نمیخواهیم اراضی مان سکوی حمله به ایران باشد

«برهم صالح» رئیس‌جمهور عراق روز سه‌شنبه در مصاحبه با شبکه «سی‌ان‌ان»، تأکید کرد که این کشور با استفاده از اراضی این کشور برای اقدام نظامی علیه ایران مخالف است. وی در این مصاحبه که بخش اعظم آن به روابط با ایران اختصاص داشت، همچنین گفت که مردم عراق تحریم را تجربه کرده‌اند و در این زمینه با مردم ایران احساس همبستگی دارند.

نگرانی از تبعات تنش در منطقه

«کریستن امانپور» در ابتدای این مصاحبه این سؤال را مطرح کرد که با توجه با افزایش تنش‌ها در منطقه غرب آسیا، آیا عراق از این وضعیت نگران است و آن را تهدیدی برای خود می‌داند؟ صالح گفت: «ما واقعا از تشدید تنش نگرانیم و از تبعات آن برای عراق نگران هستیم. عراق در طول چهار دهه گذشته از جهنم گذر کرده است و آخرین بخش این درگیری جنگ ویرانگر با داعش بود. می‌خواهیم بر بازسازی، آشتی و پیش رفتن متمرکز شویم، اما داریم به این جریان‌های محرک درگیری کشیده می‌شویم و به همه بازیگران در منطقه و همچنین بازیگران جهانی می‌گویم که امنیت و ثبات عراق مهم و ضروری است و نباید موفقیتی را که به دست آوردیم دست کم گرفت. شکست داعش با کمک ایالات متحده، با کمک ائتلاف بین‌المللی و با کمک همسایگانمان، یک موفقیت چشمگیر است و نباید آن را دست کم گرفت و باید از آن محفاظت کرد و نباید آن را از بین برد.»

رئیس‌جمهور عراق سپس در پاسخ به سؤالی در مورد نظرش درباره عقب‌نشینی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا از اقدام نظامی علیه ایران، گفت: «ما خوشحالیم که جنگ دفع شد، این بخش از جهان برای سال‌های متمادی درگیر چرخه‌های درگیری بوده و ما به یک جنگ دیگر نیاز نداریم. این مسئله، راهکار نظامی ندارد. مسائل مهمی وجود دارند که بر نظم منطقه‌ای در خاورمیانه اثرگذار هستند و این چیز جدیدی نیست و ما به اوج وضعیت تنش و مناقشه رسیده‌ایم، اما نهایتا طرف‌های درگیر باید بنشینند و بر آنچه که مهم است، یعنی مبارزه با افراط‌گرایی خشن، تمرکز همگرایی منطقه‌ای و مسائل اقتصادی و فکر به لشگر جوانان بیکار که به دنبال شغل، تحصیلات و سهم عادلانه‌ای از منابع ملی هستند، متمرکز شوند. این مسیر پیش رفتن نیست، این بخش از جهان نیازمند راهکارهای بنیادین است، نه جنگی دیگر.»

صالح در مورد آثار تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران و جنگ لفظی میان واشنگتن و تهران هم گفت: «تردیدی وجود ندارد که تحریم‌ها در حال آسیب زدن به ایران است و این تشدید تنش نه فقط به ایران، بلکه به کل منطقه آسیب می‌زند... این وضعیت خوشحال‌کننده‌ای برای منطقه نیست و بهترین کار کاهش تنش و همانطور که گفتم تمرکز بر موارد مهم است. این راه حل مسئله نیست. راه حل مسئله گفت‌وگو و حل و فصل مسائلی است که این بخش از جهان را تحت تأثیر قرار داده است.»

همبستگی با مردم ایران

در ادامه برنامه امانپور از رئیس‌جمهور عراق این سؤال را پرسید که اگر مقام‌های آمریکایی از او در مورد توافق هسته‌ای و تحریم‌ها مشاوره می‌خواستند، چه رویکردی را به آن‌ها پیشنهاد می‌کرد.

رئیس‌جمهور گفت: «بگذارید به مخاطبان یادآوری کنم که تحریم‌ها در کشورهای بسیار بسیار زیادی آزموده شده‌اند و ما هم در عراق در دهه ۱۹۹۰ از تحریم‌ها رنج برده‌ایم و ویرانی حاصل از آن در جامعه عراق حتی تا امروز هم ادامه یافته است. به همین جهت ما با مردم ایران که تحت این تحریم‌ها قرار دارند، احساس همبستگی داریم. همچنین این سؤال بنیادین وجود دارد که آیا این سیاست می‌تواند به تغییر سیاست و رفتار و رسیدن به سیاست و رفتار مد نظر منجر شود یا نه. توافق هسته‌ای به عنوان راهی برای گذر از گذشته، مورد استقبال بسیاری [از کشورها] در منطقه، همچنین اروپا و جهان قرار گرفت. [اگر] مسائلی در مورد آن توافق هسته‌ای وجود دارد، باید در مورد آن مذاکره کرد و باید در مورد آن بحث کرد. از بین بردن این توافق، می‌تواند به فاجعه برای کل منطقه منجر شود.»

مجری شبکه سی‌ان‌ان سپس سؤال کرد که آیا این اقدام نظامی آمریکا علیه عراق در سال ۲۰۰۳ بود که به افزایش نفوذ ایران در عراق منجر شد؟ صالح گفت: «من اساسا با این [ارزیابی] مخالفم. این سیاست نابودی نژادی و فرقه‌ای صدام حسین و سیاست کشتار و سرکوب صدام حسین بود که کشور عراق را نابود کرد و امکان افزایش انواع نفوذ خارجی داخل عراق را ایجاد کرد. جنگ عراق و ایران ضربه‌ای ویرانگر به عراق و ضربه‌ای ویرانگر به ایران بود و ما هنوز هم با تبعات آن جنگ دست و پنجه نرم می‌کنیم. این موضوع را دست کم نگیرید. ایران و عراق همسایه هستند، ما ۱۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک داریم.»

پیوند عمیق میان ایران و عراق

وی افزود: «همه در مورد نفوذ ایران در عراق صحبت می‌کنند، اما نفوذ عراق در ایران هم وجود دارد. فراموش نکنید که نجف مرکز اسلام شیعه است و نفوذ نجف در ایران را نباید دست کم گرفت. مردم دو کشور با هم زندگی کرده‌اند و روابط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی سده‌ها و هزاره‌هاست که مردم دو کشور را به هم پیوند داده است. پس این یک معادله ریاضی نیست که برخی تلاش می‌کنند جایی در آن یک نقطه عطف بیابند. ضعف عراق، نابودی عراق، نتیجه سیاست‌های صدام حسین بود. در سال ۲۰۰۳، بسیاری از مردم عراق جنگ را به عنوان راهی برای حرکت به پیش به سوی یک نظام حکومتی دموکراتیک دیدند. نمی‌توان انکار کرد که دوره انتقالی بسیار دردناک بود و مردم عراق هنوز هم به آنچه که برایش اشتیاق داشتند، دست نیافته‌اند و هنوز کارهای زیادی مانده که باید انجام شود. اما بسیاری از مسائل به پیش از سال ۲۰۰۳ بازمی‌گردد.»

در ادامه مصاحبه از رئیس‌جمهور عراق در مورد اظهارات «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا درباره بسیج مردمی عراق سؤال شد. پامپئو این گروه‌ها را به ایران نسبت داده و مدعی شده بود که آن‌ها به دنبال حمله به منافع و نیروهای آمریکا در عراق هستند.

صالح گفت: «دولت عراق یک سیاست دارد که به تایید احزاب سیاسی اصلی، از جمله فرماندهان الحشد الشعبی، بسیج مردمی عراق، هم رسیده است. این نیروها تحت فرماندهی نخست وزیر هستند و سیاست این است که این نیروهای آمریکایی که در عراق هستند به خواست و دعوت دولت عراق برای کمک به نیروهای عراقی در مبارزه با داعش و ممکن کردن مبارزه با تروریسم، حضور دارند و هرگونه حمله‌ای به آن‌ها اقدامی علیه دولت عراق است و دولت عراق با آن مقابله می‌کند. البته اخیرا چند حادثه رخ داده است. تمام بازیگران کلیدی در عراق و تمام سران احزاب اصلی از جمله فرماندهان حشدالشعبی این حوادث را محکوم کرده‌اند. ممکن است برخی گروه‌های حاشیه‌ای وجود داشته باشند که بخواهند اوضاع را بی‌ثبات کنند، اما سیاست دولت و رهبری سیاسی عراق واقعا این است که اجازه این کار را ندهد. ما نمی‌خواهیم به درگیری کشیده شویم. ائتلاف بین‌المللی به دعوت دولت عراق برای کمک به مبارزه با داعش و تثبیت پیروزی بر داعش آنجا حضور دارد و هر اقدامی علیه آن‌ها، اقدام علیه دولت عراق است.»

مخالفت با استفاده از خاک عراق علیه ایران

در ادامه مصاحبه، بخشی از اظهارات «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا پخش شد که گفته بود حضور نیروهای این کشور در عراق تا حدی برای نظارت بر ایران است. صالح در مورد این مصاحبه گفت: «ما همان زمان به صراحت واکنش نشان دادیم و در بیانیه دولت عراق عنوان شد که نیروهای ائتلاف بین‌المللی، نیروهای آمریکایی به دعوت دولت عراق برای مأموریت اختصاصی و مشخص مبارزه با داعش در عراق حضور دارند. ما نمی‌خواهیم اراضی‌مان سکویی برای هرگونه اقدام خصمانه‌ای علیه هریک از همسایگان ما از جمله ایران، باشد. قطعا، این جزء توافق میان دولت عراق و ایالات متحده نیست.»

او در مورد مدت زمان حضور نیروهای آمریکایی در عراق در آینده، گفت: «به نیازهای عراق و ارزیابی فرماندهان ما بستگی دارد. من این را می‌گویم: پیروزی علیه داعش بسیار مهم بود و نباید آن را دست کم گرفت. چهار سال پیش یک سوم اراضی عراق تحت کنترل داعش بود، اما هنوز راه زیادی تا پایان این مبارزه باقی مانده است. ما همچنان درگیر هستیم و باید مراقب باشیم که اجازه ندهیم داعش یا یک گروه مشابه آن بازگردد. در نتیجه همکاری میان عراق و ائتلاف بین‌المللی ادامه می‌یابد تا ادامه یابیم که [داعش] ریشه‌کن شده است.»

عراق و ایران جدایی‌ناپذیرند

در بخش دیگری از این مصاحبه، از رئیس‌جمهور عراق در مورد تلاش آمریکا برای پایان دادن به روابط اقتصادی و تجاری عراق با ایران و همچنین سوق دادن این کشور به سوی پایان واردات انرژی از ایران سؤال شد.

صالح در این رابطه گفت: «نهایتا ما در این منطقه زندگی می‌کنیم و منافع اقتصادی مهمی وجود دارد که عراق و ایران را به هم پیوند زده است. این بازی حاصل جمع صفر نیست. وضعیت عراق نتیجه امروز یا ۶ ماه اخیر دولت کنونی آمریکا نیست. جنگ و درگیری عراق را ویران کرده و اقتصاد کشور واقعا فلج شده بود. ما سخت برای رسیدن به خودکفایی انرژی تلاش می‌کنیم و دولت ابتکارهای زیادی در این زمینه انجام داده است. اما این انتظار که عراق با داشتن ۱۴۰۰ کیلومتر مرز و منافع اجتماعی، مذهبی و اقتصادی مهمی که عراق و ایران را به هم پیوند داده، خود را از ایران جدا کند، عملی نیست. فقط هم بحث عراق نیست، در مورد ترکیه هم همینطور است، در مورد خلیج [فارس] هم همینطور است. بسیاری از بازیگران عمده خلیج [فارس] روابط اقتصادی بسیار عمیقی با ایران دارند.»

وی همچنین اشاره کرد که عراق در طول دهه‌های گذشته دائما با درگیری و جنگ روبرو بوده و اکنون به آرامش و حرکت به سمت وضعیت عادی نیاز دارد.

او در پاسخ به این سؤال که آیا رفتار آمریکا در قبال ایران را با رفتار واشنگتن در قبال عراق در آستانه حمله سال ۲۰۰۳ مشابه می‌داند، به تقبیح اقدامات صدام پرداخت و او را نمونه‌ای «منحصر به فرد در تاریخ» توصیف کرد. وی سپس گفت: «اما شباهتی که هست، این است: آغاز جنگ ساده است، اما پایان یک جنگ بسیار بسیار دشوار است.»

فارس