سرانجام تغییرات در طرح ترافیک چه شد؟

نسیم‌آنلاین؛ محمد ملکی: روابط عمومی سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران گفته است که از ۱۵ فروردین ۱۴۰۱، طرح ترافیک و طرح کنترل آلودگی هوا از ساعت ۶:۳۰ الی ۱۷ اجرا می‌شود. امکان یک‌بار خروج رایگان از محدوده طرح که تا پیش از این وجود برای همه وجود داشت نیز لغو شده و عوارض طرح ترافیک هم بر اساس ضرایب جدید محاسبه می‌شود. مثلا در یک روز در بدترین حالت تا 98550 تومان هزینه باید پرداخت کرد.

چه چیزی تغییر کرده؟ تا پیش از این، طرح ترافیک بخاطر شرایط کرونا، از ساعت 7:30 شروع و تا ساعت 17 ادامه داشت و یکبار خروج از طرح نیز از ساعت 14:30 رایگان بود.

ماجرای طرح ترافیک از کجا آغاز شد؟ اولین بار طرح ترافیک شهر تهران از شهریور 58 آغاز شد و به مرور دچار تغییرات شد. بررسی ها نشان می دهد تا حالا حدود 20 مرحله تغییرات در طرح ترافیک انجام شده است. در آغاز در هسته مرکزی شهر برای ساعت‌هایی تردد خودروهای تک‌سرنشین ممنوع بود و سپس این ممنوعیت به همه‌ی خودروها به جز دولتی و امدادی و وسایل نقلیه عمومی، گسترش یافت. تغییرات 42 ساله در این طرح از گسترش محدوده طرح، تا تغییر ساعت اجرا و مشمولیت انواع خودروها و فروش عوارض و البته ایجاد محدوده زوج و فرد سابق یا کنترل آلودگی فعلی را شامل می‌شود.

طرح ترافیک برای چیست؟ ایجاد این محدوده برای کنترل ترافیک در هسته مرکزی شهر و کاهش آلودگی هوا با هدف استفاده بیش‌تر از سیستم حمل و نقل عمومی بوده است.

درآمد شهرداری از فروش طرح ترافیک چقدر است؟ اگر خودروی شما مجوز تردد در محدوده طرح ترافیک را نداشته باشد و در ساعت اجرای طرح در محدوده آن تردد کنید، باید هزینه‌ی آن را پرداخت کنید. آمار دقیقی از میزان درآمد شهرداری تهران از محل فروش طرح ترافیک و دریافت عوارض ورد به آن، در دست نیست. اما سال 99 که به بهانه کرونا اجرای این طرح متوقف شد، برخی مسئولین شهری مصاحبه کردند و از درآمد روزانه 1 تا 2 میلیاردی شهرداری از محل این طرح سخن گفتند. مانند سید مناف هاشمی معاون وقت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران و سید محمود میرلوحی عضو سابق شورای شهر تهران.

درآمد حاصل از عوارض تردد در طرح ترافیک در  کجا خرج می‌شود؟ در بودجه سال 1401 شهرداری تهران آمده است که این 40 درصد این درآمد به حساب شهرداری، 40 درصد سازمان حمل و نقل و 20 درصد نیز به حساب شرکت بهره‌برداری مترو واریز شود. سهم شهرداری باید با عنوان "کمک فنی و اعتباری پرداخت مابه‌التفاوت تسهیلات بازسازی و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی و انسان‌محور" هزینه گردد. سهم سازمان حمل و نقل نیز به عنوان درآمد این سازمان است و مطابق بودجه مصوبش خرج می‌شود و سهم شرکت مترو نیز  با عنوان "تعمیر و نگهداری تجهیزات ثابت ایستگاه‌ها و مراکز فرمان" هزینه خواهد شد.

طرح ترافیک در کاهش آلودگی و ترافیک تاثیر داشته؟ طرح ترافیک به تنهایی نمی‌تواند آلودگی و ترافیک را حل کند. عوامل متعددی چون کمبود شدید ناوگان حمل و نقل عمومی، توقف طرح اسقاط خودروهای فرسوده، افزایش روز افزون خودروهای جدید در سطح شهر و تردد حدود سه میلیون موتورسیکلت با آلایندگی بالا در تشدید آلودگی و ترافیک اثرگذار هستند.

چه باید کرد؟ آنچه مشخص است این است که فقط اخذ عوارض از محل فروش طرح ترافیک و جریمه ورود به آن، راه‌حل درمان آلودگی و ترافیک نیست.  شهرداری در قدم اول باید درآمد حاصل از آن و محل هزینه کردش را نیز شفاف کند. و در قدم دوم شاید هدفمند کردن درآمدهای حاصله در راه گسترش ناوگان حمل و نقل عمومی و نظارت بهتر و الزام دستگاه‌ها در اجرای وظایف قانونی مانند قانون هوای پاک، بهترین راه‌حل فعلی باشد.