دلایل اهمیت «شیخ محمد الکوثرانی» برای آمریکا چیست؟

نسیم آنلاین ، علیرضا مجیدی: ایالات متحده اخیرا اعلام کرده هر کس که اطلاعات و اخباری از «شیخ محمد الکوثرانی» نماینده ویژه حزب الله در عراق در اختیار آن‌ها قرار دهد، جایزه ۱۰ میلیون دلاری دریافت خواهد کرد. این اقدام آمریکا، سئوالات زیادی را در ذهن ایجاد می‌کند: به راستی الکوثرانی کیست و چه خطری برای واشنگتن دارد؟ چرا اکنون و در شرایط کنونی - که نخست وزیر منتخب، تعیین شده - آمریکا به این اقدام دست زده است؟ آیا این ماجرا ارتباطی با رژیم آل سعود دارد؟ در این گزارش دو قسمتی، پرسش‌های فوق را تشریح کرده‌ایم. در قسمت نخست، به معرفی الکوثرانی و خطراتی که واشنگتن از ناحیه وی احساس می‌کند، پرداخته‌ایم. در قسمت‌ بعد، پرسش‌های بعدی مورد توجه قرار می‌گیرند.

جمعه هفته قبل برابر با ۱۰ آوریل (۲۲ فروردین)، وزارت امور خارجه ایالات متحده رسما اعلام کرد هر کس اطلاعاتی در مورد فعالیت و مکان‌های حضور شیخ محمد الکوثرانی در اختیارآن‌ها قرار دهد، جایزه ۱۰ میلیون دلاری دریافت خواهد کرد. برای درک اهمیت این خبر، کافی است بدانیم واشنگتن برای کسب اطلاع از «ابوبکر بغدادی» خلیفه خودخوانده گروه تروریستی داعش، تنها ۴ میلیون دلار تعیین کرده بود! این در حالی است که برای حاج قاسم سلیمانی، اساسا جایزه‌ای به صورت عمومی تعیین نگردید. با این تفاصیل، اهمیت الکوثرانی برای آمریکا - در مقطع کنونی - مشخص می‌شود.

در بیانیه وزارت خارجه آمریکا آمده است: «او مسئولیت هماهنگی سیاسی را میان گروه‌های شبه‌نظامی همپیمان ایران بر عهده دارد.» در نتیجه از نگاه واشنگتن، الکوثرانی همان مأموریتی را دنبال می‌کند که زمانی بر عهده سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی بود.

۱.محمد الکوثرانی کیست؟

شیخ محمد الکوثرانی، یکی از برجسته‌ترین فرماندهان محور مقاومت و نزدیکان شهید قاسم سلیمانی بود که گفته می‌شود همزمان تابعیت‌های لبنان و عراق را در اختیار دارد. در برخی منابع، نام حقیقی وی «جعفر الکوثرانی» ذکر شده که ممکن است ناشی از در اختیار داشتن دو تابعیت باشد.

وزارت خزانه‌داری آمریکا در تحریم وی، سال تولد او را ۱۹۴۵، ۱۹۵۹ و ۱۹۶۱ عنوان کرده که به وضوح نشان دهنده سردرگمی واشنگتن برای شناخت هویت دقیق الکوثرانی است. این در حالی است که گفته می‌شود محمد الکوثرانی پیش از این توسط آمریکا بازداشت و به زندان افتاده بود؛ اما حتی در آن دوره نیز واشنگتن نتوانسته هویت وی را به طور کامل کشف کند! طبق اطلاعات وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، شیخ محمد الکوثرانی متولد نجف می‌باشد؛ اما تبار خانوادگی وی به لبنان می‌رسد و به همین جهت، توانسته تابعیت‌های لبنانی و عراقی را به صورت همزمان اختیار کند.

در مورد سوابق زندان وی نیز اطلاعات جالبی وحود دارد. برخی منابع می‌نویسند الکوثرانی در دوره دیکتاتوری صدام به علت مخالفت با حزب بعث به زندان افتاد و مدتی در زندان کاظمین یا زندان معروف به «اداره پنجم» (الشعبة الخامسة) به سر برده است. این مرکز، مهم‌ترین زندان یا بازداشتگاه سازمان استخبارات رژیم بعث بود که از شهرت بسیار بالایی برخوردار است. شهید محمد باقر صدر و بسیاری از شخصیت‌های بزرگ عراقی در این زندان به قتل رسیدند. نقشه ترور آیت الله سید محمدمهدی حکیم نیز در این مکان طراحی شده بود. علاوه بر خانواده‌های علمای شیعه، شهرت این زندان به اقدامات دیگری نیز برمی‌گردد. زمانی که صدام خالص‌سازی منطقه الدجیل و اخراج شیعیان از آن را در دستور کار قرار داد، خانواده‌هایی که مقاومت کردند به این زندان افتادند. بعد از اخراج کردهای فیلی از مناطقی در استان‌ دیالی، خانواده‌هایی که نتوانستند به کوه‌های کردستان فرار کنند، توسط ارتش صدام به این زندان منتقل شدند. و... سابقه اسارت الکوثرانی در این زندان مخوف، دلالت‌های مهمی دارد که نشان می‌دهد او از سنین جوانی، به مبارز مهم و مؤثری علیه رژیم بعث تبدیل شده بود.

علاوه بر آن، برخی افسران اطلاعات اسرائیلی مدعی هستند الکوثرانی اواخر دهه نخست قرن جدید توسط آمریکایی‌ها به زندان افتاد. حتی «اسرائیل یعلون» (یکی از فعال‌ترین افسران اطلاعاتی رژیم صهیونیستی در حوزه عراق) در صفحه شخصی خود در توییتر با یادآوری سابقه زندان و بازداشت او می‌نویسد: «امیدوارم این بار، تجربه پیشین تکرار نشود! به جای زندان انداختن، او را فورا بکشید.» و در بحثی که ذیل این توییت پیش آمده، ادامه می‌دهد: «او به قدر کافی مهارت دارد تا در بازجویی‌ها با دادن اطلاعات مخلوط (آمیزه‌ای از راست و دروغ)، کارشناسان را به اشتباه انداخته و دستگاه امنیتی را گمراه سازد! در نتیجه بعید می‌دانم بازجویی از او مفید باشد!»

ابهام در کشف دقیق هویت وی، نشان دهنده مهارت بالای شیخ محمد الکوثرانی در مسائل حفاظتی است. این مهارت، ثابت می‌کند الکوثرانی از موقعیت ویژه‌ای برخوردار بوده و فعالیت‌های مهمی را دنبال می‌کند.

۲.خطر محمد الکوثرانی برای آمریکا

اندیشکده‌های غربی، شیخ محمد الکوثرانی را فردی می‌خوانند که «همزمان در دو ساحت سیاسی و نظامی حزب الله، فرماندهی می‌کند» و از این حیث به شهید سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی شبیه می‌شود. اداره همزمان پرونده‌های سیاسی و نظامی حزب الله در عراق، موضوعی است که تمام رسانه‌های عراقی بر آن اتفاق نظر دارند. با این حال، برخی منابع آمریکایی، مدعی هستند که الکوثرانی در زمینه پشتیبانی مالی و ارتباطی از گروه‌های مقاومت در یمن نیز فعالیت دارد! ضمن این‌که سایت صهیونیستی واللا در گزارشی مدعی شده الکوثرانی در حوزه سوریه نیز مورد مشورت قرار می‌گیرد. با توجه به اهمیت بالای پرونده سوریه برای حزب الله و نظارت مستقیم شخص سید حسن نصرالله بر حوزه سوریه، مشاوره گرفتن از الکوثرانی نشان دهنده موقعیت خاص و ویژه او در محور مقاومت و به خصوص حزب الله لبنان است.

در سال ۲۰۱۳ واشنگتن او را تحت عنوان «تروریست‌های بین المللی» تحت تعقیب قرار داد. در آن زمان هنوز فتوای جهاد کفایی صادر نشده و در نتیجه سازمانی تحت عنوان بسیج مردمی عراق تأسیس نشده بود. اما جالب‌تر بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکاست که ادعا می‌کند شعاع ارتباطات و گستره فعالیت‌های الکوثرانی به کشورهای مختلف مانند «مصر»، «اردن»، «عراق» و «اسرائیل» می‌رسد!

واشنگتن، محمد الکوثرانی را یکی از عوامل پشت پرده شکل‌گیری برخی گروه‌های مقاومت مانند «کتائب حزب الله» می‌داند. هم‌چنین او را متهم به برنامه‌ریزی برای عملیات‌های ضدآمریکایی در عراق می‌خواند؛ مانند عملیات علیه اشغالگران در ژانویه ۲۰۰۷ که باعث کشته شدن ۵ سرباز آمریکایی و سه نفر دیگر شد. جالب است بدانیم این عملیات از سوی کسانی صورت گرفت که در آن زمان به صورت غیررسمی از جیش المهدی جدا شده بودند و مشارکت الکوثرانی در برنامه‌ریزی این عملیات نشان می‌دهد دامنه فعالیت وی در آن زمان به کتائب حزب الله محدود نبوده است. به این ترتیب می‌توان احتمال بالایی داد که بسیاری از گروه‌های مقاومت که زمانی ذیل جیش المهدی تعریف می‌شدند (مانند «عصائب اهل الحق»، «جنبش نجباء»، «کتائب سید الشهداء» و...) با نظر مستقیم یا دست کم با نظارت شیخ محمد الکوثرانی پایه‌ریزی شدند.