مبلغی: در استنباط فقهی هر لحظه باید هوشیار بود که به بیراهه نیفتیم

به گزارش «نسیم»، به نقل از روابط عمومی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی ، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در مراسم تجلیل از پژوهشگران برتر مرکز تحقیقات اسلامی مجلس اظهار داشت: شورای فقهی مرکز تحقیقات اسلامی که نوعا داری کرسی درس خارج هستند، باید اجتهاد اشباع شده ای نسبت به بسیاری از مسائل، طرح ها و لوایح مجلس که موادی ناظر به فعالیت های اجرایی، عملیاتی و واقعیت های زندگی را به انجام برسانند؛ آنهم در قالب الزامات حقوقی و به صورت تفصیلی و تبصره ای شده .

وی، "نو و جدید بودن" را از شاخص های فعالیت های مرکز تحقیقات اسلامی مجلس ذکر کرد و اظهار داشت: حوزه علمیه قم خصوصا بعد از انقلاب اسلامی اصولا در هر زمینه ای از مطالعه، ورود و تجربیات خوبی را کسب کرده است ولی کاری که مرکز تحقیقات مجلس امروز به دست گرفته، در نوع خود کم نظیر است و مسبوق به سابقه نمی باشد .

وی ادامه داد: کاری که ما در دست گرفتیم در دنیای اسلام و حتی در حوزه علمیه قم به این صورت جاری نبوده است، چون از یک سو، لوایحی که ناظر به فعالیت های اجرایی، عملیاتی و واقعیت های زندگی در قالب الزامات حقوقی به صورت تفصیلی و تبصره یافته از طرف مجلس برای مطالعه دقیق و تطبیق با فقه به مرکز ارجاع داده می شود .

حجت الاسلام مبلغی یادآورشد: از سوی دیگر، فقه نیز باید فراتر از گزاره های کلی و افتراضی (که در جای خود نوعی مهارت و ورزیدگی ذهنی است) به یک مجموعه ای از قانون و مواد که به واقعیت توجه جدی دارد به صورت دقیق پاسخ دهد و مثلا بگوید که آیا این تبصره ها، از باب مصلحت اندیشی های قانونگذارانه فقهی است یا موضوع جدیدی است در قالب یک تبصره؟ این مساله تاکنون نبوده واگر بود، برخی از فقها نسبت به بندها یا ماده هایی فقط فتوا داده اند .

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس خاطرنشان کرد: شاخص دوم مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، مهم بودن و برخورداری از اهمیت می باشد، قانون اهمیت ویژه ای دارد، هیچ کشوری بدون قانون نیست. بر این اساس و با توجه به این که قانون باید از منبع دین و خاستگاه فقه، محتوای آن تامین شود، کار این مرکز مبادرت ورزیدن به امر خیلی مهمی به حساب می‌آید . به تعبیر دیگر مرکز تحقیقات اسلامی مجلس به قانون یعنی اساسی ترین عوامل نظم بخش در حوزه های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... می پردازد .

حجت الاسلام مبلغی، ویژگی سوم پژوهش های مرکز تحقیقات اسلامی مجلس را پردامنگی دانست وگفت: قانون گذاری برای همه حوزه های کشور است درست است که هنوز قانونگذار ما به پاره ای از حوزه ها نپرداخته است ولی آنچه که باید به آن پرداخته شود، خیلی گسترده است .

وی گفت: مرکز تحقیقات اسلامی مجلس برخلاف سایر مراکز پژوهشی که دامنه ها و حوزه های گسترده ای دارند باید به حوزه های متعددی بپردازد و این نیازمند امکانات زیادی است، متاسفانه این مرکز که می تواند افتخار نظام جمهوری اسلامی باشد و کار بسیار فوری و اساسی ومهم را بردوش دارد با مشکلات زیادی از نظر امکانات مواجه است .

استاد حوزه علمیه قم، صعوبت را از دیگر شاخص های پژوهش های مرکز دانست و گفت: علم فقه از سخت ترین و پیچیده ترین علم هاست به گونه ای که نقل می کنند، حکیم ابوعلی سینا، که در هر کدام از علوم سرامد بود، می گوید وقتی به فقه روی آوردم خودم را با یک دریای بزرگ مواجه دیدیم که امکان غرق شدن در آن زیاد است .

حجت الاسلام مبلغی خاطرنشان کرد: علم فقه از چنان صعوبتی برخوردار است کا اگر کسی بتواند در فقه به صورت منهجی راه را دقیق بپیماید حقیقتا یک نابغه بزرگ است، چون هر لحظه باید هوشیار باشد که به بیراهه نرود .

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم به عنوان نمونه گفت: در فقه گاهی یک مساله، دهها بار از سوی فقها بحث شده است ولی وقتی یک فقیه می خواهد در این مساله اجتهاد و یا تدریس خارج کند باید حداقل یک شب وقت خود را بگذارد تا ادله ها را ببیند و این مسیری که برای ایشان هموار شده، را طی کند .

وی ادامه داد: فرض کنیم اگر یک مساله ای از جمله بسیاری از مباحث مربوط به فقه و قانونگذاری که اصلا بحث نشده باشد و بخواهیم ابعاد، تبصره ها و بندهای مختلف یک مساله را ببینیم با چه دشواری هایی مواجه می باشیم، قانون ما باید به سمت مسائل جدید و نو با زوایا و توجه به ساحت و ابعاد مختلف واقعیات برود و در عین حال اصالت ها را حفظ کند از این رو اجتهاد در این زمینه از سخت ترین کارهاست .

حجت الاسلام مبلغی جنبه دیگر کار مرکز را ، دامنه دار بودن از نظر جغرافیایی دانست و گفت: مرکز تحقیقات اسلامی مجلس چون نوعی نمایندگی از سوی حوزه علمیه قم را نیز دارد، رسالت خود را صرفا برای قوانینی که در مجلس می گذرد تعریف نمی کنیم بلکه نوعی احساس مسوولیت نسبت به جهان اسلام نیز داریم .

استاد حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: اگر ارتباط با جهان اسلام نداشته باشیم و اخذ و تلقی بین ما و جهان اسلام انجام نشود نه تنها نمی توانیم به رسالت خود عمل کنیم بلکه نمی توانیم با در اختیار گذاشتن زیبایی های تجربه فقهی خود به دیگران، یک حرکت حقوقی جهان اسلامی ایجاد کنیم .

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به اهمیت و منزلت پژوهش و پژوهشگر نیز گفت: اگر پژوهشگر از نظر روحی ساپورت نشود و احساس کند ثمره کار وی به هدر می رود نمی تواند به صورت مستمر و موفق به فعالیت خود ادامه دهد .

وی ادامه داد: نوعی رغبت همراه با علاقه و احساس نسبت به فعالیت پژوهشی در محققان مرکز دیده می شود چرا که می دانند نتیجه کار آنها به مجلس شورای اسلامی عرضه و در فرآیند قانونگذاری نیز تاثیرگذار هستند .

وی در عین حال گفت: مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، مرکز مطالعاتی بسیار مهم است که بسیاری از اهداف آن هنوز ناشناخته است و نباید اجازه دهیم به دلیل مشکلات و امکانات، این فرصت که بعد از 30 سال نصیب کشور شده است با خلل مواجه شود .

سید احمد حبیب نژاد معاون پژوهشی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس نیز در این مراسم گزارشی از فعالیت های مرکز را ارائه داد.

وی برگزاری 134 حلقه علمی درسال جاری، تشکیل کمیته های علمی، ارسال 40 گزارش علمی به مجلس شورای اسلامی، برگزاری حلقات بنیادین در مرکز، اخذ 20 مصاحبه علمی با موضوعات مورد نیاز مجلس، ایجاد تفاهم نامه های همکاری دوجابنه با مراکز تحقیقاتی و دایر بودن دروس خارج با محوریت قانونگذاری در حوزه علمیه قم را از مهمترین این فعالیت ها ذکر کرد.

در این مراسم با حضور حجت الاسلام والمسلمین علی بنایی نماینده سابق قم در مجلس شورای اسلامی و معاون سیاسی امنیتی استاندار قم از پژوهشگران مرکز تجلیل شد.