شهروند درجه صفر!

نسیم آنلاین ؛ حسین رضایی: وقتی از «شهروند درجه صفر» حرف می زنیم، یعنی شهروندی که هیچ حق و حقوقی ندارد و صرفا در برابر نظام موجود تکلیف دارد. شهروندی که براساس یک ساختار طبقاتی درجه صفر تلقی می شود، نه کسی از او خبری می گیرد، نه رسانه ای به دنبال احقاق حقوق آنها می رود، نه نماینده ای برای این طبقه عظیم اما بی پشتوانه فریادی می کشد و نه در دانشگاهی روی این شهروندان درجه صفر تحقیقی انجام می شود و نه حتی اگر خودکشی کنند یا در مرز کشته شوند نه هشتگی برای آنها داغ می شود و نه حقوق بشر به خطر میفتد.

هرجوان ایرانی 2 سال از عمرش شهروند درجه صفر است، سربازانی که با تخصص ها و مدارک تحصیلی مختلف باید قید 2 سال از زندگی اشان را بزنند، آن هم نه در دفاع از کشور، بلکه برای امور کم ثمر و عموما بیهوده. عدم تناسب مهارت ها و تخصص های سربازان با امور محوله نه تنها موجب هدر رفت منابع انسانی و مالی کشور می شود، بلکه باعث احساس سرخوردگی در جوانان خواهد شد. چرا یک فوق لیسانس عمران که می تواند در ساخت پروژه های عمرانی نیروهای مسلح از تخصص خود استفاده کند، را باید مجبور کرد که محوطه را جارو بزند یا میز جناب رئیس را تمیز کند و حتی در برجک نگهبانی دهد، یا در خیابان های شهر مشغول اعمال قانون متخلفین رانندگی شود؟! پتانسیل عظیم جوانان با تخصص های مختلف 2 سال نه تنها نادیده انگاشته می شود بلکه سرکوب می شود و این شهروندان درجه صفر پس گذراندن دوره سربازی دور از بازار کار و تخصص خود افتاده و معلوم نیست به چه سرنوشتی دچار خواهند شد و نتیجه سال ها تحصیل و تخصص به کجا ختم خواهد شد!

تقریبا نیمی از جمعیت کشور بصورت مستقیم و غیرمستقیم درگیر مساله سربازی می شوند، چرا هیچ رسانه، هیچ مرجع علمی و دانشگاهی پیرامون آسیب های وارده و تبعات این مدل سربازی تحقیقی یا گزارشی منتشر نکرده است؟ آیا تبعات این سربازی بر نرخ بیکاری، هدر رفت منابع انسانی و مالی، افسردگی و افزایش بزهکاری، تخریب بنیان های خانواده در جایی مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است؟ حتی بالاتر تاثیرات سربازی غیرحرفه ای و آماتور در ایران بر امنیت و دفاع از کشور حقیقتا چقدر است و آیا با آموزش های اندک و غیرمتربط به سربازان در وضعیت های نامناسب می تواند تضمین کننده امنیت کشور باشد؟ چرا با شهروند درجه صفر قلمداد کردن سربازان، صورت مساله به این مهمی را اساسا پاک می کنیم؟

امروز در ایران بیش از 3 میلیون نفر جوان به عنوان سرباز فراری وجود دارد، چرا خدمت و دفاع از کشور که می تواند افتخاری برای هر ایرانی باشد تبدیل به یک دوره سراسر رنج و عذاب شده که 3 میلیون نفر! باید از آن فرار کنند و تبعات احتمالی آن را به جان بخرند؟

وقتی حداقلی ترین حقوق سربازان یعنی احترام و عزت نفس آنها توسط مافوق به بهانه تمرین و ساخته شدن برای زندگی دچار خدشه می شود، روشن است که جوانان یا از سربازی فرار می کنند یا متاسفانه آمار قابل توجهی از خودزنی، خودکشی، درگیری و افسردگی میان این شهروندان درجه صفر وجود دارد. دوره ای که بنا بود جوان ایرانی برای آینده کشور ساخته شود، تبدیل به کارخانه تولید خشم و نفرت از کشور و افسردگی و آسیب های روحی و جسمی شده است. با مدل فعلی سربازی عملا نیروهای مسلح در حال تربیت و پرورش نیروهای ضدنظام هستند، حال آنکه این 2 سال بهترین فرصت است برای اصلاح ذهنی جوانان نسبت به وضع موجود کشور که متاسفانه کاملا برعکس شده است.

شهروندان درجه صفر حتی از حقوق قانونی و مصوب مجلس شورای اسلامی نیز برخوردار نیستند. در سال 86 لایحه در مجلس به تصویب رسید که براساس بند 49 و 50 قانون خدمت وظیفه ی عمومی باید حقوق دریافتی پرسنل وظیفه در حدود 60 تا 90 درصد پرسنل هم درجه کادر نیروهای نظامی باشد. اما پس 13 سال کماکان درب بر همان پاشنه می چرخد و کسی اینجا نگران خدش دار شدن قانون رسمی کشور نمی شود. و امروز حقوق سربازان حدود 10 درصد پرسنل کادر است که حتی به اندازه خرج و مخارج رفت و آمد به شهر و روستای آنها هم نمی شود.

شهروندان درجه صفر جامعه اگر هر ظلمی هم در حقشان بشود نه جرات و نه اجازه اعتراض دارند، و فورا در درون دستگاه نظامی با آنها برخورد می شود و کسی حق ندارد عیوب ساختاری سربازی ذیل دستگاه های نظامی کشور را بیان کند. نهایتا اینکه مقامات تصمیم گیر نیروهای مسلح پس از سال ها حرکت بر این ریل و دیدن نتایج ناگوار آن قرار نیست تغییر و تحولی انجام دهند یا حداقل خودشان را در معرض سئوال و انتقاد افکار عمومی قرار دهند؟ آیا فایده های نسبی و ترسیمی از این وضعیت سربازی به هزینه های آن که ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد غلبه می کند؟