آیت‌الله جوادی‌آملی: علامه طباطبایی از احیاگران علوم الهی بود

به گزارش «نسیم»، آیت‌الله جوادی‌آملی در پیامی به همایش بین‌المللی علامه طباطبایی که در موسسه آموزشی و پژوهش امام خمینی(ره) قم در حال برگزاری است، با اشاره به جامعیت علمی علامه طباطبایی، گفت: از مؤسسه گران‌سنگ امام(ره) و رئیس بزرگ و بزرگوار این مؤسسه حق‌شناسی می‌کنیم. از همه بزرگوارانی که در ایراد مقال یا ارائه مقالت بر وزن علمی این همایش افزودند سپاسگزاریم. از ذات اقدس الهی مسئلت می‌کنیم به همه شما خیر و صلاح و فلاح دنیا و آخرت مرحمت بفرماید! درباره جامعیّت علامه طباطبایی(رض) نکاتی مطرح است که همه شما بزرگواران مستحضر می‌باشید.

وی در ادامه آورده است: «الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ‏ مَا بَقِیَ الدَّهْرُ» و علامه طباطبایی به نوبه خود آنچه مقدور و میسور او بود این‌چنین بود اولاً و ثانیاً جامعیّتی را که ذات اقدس الهی به انبیا و اولیا و اهل بیت(ع) داد به وارثان آنها هم مرحمت کرد. بارها به عرضتان رسید این جمله نورانی «الْعُلَمَاءَ وَرَثَةُ الْأَنْبِیَاءِ» یعنی «أیّها العلماء»! بکوشید ارث ببرید، این قصه و خبر نیست؛ اگر عالِم هستی بکوش که ارث ببری، آن «علم‌الدراسة» مشکلی را حل نمی‌کند این «علم‌الدراسة» «سابقه» عدم دارد. «لاحقه» عدم دارد و مسبوق به دو عدم است، مشکل‌گشا نیست، مشکل خودش را حل نمی‌کند. این عالمان دین که در اثر وراثت و پیوند با خاندان عصمت و طهارت(ع) عالِم شدند این علم می‌ماند که علامه طباطبایی(رض) یکی از نمونه‌های بارز این جامعیّت است.

آیت‌الله جوادی‌آمی با اشاره به اینکه مرحوم علامه طباطبایی(رض) جزء احیاگران علوم الهی بود، افزود: علم را با برهان می‌شود احیا کرد, علم را با استدلال می‌شود احیا کرد, علم را با عمل صالح می‌شود احیا کرد. جامعیّت مرحوم علامه طباطبایی که از نوشته‌های ایشان مشخص است؛ این بزرگوار در بخش‌های گوناگون روش‌های معرفتی جامع بودند، هم روش تجربی را برای آن‌جا که لازم بود و نیمه‌تجربی را که ریاضی است در بحث ریاضیات بسیار غنی و قوی بودند و این تحریر اقلیدس را کاملاً خوانده بود, ثاوذوسوس را که من نسخه خطّی را از او گرفته بودم کاملاً خوانده بود، مالاناوس را خوانده بود و اینها را نزد اساتید ریاضیدان نجف خوانده بود، در علوم تجربی, نیمه تجربی, تجریدی کلامی، بالاتر از آن تجریدی فلسفی و بالاتر در تجریدی عرفان نظری غنی و قوی بود، اینها امور حصولی, استدلالی و مفهومی بود. عرفان عملی راه دیگری است که بخش‌های دیگری دارد؛ این جامعیّت علامه در روش‌های معرفتی بود.

مفسر عالیقدر حوزه علمیه قم در ادامه پیام خود آورده است: اینکه می‌بینید بعضی‌ها گفتند بعد از صد سال یا دویست سال باید سخنان ایشان فهمیده شود سخن گزافی نگفتند، این هم یکی از کارهای بزرگ و بزرگوارانه این جامع بین معقول و مشهود بود. نمونه دیگر از جامعیّت مرحوم علامه طباطبایی این است که برخی‌ها کوشیدند بین عقل و نقل جمع کنند و جامع معقول و منقول شوند, برخی‌ها کوشیدند بین معقول و منقول و مشهود جمع کنند; یعنی هم حکیم باشند, هم فقیه و اصولی باشند, هم عارف باشند و برخی‌ها کوشیدند گذشته از جمع بین معقول و منقول و مشهود, بین تنزیل و تأویل جمع کنند که باز علامه در آن‌جا حضور دارد, برخی‌ها کوشیدند بین تشبیه و تنزیه جمع کنند که جزء اوحدی از عرفا هستند و علامه در آن‌جا حضور دارد.