پله‌ی سقوط شهرداری

نسیم آنلاین؛ علی بیات: بیش از 20 ماه از آغاز به کار علیرضا زاکانی به عنوان شهردار تهران می‌گذرد. حواشی و انتقادات نسبت به نشستن زاکانی بر صندلی خیابان بهشت، از پیش از امضای حکم شهرداری وی توسط وزیر کشور، آغاز شد و تا همین الان هم ادامه دارد. یکی از ایرادات و انتقادات مهمی که پیش از صدور حکم زاکانی مطرح شد، مشکل قانونی وی برای نشستن بر صندلی شهردار تهران بود. ماجرا از این قرار بود که مطابق ماده 82 «قانون تشکیلات، وظایف و انتخاب شوراهای اسلامی کشور و شهرداران»، شرایط احراز تصدی سمت شهرداری مطابق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که وزارت کشور پیشنهاد و هیأت دولت آن را تصویب خواهد کرد.

این آیین‌نامه، در تاریخ 1377/6/11، یعنی 2 سال پس از تصویب قانونی که ذکر آن رفت، در هیأت دولت تصویب شد. در تاریخ 4 دی ماه 1397 این آئین نامه مورد بازنگری قرار گرفت و نسخه جدید آن ابلاغ شد. در این آیین نامه رشته‌هایی که اشخاص داوطلب سمت شهرداری باید در آن تحصیل کرده باشند ذکر نشده است اما در تبصره 1 ماده 3 این آیین‌نامه، تعیین مدارک و رشته‌های تحصیلی مرتبط برعهده وزیر کشور گذاشته شد. وزیر کشور وقت، عبدالرضا رحمانی فضلی نیز در راستای اجرای این تبصره، بخشنامه‌ جدیدی به تاریخ 13 بهمن 1397، خطاب به استانداران سراسر کشور ابلاغ و بخشنامه قبلی را لغو کرد. در این بخشنامه، رشته‌ها و مدارک تحصیلی مورد نیاز برای شهرداران سراسر کشور احصا شده است. با نگاهی به این بخشنامه، متوجه می‌شویم رشته‌ای که آقای زاکانی در آن تحصیل کرده جزو رشته‌هایی که شهرداران می‌توانند در آن تحصیل کرده باشند، نبوده‌است. دامنه انتقادات از این مشکل قانونی برای شهرداری زاکانی به بسیج‌ دانشجویی هم رسید. 8 بسیج دانشجویی دانشگاه‌های تهران که عبارت بودند از دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه مذاهب اسلامی، دانشگاه صدا و سیما، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری و مدرسه عالی شهید مطهری در نامه‌ای سرگشاده به شخصی که زمانی مسئولیت سازمان بسیج دانشجویی کشور را برعهده داشت از او خواستند به ایرادات وارده پیرامون انتخاب خود به سمت شهرداری تهران پاسخ داده و در غیر این صورت، از قبول سمت شهرداری تهران خودداری کرده و استعفا دهد. چند روز بعد، زاکانی در جلسه‌ای پاسخ‌‌های خود را به ایرادات و سؤالات نمایندگان بسیج‌های دانشجویی بیان کرد. پاسخ‌هایی که برخی بسیج‌های دانشجویی آن را قانع کننده ندانستند.

از سوی دیگر بخشنامه مذکور با شکایت 2 نفر در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه‌های شماره 1169 و 1170 در تاریخ 22 شهریور 1401 ابطال شد. البته نه از آن جهت که مدرک پزشکی هسته‌ای باید در آن ذکر می‌شد بلکه از آن جهت که قانون «تشکیلات، وظایف و انتخاب شوراهای اسلامی کشور و شهرداران»، شرایط احراز تصدی سمت شهرداران را به آیین‌نامه‌ای که وزیر کشور پیشنهاد و هیأت دولت تصویب می‌کند واگذار کرده‌است و اینکه این آیین‌نامه چنین موردی که در صلاحیت هیأت وزیران است را به وزیر کشور واگذار کرده را خلاف قانون دانسته و آن را ابطال کرده‌است. ولی از آنجایی که این ابطال یکسال پس از انتخاب زاکانی به سمت شهرداری تهران بود، می‌توان گفت که در این مدت یکساله، شهرداری زاکانی از نظر قانونی، دست کم دارای ابهام بوده‌است. علاوه بر آن، در طول این مدت بیش از 20 ماه نیز هیأت دولت اقدام به تصحیح آیین نامه اجرایی و اضافه کردن مدرک پزشکی هسته‌ای نکرده‌است.

عملکرد زاکانی در شهرداری تهران چگونه بوده‌است؟

کارنامه شهردار تهران را از زوایای گوناگون می‌توان مورد بررسی قرار داد اما آنچه این گزارش به دنبال آن است، بیان بخش‌هایی از عملکرد مجموعه تحت نظر علیرضا زاکانی است که برای مردم ملموس‌تر و عمومی‌تر و به طور مستقیم عامه مردم و علی الخصوص طبقات متوسط و فرودست تهران با آن مواجهه دارند تا ببینیم تهران چقدر به هدف مدنظر شهردار تهران، «کلان‌شهر الگوی جهان اسلام» نزدیک شده‌است.

الف) سلامت و بهداشت: در جریان حواشی مدرک تحصیلی زاکانی، پرویز سروری، نائب رئیس شورای شهر تهران، در برنامه «تهران 20» در پاسخ به سؤالی مبنی بر ارتباط مدرک «پزشکی هسته‌ای» با مدیریت شهری پاسخ می‌دهد: «سلامت از مسایل مهم شهر است و از این رو این مدرک مرتبط است. چون یکی از نیازهای جامعه موضوع سلامت است و پزشکی، مرتبط با مدیریت شهری است که فراموش شده.»¹ البته سروری در همین برنامه از مذاکره با مجلس و دولت برای اضافه کردن مدرک رشته پزشکی هسته‌ای جزو رشته‌های مورد نیاز برای تصدی سمت شهرداری خبر می‌دهد.² مذاکراتی که بیش از 20 ماه است به نتیجه‌ای ختم نشده‌است!

این پاسخ فقط محدود به شورای شهر تهران نبوده‌است. خود علیرضا زاکانی در جلسه‌ای که در واکنش به نامه سرگشاده 8 بسیج دانشجویی شهر تهران داشت، در دفاع از مدرک خود برای مدیریت شهری گفت: «نظام سلامت جزو اولویت‌های رفاهی کشور هست یا نیست؟ امروز اولویت اول کشورتون چیه؟ کرونا هست یا نیست؟ نقش شهرداری‌ها کجاست؟» ³

حال باید پس از 20 ماه ارزیابی کرد شهرداری که در رشته مرتبط با سلامت تحصیل کرده‌است و این رشته تحصیلی یکی از ویژگی‌های او شناخته می‌شد، برای سلامت و بهداشت تهران چه کار کرده‌است؟ ما نیز قبول داریم که در زمان انتخاب آقای زاکانی به سمت شهرداری تهران، همه‌گیری کرونا جزو اولویت‌های اول کشور بوده‌است اما زاکانی برای مهار این همه گیری در تهران چه کار کرد؟ همه ما روزهای تلخی که آمارهای صعودی مبتلایان به کرونا و فوت شدگان ناشی از آن را می‌شنیدیم به یاد داریم. روزهایی که عزیزان و آشنایان خود را روی تخت بیمارستان می‌دیدیم یا به طرز تأسف باری آنها را از دست می‌دادیم. این روزها اتفاقا در ماه‌های ابتدایی استقرار علیرضا زاکانی بر ساختمان خیابان بهشت بود. باید پرسید تمهید ویژه‌ای که زاکانی برای مهار همه‌گیری کرونا در تهران انجام داد چه بود؟ جز این است که در همان روزها شاهد مترو و اتوبوس‌هایی بودیم که از فرط جمعیت با نگرانی سوار آن‌ها می‌شدیم؟ یا بیمارستان‌ها و داروخانه‌هایی که صف مبتلایان به کرونا در آنها وحشت به جان هر انسانی می‌انداخت؟ تصمیمات سراسری که در ستاد ملی مبارزه با کرونا برای تمام کشور اتخاذ می‌شد یا توزیع گسترده واکسن در سراسر کشور را که کنار بگذاریم، شهرداری تهران کدام اقدام مؤثر برای بهبود یا دست کم کنترل کرونا را برای پرجمعیت‌ترین و پر مبتلا ترین شهر کشور اتخاذ کرد؟ شهرداری تهران که رئیس آن نظام سلامت را جزو اولویت‌های رفاهی کشور می‌داند، چه اقدامات ملموسی در حوزه بهبود وضعیت بهداشت و درمان به خصوص برای طبقات ضعیف جامعه انجام داده‌است؟ آیا آقای شهردار اصلاً برنامه‌ای برای حوزه‌ای که در آن تحصیل کرده دارد؟

ب) حمل و نقل شهری: مشکلات حمل و نقل شهری که از پیش از شهرداری زاکانی برای شهروندان تهرانی وجود داشته، امری انکارناپذیر است. ناوگان‌های شلوغ حمل و نقل شهری که در برخی از ساعات شبانه روز تحمل ناپذیر شده و برای مسافران درون شهری تولید نارضایتی می‌کند. تعداد پایین قطارهای مترو و اتوبوس‌های درون شهری و عدم تناسب آن با میزان مسافرین، نرسیدن اتوبوس‌های تندرو و قطارهای مترو در اوقات پیش بینی شده، پله‌برقی‌های خراب متعدد در ایستگاه‌ها، فرسوده بودن و نداشتن تهویه مناسب به ویژه برای اتوبوس‌ها مشکلاتی است که همه واقف به آن بوده و مورد تأیید همگان است. احتمالاً در ماه‌های اخیر برای هر کس که به طور مداوم از اتوبوس‌های تندرو (بی آر تی) استفاده می‌کند، این مشکل پیش آمده که ناگهان اتوبوس متوقف شده و راننده خبر از خرابی اتوبوس و لزوم پیاده شدن مسافرین می‌دهد. مسافرینی که قرار است به مسافرین اتوبوس بعدی اضافه شوند. یا اینکه در سال جاری یک اتوبوس بی آر تی دچار حریق گسترده و یک اتوبوس بی آر تی دیگر نیز دچار دود گرفتگی شد که خوشبختانه مسافران آن‌ها سالم ماندند. پرسش این است که مگر اتوبوس‌ها پیش از به راه افتادن بررسی و معاینه نمی‌شوند؟ پس مشکل از کجاست؟ بررسی نشدن یا خطای بررسی کنندگان یا مجبور بودن به استفاده از اتوبوس‌های دارای نقص برای مختل نشدن حمل و نقل شهری؟

یکی از بنرهایی که به عنوان گزارش 200 روزه شهرداری در سال گذشته به کرات در خیابان‌ها و معابر پایتخت به چشم می‌خورد، اضافه کردن «675 اتوبوس تازه نفس در شهر» بود. ماجرا از این قرار است که شهرداری تهران در واکنش به اوضاع بد حمل و نقل ادعا داشته که 175 اتوبوس جدید خریداری و 500 اتوبوس از کار افتاده را اورهال و احیا کرده است. سید جعفر تشکری هاشمی، رییس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران، در آذر ماه سال گذشته در واکنش به این گزارش شهرداری تهران، بر ضرورت تطبیق اتوبوس‌های اورهال شده با گزارش شهرداری و تعمیر اساسی آنها تأکید کرد. او همچنین بیان داشت که « اتوبوس‌های اورهال شده مطابق گزارش ارائه شده به شورا به چرخه حمل و نقل شهری اضافه شده باشند... به دلیل اینکه تغییر چندانی در بهبود وضعیت اتوبوسرانی در سطح شهر مشاهده نمی‌شود، این امکان وجود دارد که اقدامات صورت گرفته تنها در سطوح پایین مانند رنگ و نقاشی اتوبوس‌ها باشد و تعمیرات اساسی آنها مانند قوای محرکه و موتور، انجام نشده باشد.» این عضو شورای شهر تهران در ادامه افزود که ما در تهران نیاز به 7 هزار دستگاه اتوبوس داریم ولی در حال حاضر با کمبود حداقل 5 هزار دستگاه اتوبوس در تهران مواجه هستیم. ⁴ انتقادات تشکری هاشمی نسبت به آمارهای بهبود ناوگان اتوبوسرانی شهری به این موارد محدود نماند. او همچنین بیان کرده که آمار تحویل 200 دستگاه اتوبوس از دولت واقعی نبوده و رقم اصلی 145 دستگاه بوده‌است و در ادامه گفته که در مجموع از ابتدای دوره شهردار جدید تا آذر سال گذشته و با 80 درصد تخفیف دولت، 145 دستگاه و 175 دستگاه (در مجموع 320 دستگاه) اضافه شده که با آمار 7 هزار دستگاه مورد نیاز فاصله چشمگیری دارد. ⁵

انتقادات تند رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران بی‌پاسخ نماند و پرویز سروری که سوابق متعددی در دفاع از شهردار فعلی دارد، گفت: «برخی گزارشات غلط به رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورا می دهند. از ریاست شورا درخواست می‌کنیم که گروهی را تشکیل دهد و موارد را بررسی کند. راه دوری نیست و می‌توان بازدید کرد که آیا ۲۰۰ دستگاه اتوبوس تحویل داده شده یا تعداد اتوبوس ها ۱۴۵ دستگاه بوده است؟ می‌توان بررسی کرد که اتوبوس‌ها تنها رنگ آمیزی شده اند یا بازسازی؟» او تأکید کرد: «نباید ناامیدی به بدنه مردم القا کنیم. یکبار برای همیشه باید صحت سنجی شود. تمام گزارشات شهرداری نقض می‌شود و باید ببینیم گزارشات شهرداری اشتباه است یا مواردی که کمیسیون عمران و حمل و نقل مطرح می‌کند.» ⁶ این گروه برای بررسی صحت یا عدم صحت ادعای تشکری هاشمی هیچگاه تشکیل نشد و هیچگاه مدرکی دال بر بطلان ادعای او منتشر نگردید بلکه یک ماه بعد، تشکری هاشمی در گفت و گوی با ایلنا، بیان کرد که در مدیریت شهری در دو نوبت، یکبار 175 دستگاه و بار دیگر 152 دستگاه اتوبوس به ناوگان حمل و نقل شهری پایتخت اضافه شده‌است. ⁷ آماری که تشکری هاشمی در دی ماه 1401 بیان می‌کند با آماری که در آذر ماه 1401 بیان کرد، 7 دستگاه مغایرت دارد که می‌توان چنین نتیجه گرفت که در طول این یک ماه (آذر تا دی سال گذشته) یا 7 دستگاه اتوبوس به ناوگان حمل و نقل شهری پایتخت اضافه شده یا آمار 145 دستگاه آذرماه رییس کمیسیون حمل و نقل، 7 دستگاه خطا داشته ولی در فاصله آذر تا دی سال گذشته هیچ دستگاهی به ناوگان حمل و نقل اتوبوس شهری اضافه نشده‌است. هرکدام از این 2 نتیجه را بپذیریم، نتیجه این است که آمار افزایش 200 دستگاه در مرحله دوم غیر واقعی بوده‌است.

البته شهرداری تهران در دوره جدید تلاش‌هایی برای افزایش و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی شهری نیز داشته‌است. به عنوان مثال، علیرضا زاکانی در 17 آبان سال گذشته خبر می‌دهد که دولت قرار است از طریق تهاتر نفت، 1200 اتوبوس جدید برای تهران تهیه کرده و سهم اورهال و احیای اتوبوس‌های فرسوده تهران را به 2000 دستگاه افزایش دهد. علاوه بر آن به موجب تفاهم‌نامه‌ای که بین وزارت کشور و شهرداری‌های کلان‌شهر‌ها به امضا رسیده‌است، قرار است 900 دستگاه اتوبوس جدید از تولید کنندگان داخلی دریافت شود که البته شهرداری تهران بیان داشته که می‌خواهد این سهم 900 دستگاهی را به 2000 هزار دستگاه افزایش دهد. مجتبی شفیعی، مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران درباره این تفاهم‌نامه گفته‌بود که 500 دستگاه از این 900 دستگاه تا پایان سال 1401 به شهرداری تهران تحویل داده می‌شود. تشکری هاشمی در ادامه همان مصاحبه با ایلنا، به وعده شهرداری مبنی بر افزایش 6000 دستگاه اتوبوس تا پایان سال 1403 خبر می‌دهد. ⁸

علیرغم این موارد و امضای قراردادها و تفاهم‌نامه‌ها، ناوگان اتوبوسرانی شهری پایتخت بهبود چشم‌گیری نداشته‌است و می‌توان گفت بسیاری از این موارد، صرفاً در حد وعده وآمار باقی مانده و مردم تأثیرات آن را احساس نکرده‌اند. در همین راستا می‌توان این خبر از سید محمد مهدی میرزایی قمی،  مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در برنامه «تهران 20» را نقل کرد که «شهرداری تهران تا به امروز 500 میلیارد تومان برای خرید 400 دستگاه اتوبوس پرداخت کرده، اما هنوز یک دستگاه هم تحویل نگرفته است.» ⁹

اوضاع مترو تهران تاحدودی از اتوبوسرانی آن بهتر است. شهرداری فعلی برخی پروژه‌های افزایش تعداد ایستگاه‌ها و خطوط ریلی مترو تهران را به سرانجام رسانده و در دوره مدیریت زاکانی، 14 کیلومتر خط مترو و 10 ایستگاه جدید افتتاح و وعده افزایش 22 کیلومتر خط مترو دیگر و 13 ایستگاه جدید تا پایان سال داده شده‌است. ¹⁰ تشکری هاشمی، رییس کمیسیون حمل و نقل و عمران شورای شهر تهران نیز می‌گوید علیرغم مشکلات، روند قابل قبولی را در ساخت و ساز مترو نسبت به سایر بخش های معاونت حمل و نقل شاهد هستیم. ¹¹ اما ناوگان مترو پایتخت نیز همچون گذشته با مشکلاتی فرسودگی، نقص‌های فنی، کافی نبودن تعداد قطارها، فاصله زمانی زیاد بین رسیدن قطارها در خطوط تازه افتتاح شده و عدم تناسب ساعت کاری مترو با زیست و زندگی شهروندان تهرانی رو به روست.

در حوزه تاکسیرانی نیز شهرداری تهران تفاهم‌نامه نوسازی و هوشمندسازی حداقل ۲۰۰ دستگاه تاکسی ون فرسوده ناوگان تاکسیرانی و فراهم سازی امکان ورود ناوگان ون جدید به سامانه تاکسیرانی شهر تهران را امضا کرده‌است ¹² که انتقال آن از کاغذ به خیابان، وضعیت حمل و نقل شهری و تمایل شهروندان به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی را بهبود خواهد بخشید.

پ) مردمی سازی شهر: اداره شهر جز با مشارکت شهروندان ممکن نیست و تصمیمات مدیریت شهری اجرا نمی‌شوند مگر اینکه شهروندان شهر و شهرداری را از خود بدانند. همچنین برای حل یک مشکل، ابتدا باید آن را به درستی و به طور کامل شناخت، سپس دست به اقدام زد. یکی از اقدامات شهردار جدید تهران برای شناسایی مشکلات مردم و امکان تخاطب شهروندان با شهردار شهری که در آن زندگی می‌کنند، بازدید روزهای پنجشنبه شهردار و معاونین او از نقاط مختلف تهران بود که «قرار خدمت» نام گرفته بود. این قرار  با مردم نیز بعد از چند هفته به صورت ناگهانی و یک‌طرفه پایان یافت!

یکی از اقدامات خوب شهرداری در حوزه مردمی سازی شهر، راه اندازی «میز‌های خدمت» بود. از جمله میز خدمت شهرداری تهران ویژه شهروندان مسیحی و میز خدمت در نماز جمعه. سعید صدر زاده، دستیار شهردار در حوزه ارتباطات و مطالبات مردمی درباره میزخدمت‌های برپا شده در نماز جمعه 1401/10/9 گفت که تا آن زمان 44 هفته متوالی است که میز خدمت شهرداری تهران برگزار می‌شود و در طول آن 44 هفته بیش از 6 هزار مراجعه کننده داشته‌است. ¹³ خوب است که شهرداری تهران گزارشی از عملکرد یک‌ساله این میزهای خدمت، میزان رفع مطالبات و رسیدگی به گزارش‌های مردمی به این میزها و میزان رضایت شهروندان از عملکرد و نتایج میزهای خدمت شهرداری ارائه دهد.

یکی از مصوبات شورای شهر، مصوبه‌ای در خصوص ایجاد میز راهنمایی و مشاوره در حوزه شهرسازی بود. مصوبه‌ای که به طور کامل و درست اجرا نشد و بنا به گفته مهدی عباسی، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، بارها از شهرداری خواسته شد که مفاد این مصوبه را اجرا کند ولی متأسفانه تنها در 5 منطقه از 22 منطقه تهران این میز برپا شد و در همان 5 منطقه نیز کارشناسانی هم که به سوالات مردم پاسخ می‌دهند، کارآمد نبوده و به دلیل عدم‌دسترسی کامل به سامانه‌‌‌ها بر کارشان مسلط نیستند. ¹⁵

ت) شفافیت: یکی از ابتکارات مهم شورای شهر سابق، ایجاد سامانه شفافیت شهرداری تهران بود که از 21 فروردین 1397 آغاز به کار کرد و قرار بود در آن اطلاعات مهمی از جمله معاملات، پرونده‌های شهرداری، مصوبات وآراء کمیسیون‌های ماده 5 و ماده 7، اسامی کارکنان و مدیران شهرداری و بیان میزان حقوق آن‌ها، صورت‌های مالی، اساسنامه و آیین‌نامه مالی و معاملاتی و... بارگزاری شود. تأخیر در بروزرسانی این سامانه و بارگزاری اطلاعات با فواصل زمانی نسبتاً طولانی نسبت به هر مورد، صدای اعضای شورای شهر فعلی را هم درآورد. ناصر امانی، مهدی عباسی و احمد صادقی از جمله اعضایی بوده‌اند که در جلسات شورای شهر از عدم بروزرسانی و بارگزاری به موقع اطلاعات در این سامانه گلایه کرده‌اند. ¹⁴

علی اصغر قائمی، عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در پاسخ به علت این تأخیر پاسخ داد که :« شورای شهر کمیته‌ای برای نظارت بر شفافیت دارد که این موضوعات را پیگیری و بررسی می‌کند... مشکل این است که فرایند را دستی دیدند و یک گردش کار سنگین برای آن تعریف کردند این طور می‌شود که یکی نظر می‌دهد این بخش‌ها باشد و دیگری می‌گوید نباشد. به همین دلیل نمی‌توان اسم آن را شفافیت گذاشت بلکه شبهی از شفافیت است و بخش‌هایی که با کندی و تاخیر بارگذاری می‌شود را نمی‌شود شفافیت مطلوب قلمداد کرد.» ¹⁵

در حال حاضر نیز با مراجعه‌ای به سامانه شفافیت شهرداری تهران به آدرس https://shafaf.tehran.ir/ متوجه می‌شویم که برخی از اطلاعات مهم شهرداری در دوره جدید از جمله مشخصات معاونان شهردار تهران و میزان دریافتی آن‌ها، مشخصات شهرداران مناطق 22 گانه تهران و میزان دریافتی آن‌ها، گزارش تفریغ بودجه سال 1400، پرونده‌های تغییر کاربرد سال 1400 به بعد و... هنوز بارگزاری نشده و غیر شفاف است.

ث) مبارزه با فساد: در یکصد و شانزدهمین جلسه شورای شهر تهران، گودرزی رئیس سازمان بازرسی شهرداری تهران، گزارشی از اقدامات انجام شده در زمینه ارتقای سلامت اداری در مجموعه شهرداری تهران ارائه کرد. علیرغم تحسین و تأیید اعضای شورای شهر بر مبارزه با فساد در دوره جدید، انتقاداتی از جمله عدم اجرای واقعی و بدون ملاحظه مصوبه مدیریت تعارض منافع از سوی شهرداری، عدم نظارت مؤثر بر فعالیت شرکت شهربان و حریم‌بان‌ شهرداری که موجب انتقاد دست‌فروشان مبنی بر پرداخت هزینه‌های گزاف به این شرکت برای انجام فعالیت دست‌فروشی شده‌است، ترک فعل‌ها، طولانی شدن فرآیند‌ها، استعلام‌ها و پاسخ‌ها، ترکیب نامطلوب هیئت رسیدگی به تخلفات اداری، مشخص نبودن فرآیند ورود شهرداری به بورس و مواردی از این قبیل و مطالباتی از جمله لزوم ارائه یک گزارش مکتوب از مراجع ذی‌ربط در اجرای کمیسیون آرای ماده 100، ارائه گزارش کامل و جامعی از سامانه 137 و درخواست‌های مردمی به این سامانه به شورا، لزوم توجه شهرداری به آنچه یکی از اعضای شورای شهر تبدیل شدن کمیسیون ماده 100 و ماده 5 به محلی برای دلالی خطاب می‌کند و... بیان کردند. ¹⁶

ج) زیباسازی شهری: یکی از نهادهای پرکار و موفق شهرداری فعلی، سازمان زیباسازی شهرداری تهران است. طرح‌های با کیفیت و خوب در سطح خیابان‌ها و بزرگراه‌ها، واکنش‌های سریع و به موقع، ایده‌های نو و توجه به فرهنگ‌سازی از ویژگی‌های این سازمان در 20 ماه اخیر است. به عنوان مثال در ماجرای پیروزی تیم ملی ایران در مقابل تیم ملی ولز، شهروندان و عابران تنها ساعاتی پس از پایان بازی با بنرهای برد تیم ملی مواجه شدند. یا ایده خلاقانه معرفی کتاب همزمان با نمایشگاه کتاب و هفته کتاب و کتاب‌خوانی. یا در موردی که اخیرا شاهد آن بودیم می‌توان به زیباسازی شهر در دهه کرامت امسال اشاره کرد که با ایده‌های خلاقانه سعی شده بود گوشه‌هایی از حرم امام رضا (ع) فضای شهر و شهروندان را معنویت ببخشد. اما نکته‌ای که در این میان مغفول مانده، یکدست شدن شهر و بنرها و تصویرسازی‌های فراوان در برخی مناسبت‌ها و سالگرد وقایع است. درست است که شهر باید با هر مناسبت مهمی رنگ و بوی آن را گرفته و آن وقایع را به شهروندان یادآوری کند اما تبلیغات افراطی درباره برخی مناسبت‌های سیاسی، نتیجه معکوس داده و مخاطبی که به هر دلیل هم‌فکر و هم‌سلیقه قشر حزب الهی جامعه نیست، از بنرها و تبلیغات گسترده، وسیع و پشت سر هم، حس منفی دریافت کرده و چه بسا حس عدم تعلق تهران به همه شهروندان را برداشت کند. انتقاد دیگر آنکه بنر و پوسترهای برخی وقایع و مناسبت‌ها تا مدتی بعد از آن همچنان در شهر باقی می‌ماند و گاهی با پوسترها و بنرهای تاریخ مصرف گذشته رو به رو می‌شویم. به عنوان مثال، تا زمان نگارش این مطلب، علیرغم گذشت حدود یک ماه از پایان نمایشگاه کتاب تهران، همچنان بنر بزرگ مربوط به آن در دور میدان انقلاب اسلامی خودنمایی می‌کند! در مجموع می‌توان جرأت و خلاقیت سازمان زیباسازی دوره جدید را ستود و این سازمان می‌تواند با اصلاح برخی عملکردها و رویه‌ها یکی از موفق‌ترین کارنامه‌های این سازمان را به نام خود ثبت کند.

چ) عبور و مرور شهروندان و مسافران: درحالی علیرضا زاکانی در برنامه «جهان آرا» در تاریخ 26 دی 1401، از عدم غافلگیری و برنامه‌ریزی پیشینی مجموعه تحت امر وی در برف و بارندگی‌ها خبر می‌دهد که عکس در راه ماندن ماشین‌ها در برف سال گذشته تهران هنوز در خروجی خبرگزاری‌ها موجود است. باید پرسید شهردار تهران خود را برای چه چیز آماده کرده بود که از این در راه ماندن‌ها و قفل شدن معابر غافلگیر نشد؟ آیا از غافلگیر شدن مردم غافلگیر نشد؟ معضل دیگری که در ماه‌های اخیر مردم هنگام عبور از معابر آن را به کرات مشاهده می‌کنند، خرابی پله برقی ایستگاه‌های مترو و اتوبوس است. البته شهردار تهران، در پاسخ به سؤال تعداد بالای خرابی پله برقی‌ها در سطح شهر می‌گوید که خرابی همه یا بیشتر پله برقی‌های مترو را قبول ندارد و برای خبرنگاران تور چک کردن پله برقی می‌گذارد! ¹⁷ درست است که همه یا اکثریت پله برقی‌های شهر خراب نیست اما خرابی تعداد قابل توجهی از آنها به ویژه در معابر و ایستگاه‌های پر تردد برای شهروندان نارضایت بخش، مضر و حتی خطرناک است. شهرداری که سلامت را جزو اولویت‌های رفاهی کشور و تخصص خود می‌دانست، باید به این مشکل که تأثیر مستقیم بر سلامتی شهروندان علی الخصوص کم‌توانان و سالمندان دارد، توجه ویژه‌ای کند. چند روز پیش، خرابی پله برقی ایستگاه مترو شهید بهشتی موجب سقوط 18 نفر و مصدومیت آن‌ها شد.¹⁸ شاید این واقعه یک واقعه طبیعی در همه‌جای دنیا و در همه ادوار مدیریت شهری ممکن بوده و حتی  پیش‌بینی ناپذیر باشد و شهرداری قصوری در آن نداشته باشد اما عدم مسئولیت‌پذیری و عدم توجه به مشکلات شهروندان و عابران و خلق نارضایتی‌ها، وعده‌های بی‌سرانجام و آمارهای غیر ملموس یک واقعه طبیعی نبوده و شهرداری باید در کنار اقدامات خوب و خدمت‌رسانی‌های خود، پاسخگوی نارضایتی‌ها و اصلاح کننده‌ ضعف‌ها و مشکلات خود باشد. هدف «تهران، کلان‌شهر الگوی جهان اسلام» جز با مشارکت، رضایت و همراهی شهروندان و احساس تغییر مدیریت برای بهبود شهر توسط ساکنین، عابرین و مسافرین ممکن نیست.

شاید بتوان مشکلات و نارضایتی‌هایی که از مردم در خیابان‌ها نسبت به مشکلات مدیریت شهری مشاهده می‌کنیم را عاملی برای سقوط رضایت و اعتماد مردمی دانست که با تغییر مدیریت شهری منتظر تغییر برای تهران بودند. مردمی که چه بسا بخشی از آن‌ها به واسطه عملکرد و عقبه سکان‌دار آن در بسیج دانشجویی و نمایندگی مجلس و مناظرات ریاست جمهوری، انتظار روزهای خوب برای تهران را داشتند اما شهرداری در این 20 ماه در چشم آن‌ها نیز سقوط کرده‌است.

1- ایرنا، کدخبر: 84433969

2- همان

3- خبرگزاری دانشجو، کدخبر: ۹۵۵۷۱۸

4- ایسنا، کدخبر: 1401090502592

5- همشهری آنلاین، کدخبر: 723539

6- همان

7: ایلنا، کدخبر: 1310908

8- همان

9- همان

10- خبرگزاری فارس: http://fna.ir/3cxd0c

11- همشهری آنلاین، کدخبر: 723539

12- ایسنا، کدخبر: 1401060806860

13- ایسنا، کدخبر: 1401100904916

14- تسنیم، کدخبر: 2824213  / ایلنا، کدخبر: 1207757/ پانا، کدخبر: 1268498

15- پانا، کدخبر: 1373081

16- تسنیم، کدخبر: 2824213 

17- اعتماد آنلاین، کدخبر: 611134

18- همشهری آنلاین، کدخبر: 766994

* عکس از آژانس عکس تهران