان سال «محمدحمزه زاده» ریاست سازمان سینمایی سوره حوزه هنری را بر عهده گرفت تا تغییر مسیر این سازمان، در سطوح مختلف آموزش، تولید و اکران فیلم سینمایی وارد مسیر تازه ای شود.

از سال 1391 تا کنون سازمان سینمایی حوزه هنری با سیاستگذاری نوینی، از اکران فیلم های صدمه زننده به فرهنگ ایرانی پرهیز کرده است و در طول دو سال گذشته بسیاری از سینماگران به عدم اکران فیلم هایشان در سالن های سینمای حوزه هنری واکنش های فراوانی نشان دادند. از سوی دیگر متولیان سازمان سینمایی حوزه هنری اصرار به این موضوع دارند که آثار اکران نشده در سینماهای حوزه هنری، با ماموریت تعریف شده حوزه هنری در تعارض است و در سینماهای این نهاد، نمایش داده نمی شوند.

با این حال جمیع معترضان و حتی صاحبان آثار سینمایی که فیلم هایشان در سالن های حوزه هنری به نمایش درآمده، در اجماعی کنونی به این وضعیت بارها واکنش نشان داده اند و با انتشار گفتگو و بیانیه سعی دارند، حوزه هنری از مواضع فعلی اش عقب نشینی کند.

سطح این مجادله و مطالبه سیاسی پس از مدتی ابعاد سیاسی تری به خود گرفت و پس از انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری انجمن تهیه کنندگان سینمای ایران در بیانیه تبریک خود به رئیس جمهور در بند هفتم بیانیه اشان از رئیس جمهور درخواست کردند تا اقدام عملی برای واگذاری سینمای حوزه هنری به بخش خصوصی و جمع کردن بساط دولت در دولت ، صورت پذیرد.

پس از آن حسن روحانی 24 مرداد 1396 در مجلس شورای اسلامی در جلسه رای اعتماد به وزیران پس از معرفی عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: مسئله این وزارتخانه برای ما بسیار مهم است و مهمترین حرف هم همانی است که من در بخش سیاست های خود زدم. ما نباید بگذاریم سلیقه در کشور حاکم شود. یک آقایی در جایی سلیقه ای دارد و برای خودش هم محترم است ولی ما (دولت) باید قانون را اجرا کنیم. اگر وزارت ارشاد وظیفه ای بر عهده ندارد، مجلس شورای اسلامی این وظیفه را از او بگیرد و آن را به کس دیگری محول کند و معلوم باشد که ما وظیفه ای نداریم! اما وقتی وظیفه ای بر عهده وزارت ارشاد و دولت است و دولت بر کتاب، فیلم و مسائل هنری نظارت می کند، دستگاه دیگری حق مداخله در امور اجرایی کشور را ندارند و اگر این گونه مداخلات باشد، بهتر است مجلس این کارها را به همان مداخله گران واگذار کند که ما هم وظیفه ای بر عهده نداشته باشیم.»

به صورت قطعی منظور رئیس جمهور، محمد حمزه زاده و حوزه هنری بود. پس از این سخنان رئیس جمهور، شایعاتی مبنی بر حضور حمزه زاده در معاونت سینمایی مطرح شد تا با حضور این شخص در مقام ریاست سازمان سینمایی، مجادله میان سینماگران و حوزه هنری پایان پذیرد، اما حمزه زاده پیشنهاد وزیر برای حضور در سمت معاونت سینمایی (رئیس سازمان سینمایی) را نپذیرفت تا حضور حمزه زاده به عنوان مدیر آلترناتیو، در حد شایعه همچنان باقی بماند.

پس از اظهارات رئیس جمهور، جدل با حوزه هنری و محمد حمزه زاده توسط سینماگران و چهره های سیاسی همچنان ادامه پیدا کرد و محسن هاشمی در روز ملی سینما، در پردیس آزادی حاضر شد و ضمن بازدید از قسمت های مختلف این سینما که توسط شهرداری تهران بازسازی شده، گفت: با این حال هنوز برخی سینماهای قدیمی در اختیار نهادهای انقلابی هستند بخصوصا سینماهایی که مصادره شدند و از این نهادهای انقلابی خواهش می کنیم اگر امکان دارد بهره برداری از این سینماها را در اختیار شهرداری قرار دهند.

عمده حاشیه های شکل گرفته در مورد حوزه هنری، به سرباز زدن این نهاد به عدم اکران برخی فیلم های ایرانی بازمی گردد. لازم ذکر است که بحث اکران کردن یا نکردن فیلم هایی که پروانه ساخت و نمایش گرفته اند به صورت مبسوط در تسنیم در گفت وگو با حمزه زاده مطرح شده است و خواندن این گفتگوی چند قسمتی ابهامات فراوانی را روشن می کند.

مدیریت سازمان سینمایی سوره حوزه هنری قصد مخالفت با سینما و سینماگران را ندارد اما بنا بر وظیفه نمی تواند زمینه ساز توسعه «سینمای ولنگار» شود. درج این پاراگراف ها به معنای توجیه یا تمجید از ریاست سازمان سینمایی حوزه هنری نیست. «محمد حمزه زاده» تا قبل از سال 1392 یکی از چهره های بود که دائما در تیررس نقد جریان انقلابی قرار داشت. وی یکی از چهره هایی است که به جای ایستادن در مقابل رسانه های انقلابی، اغلب نقدها را به شیوه عملکرد حوزه هنری وارد دانست و مسیر این نهاد انقلابی را با پشتوانه انتقادات رسانه ای اصلاح کرد.

سازمان سینمایی حوزه هنری، روزهای دشواری را در پیش رو دارد. اکران نکردن برخی فیلم های پرفروش، لطمه بزرگی به سینماهای حوزه هنری می زند. از سوی دیگر سازمان سینمایی سوره در زمینه تولید، بودجه کلانی در اختیار نداردتا کاستی های اکران جبران کند. اگر وضعیت کنونی به همین منوال پیش برود، سالن های سینمایی حوزه هنری مجبور به اکران همه فیلم های ایرانی خواهند شد و به تدریج نازل سازان سینماهای حوزه را تسخیر خواهند کرد.

نزاع بالا خواهد گرفت!

روز گذشته ابراهیم داروغه زاده گفتگویی را با رسانه ها انجام داده و وعده داده است که فیلم های ملتهب و توقیفی مثل «عصبانی نیستم»، «خانه پدری»، «آشغال های دوست داشتی»، «پارادایس»،«خانه دختر»، به زودی اکران خواهند شد و چالش سیاسی میان حوزه هنری و سازمان سینمایی وارد فاز جدی تری خواهد شد. آیا حوزه هنری تسلیم خواهد شد؟

در شرایطی که سینماگران اختلاف با حوزه هنری را به یک برخورد دو قطبی سیاسی، تبدیل کرده اند از هم اکنون برای اکران پنج فیلم توقیفی مجوز گرفته، در سینماهای حوزه هنری مجادله و مخاصمه تازه ای طی روزهای آتی آغاز خواهند کرد. در این شرایط تسلیم شدن حوزه هنری، برای جریان انقلابی هزینه بسیار سنگینی خواهد داشت ! حوزه هنری را هیچ نهاد سیاسی خاصی حمایت نمی کند و حین اکران پنج فیلم توقیفی، رسانه های اصلاح طلب تمام قوای خود را برای به عقب راندن و تسلیم شدن این نهاد به کار خواهند گرفت.

اما چه ترفندی راه نجات حوزه هنری خواهد بود و این جدال سینمایی، سیاسی شده، چگونه می تواند به نفع حوزه هنری تمام شود؟ به هر حال جریان انقلابی انتظار دارد که حوزه هنری در این فضای دو قطبی تسلیم موج انحصارطلب سینماگران نشود.

حوزه هنری یک راه نجات بیشتر ندارد!

سازمان سینمایی حوزه هنری در طول 4 سال اخیر، ارگان واحدی است که بر خلاف گذشته زیر مجموعه هایش به صورت تخصصی اداره می شوند، اما در حوزه پخش فیلم هیچگاه قدرت کافی برای استقلال را نداشته و وابسته به جریان اصلی پخش و توزیع فیلم در سینمای ایران است. به همین دلیل جریان انحصار طلب سینمایی کنونی براحتی می تواند حوزه هنری را تحت فشار قرار دهد. از سوی دیگر حوزه هنری توان مالی تولید فیلم را مثل گذشته ندارد و بودجه تخصیص یافته این سازمان برای تولیدات متنوع و مستقل کافی نیست. ضمن اینکه حوزه هنری طی یک برنامه کاملا بلند مدت، سودای تربیت نسل فیلمساز جوان را دارد که محمدرضا خردمندان نمونه استاندارد برآمده از جریان کشف استعداد توسط نهاد مذکور است.

با وجود جذب پشتوانه نیروهای فکری و اجرایی که در طول سالهای اخیر به حوزه پیوسته اند این نهاد به دلیل کاستی بودجه، امکان کافی برای توسعه سازمان سینمایی اش و تولیدات پرشمار را ندارد. یکی از انتقادات حوزه هنری به مجموعه تولیدات سینمایی ایران این است که تولیدات سینمایی که مجوز ساخت و نمایش می گیرند، فراگیری عمومی ندارند. در حال حاضر مخاطبان سینمای ایران در بهترین حالت از دو میلیون صد هزار نفر تجاوز نمی کند که میزان فروش نهنگ عنبر به عنوان پرفروشتر ین اثر سینمایی درسال 1396 میزان مخاطبان سینمای ایران را کاملا معین می کند.

در حال حاضر تیراژ فیلم های ایرانی در شبکه نمایش خانگی از میلیون نسخه فراتر نمی رود. در چنین شرایطی مشخص است که سینمای ایران مخاطب معین سه و نیم میلیون نفری دارد و به دلیل عدم ارائه ژانرها و موضوعات مختلف نمایشی، با عدم اقبال توده سینمادوستان مواجه است. در دوران حجت الله ایوبی 28 شرکت شبکه نمایش خانگی، رسما ورشکست شدند و تلویزیون با توجه به محدودیت بودجه نمی تواند، کپی رایت فیلم های سینمایی خارجی روز جهان، مثل سابق در اختیار گیرد. در چنین شرایطی جمعیت جوان 40 میلیونی فیلم های انیمشین و متنوع مطلوبش را از شبکه های قاچاق اینترنتی تهیه می کند. در گذشته بسیاری از این آثار از رسانه ملی به فاصله کوتاهی پس از اکران پخش می شد و محل اشکال هم نبوده و نخواهد بود.

حوزه هنری در این مجال تاریخی مهم می تواند با اتکا به نیاز مخاطبان جوان و نوجوان سینما، فیلم های خارجی (علی الخصوص انیمیشن) که تعارضی با فرهنگ ایرانی ندارد را در سینماهایش نمایش دهد. تجربه اکران انیمیشن در سینماهای ایران نشان داده که همچنان سودآور است.

اکران فیلم خارجی در سالن های حوزه هنری چند خاصیت ویژه خواهد داشت. استقبال مردم از فیلم (علی الخصوص انیمشین) خارجی می تواند سودآور باشد و میزان اقبال مخاطبان، پاسخ دندان شکنی به سینماگران انحصار طلب ایرانی خواهد بود که هم اکنون در مقابل حوزه هنری ایستاده اند. با سودآوری فیلم خارجی، در گام بعدی حوزه هنری می تواند با کسب سوددهی، زیر ساخت های تولید خود را تقویت کند و فیلم های ملی بزرگی مثل «بیست و یک روز بعد» بسازد و در گام های موثرتری ژانرهای فراموش شده یا تضعیف شده‎ای مثل مقاومت و سینمای دفاع را براساس ذائقه عمومی تقویت کند.

با هر استدلالی حوزه هنری در شرایط کنونی، از نمایش فیلم خارجی نباید واهمه داشته باشد. طرف مقابل، یعنی جریان انحصار طلب سینما در نوع مواجه خود با حوزه هنری ممکن است دست به همان ترفندهای قدیمی بزند. حقه هایی که در سال 1358 و 1384 بدان متوسل شد. سینماگران انحصارطلب ایرانی هرگاه موقعیت ویژه اشان به خطر می افتد، تنها با یک روش کاملا انحرافی مسئولان سیاسی نظام جمهوری اسلامی را از فیلم خارجی به عنوان سمبل تهاجم فرهنگی می ترسانند. این جمله همواره دستمایه سینماگران انحصار طلب است" اکران خارجی یعنی دامن زدن به تهاجم فرهنگی و فحشاء.

در صورتیکه بررسی تولیدات اخیر هالیوود طی 17 سال گذشته نشان می دهد، چون اغلب آثار سینمایی برای سنین زیر 18 ساخته می شود، حتی الامکان سازندگان از نمایش موارد غیر اخلاقی پرهیز می کنند. در صورتیکه فیلم های ایرانی که در سینمای ایران ساخته می شود عمدتا بر مدار خط قرمزها و ممنوعه ها حرکت می کند و با فرهنگ ایرانی کاملا در تعارض است.

از سوی دیگر رضایت مردم از نمایش فیلم و انیمیشن خارجی سبب می شود، سینما به عنوان سمبل یک تفریح عمومی احیا شود. قطعا جلب رضایت عمومی توفیقاتی را برای استقلال حوزه هنری در سازمان پخش و نمایش، به همراه داشت.

منبع: تسنیم

مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.