اخبار آرشیوی

آیت الله محمد علی تسخیری هم اکنون رییس شورای عالی مجمع التقریب مذاهب اسلامی است. وی پیش از این سال های متمادی دبیر کلی این مجمع را بر عهده داشته است. همچنین وی از سال 1362 به عنوان تنها نماینده رسمی تشیع امامی در مجمع فقه اسلامی در جده، نقش بسزایی در تثبیت و ترویج مبانی فقهی و اصولی تشیع در جهان داشته است. فعالیت های مبارزاتی ایشان از پیش از انقلاب تا کنون وی را تبدیل به چهره ای بین المللی و نمادی بارز از فعالیت های انقلابی و تقریبی در سطح جهان نموده است. آیت الله تسخیری همواره تلاش نموده است تا با ایجاد فضای گفتگو و تفاهم بین مذاهب مختلف اسلامی، ملزومات و بستر تفاهم و دوستی را میان مسلمانان مذاهب مختلف برقرار نماید. از اینرو بر آن شدیم که پس برگزاری اجلاس های بین المللی "نقش قرآن کریم در وحدت اسلامی" ، "بین المجالس اسلامی" و "نقش اسلام در هندسه قدرت جهانی" در تهران ، محضر این عالم عالیقدر رسیده و در خصوص مسائل مربوط به جهان اسلام ، تهدید ها و فرصت‌ها و همچنین ایده تمدن نوین اسلامی مد نظر ولی امر مسلمین جهان (حفظه الله) به گفتگو بنشینیم که مشروح آن به شرح زیر است: ** «نسیم» : جریان تکفیری هم اکنون اصلی ترین تهدید دنیای اسلام است، ریشه های این جریان و فرایند ظهور و فعالیت آنها به چه نحوی است؟ آیت الله تسخیری: مسئله تکفیر چند عامل دارد؛ عامل اصلی توطئه غربی است. یعنی استکبار جهانی و صهیونیزم بین الملل دیدند بهترین راه برای حضور در جهان اسلام و اجرای منویاتشان ایجاد این خاصیت در جهان اسلام است. آن ها با ایجاد تکفیر در جامعه مسلمین، با تحریک آن ها علیه همدیگربه دنبال گسترش افراطی گری و بد بینی نسبت به هم در میان مسلمانان بودند و هستند. به دنبال افزایش این موارد طبیعی است که بحث درگیری های خشونت بار و انفجار بمب های انتحاری به وجود خواهد آمد. وقتی من شما را کافر بدانم هر کاری را بر خود از جمله قتل را برای خود جایز می دانم. * اصل جریان تکفیر، طرحی استکباری است اصل این طرح، طرحی استکباری است بخصوص ما این تحریکات را ما از انگلیس سراغ داریم. در کنار این، هدف های کوتاه برخی از حکومت های حاکم در جهان اسلام را هم داریم. هدف هایی که حکومت های مرتجع دارند و سعی می کنند جلوی بیداری اسلامی و وحدت امت اسلامی را بگیرند. این ها به طور طبیعی به این طراحی حکومت استکباری کمک می کنند. از سوی دیگر، اهداف حکومت های مرتجع عرب، اهداف شخصی برخی علمای وابسته و تعصب این علمای وابسته، همه دست به دست هم می دهند و مسئله منتهی به مسئله تکفیر می می شود. من معتقدم ما هم مقصریم چون آن طور که باید، نتوانستیم روحیه تقریب و تعارف و تعامل را در جهان اسلام به وجود بیاروریم و جلوی افراط گری هایی که ما بین شیعه هست را بگیریم . ما هم افراط گرانی داریم که دیگران را تحریک می کنند و سب و اهانت به مقدسات آن ها می کنند و زمینه را برای بروز مسئله تکفیری ایجاد می کنند. خیلی از جریان های داخل شیعه هم با استکبار مرتبط هستند و نان شان در سب و لعن و تحریک مسلمین است. این ها نیز زمینه موفقیت استکبار را به وجود می آورند. ** «نسیم» : راه حل عبور از این فضا و بازگشت به فضای تقریب در جامعه مسلمین چیست؟ آیت الله تسخیری: ما هیچ راهی بهتر از این که علمای آگاه، دلسوز از طرفین را وادار کنیم که به سمت معرفی حقیقت اسلام که اسلام ضد تکفیر و افراط گری است بروند، نداریم. این ها را باید بسیج کرد و در بین توده ها گسترش داد تا حقیقت اسلام تبیین شود. ** «نسیم» : در آخرین کنفرانس وحدت اسلامی، کمیته مساعی حمیده تشکیل شد، دستور کار آن چه بود و چه نتایجی داشت؟ کمیته مساعی حمیده در اجلاس بیست و ششم کنفرانس وحدت اسلامی برای ورود به قضایا مختلف جهان اسلام تشکیل شد. این کمیته 4 کمیته فرعی تشکیل داد؛ یک کمیته برای بررسی مسائل سوریه، یکی برای مسائل مصر، دیگری برای بررسی مسائل جنوب شرق اسیا و کمیته ای نیز درباره عراق. این کمیته ها تشکیل شد تا مساعی علمایی و غیر دولتی را دنبال کنند تا در حل این مشکلات سهیم باشند. البته من شک دارم این ها بتوانند اثرات زیادی داشته باشند، ولی از خداوند می خواهم این ها در این زمینه موفق شوند. * مذاکره بین شیعیان و علمای وهابی می تواند مفید واقع شود ** «نسیم» : در کمیته مربوط به سوریه، آیا گفتگو و مذاکره علمای شیعه و سنی با علمای وهابی در دستور کار شما قرار گرفته است؟ آیت الله تسخیری: من مذاکره را مفید می دانم. صحبت و مذاکره بین شیعیان و علمای وهابی می تواند مفید واقع و به همه شبهاتی که در ذهن آنان است، پاسخ داده شود و زمینه های مشترک فی ما بین را بیشتر تبیین کند. من معتقدم مذاکره و گفتگو حتماً مفید است. یکی از راه های جلوگیری از آثار فتنه گفتگو بین علمای مختلف، از یک طرف علمای الازهر، از سوی دیگر علمای وهابی و از طرف دیگر علمای شیعه با هم است. ** «نسیم» : آیا پس از کنفرانس اخیر، در این رابطه گفتگوهایی صورت گرفته است؟ بله. اقداماتی در رابطه با مصر، سوریه، جنوب شرق آسیا و عراق داشتیم. امیدواریم این اقدامات به نتیجه برسد. ** «نسیم» : بعد از گذشت این مدت مدید که مجمع تقریب در حال فعالیت است، ارزیابی شما از خروجی این مجمع در این مدت چیست و چه نقدهایی را به عملکرد این مجمع وارد می دانید که با رفع آن ها مجمع می تواند، وظایف محوله اش را در آینده بهتر انجام دهد؟ آیت الله تسخیری: من معتقدم تقریب ریشه در متون اصلی اسلام دارد؛ یعنی کسی که عقلانیت قرآن و تئوری گفتگوی انسانی و منطقی را در نظر بگیرد و آزادی اجتهاد را در اسلام ملاحظه و دعوت اسلام به وحدت و اخوت را مد نظر قرار دهد، در می یابد که راه حقیقی، تقریب مذاهب و شناخت نقطه های مشترک است. ما باید در نقطه های اختلاف همدیگر را معذور بداریم. به طور طبیعی، در وجدان و تئوری امت اسلامی تقریب امری طبیعی است. حالت طبیعی امت اسلامی تقریب است. ما در تاریخ اسلام هم می بینیم تعامل بین صحابه، ائمه معصومین و مذاهب و علما تعامل حداکثری و تقریبی است. درست است که عده ای افراط گری را دنبال کردند ولی روح جریان اسلامی بر اساس تقریب است. بر این اساس من معتقدم که ایده تقریب می تواند اثرات خود را داشته باشد. * تقریب یعنی تأیید وحدت و تقویت امت اسلامی و حضور امت در فراروی چالش های جهانی ضد امت اسلامی مجمع التقریب توانست حضور خیلی خوبی را در این مدت در جهان اسلامی داشته باشد. به طوری که توانست طرفداران خیلی خوبی از علمای جهان اسلام پیدا کند. حتی در جریان رسمی هم ما دیدیم که در سازمان های بین المللی مانند ایسسکو، مجمع فقه اسلامی و در جاهای دیگر کمیته های تقریب تشکیل شد ولی متاسفانه جنگ بر علیه تقریب شدید است زیرا تقریب یعنی تأیید وحدت و تقویت امت اسلامی و حضور امت در فراروی چالش های جهانی ضد امت اسلامی. تقریب عامل قوت امت است و این کار با منافع استکبار جهانی و حکومت های مزدور و علمای متعصب سازگار نیست. بنابراین، در چنین شرایطی طبیعی است که یک جبهه عظیمی علیه تقریب تشکیل می شود و ما مشاهده می کنیم در خیلی جاها با ابزارهای مختلف از انتشار عقیده تقریب مذاهب جلوگیری می کنند. ولی ما معتقدیم حرکت ضد تقریبی یعنی حرکت ضد طبیعی اسلام و ضد وحدت مسلمین. از این رو، یک روزی این حرکت شکست خواهد خورد و تقریب پیش خواهد رفت. من به آینده تقریب امیدوارهستم. * اهانت ها به ساحت مقدس اهل بیت و احکام الهی همچون قصاص در روزنامه های کشور جزئی از طرح استکباری لائیتسه شدن کشورهای مسلمان است ** «نسیم» : شما بحث لائیتسه شدن کشورهای اسلامی را در کنفرانس اخیر وحدت اسلامی مطرح کردید و فرمودید 90 درصد کشورهای اسلامی از خطرات ناشی از لائیسم تهدید می شوند. آیا اهانت هایی که اخیراً در برخی روزنامه ها به ساحت مقدس اهل بیت و احکام الهی همچون نفی قصاص در روزنامه آسمان صورت گرفته است، در گستره افزایش بروز این تهدیدات در داخل کشور می دانید؟ کاملاً. کاملاً همه این اتفاقات را ناشی از همین تهدید می دانم. هدف استکبار از اشغال جهان اسلام سه چیز است؛ یکی پاره پاره کردن جهان اسلام. دوم نگه داشتن جهان اسلام به عنوان یک جهان متخلف، ارتجاعی و عقب مانده و سوم جدایی جهان اسلام از مسائل دینی با عنوان سکولاریزم و مانع شدن از حضور دین در کل زندگی اجتماعی. طرح های مختلف فساد اخلاقی و اعتقادی، تشکیک در قوانین شرعی و زدن اتهاماتی همچون ارتجاعی و ضد انسانی بودن وعدم قابلیت اجرایی، همه جزئی از همان توطئه بزرگ استکباری هستند. ابعاد این توطئه گاهی به خوبی و روشنی مشخص و عیان است و گاهی نیز مخفیانه و در خفاست. * وظیفه اصلی کل دولت ها این است که در قبال چالش های فکری علیه اسلام ایستادگی کند ** «نسیم» : وظیفه دولت یازدهم در برخورد با مواردی مشابه این مسئله چیست؟ آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این دولت با برخورد تساهل و تسامح خود به این مسئله دامن نمی زند؟ آیت الله تسخیری: این خطر تابع شماره دولت های ما نیست بلکه وظیفه همه دلسوزان جهان اسلام است این تهاجم به یک دولت نیست بلکه تهاجم به کل موجودیت جهان اسلام، کل اعتقادات و تشریعات است و به طور کل دلسوزان و اگاهان در جهان اسلام می بایست در قبال این تهاجم ایستادگی کنند البته به طور طبیعی جمهوری اسلامی باید پیشتاز مبارزه با چنین طرح های استکباری باشد. چون پرچم حضور اسلام در جهان اسلام را بر عهده دارد. اصلاً جمهوری اسلامی این سه هدف استکباری را هدف قرار داده است و ضد تفرقه، عقب ماندگی و سکولاریزم و دور نگه داشتن اسلام از جامعه است و تشکیک جامعه نسبت به اسلام است. این مربوط به یک دولت نیست. وظیفه اصلی کل دولت ها این است و باید سعی کنند هم جامعه بیش از پیش با اسلام آشنا شود و هم در قبال چالش ها ایستادگی کند. * همه ما باید مصلحت اسلام را بالاتر از مسائل محلی، قومی و مذهبی بدانیم ** «نسیم» : برخی معتقدند که در کشورهای اسلامی غیر شیعی قدرت گرفتن جریان سنی یا به عبارتی سلفی نهایتا باعث ایجاد تندروی در جوامع اسلامی می شود، و اگر جریان های سکولار اسلامی قدرت بگیرند خطر کمتری برای جهان اسلام دارند، نظر حضرتعالی در مورد این مساله چیست؟ ایت الله تسخیری: این اشتباه بزرگی است که ما این طور تصور کنیم. اولاً جامعه سلفی با جامعه برادران اهل سنت فرق دارد. جامعه سلفی یک جامعه افراط گر است و افراط یک حالت غیر طبیعی است و به طور طبیعی این حالت زدوده خواهد شد و جامعه به حالت «وسطی» برخواهند گشت. جامعه اهل سنت یک برداشت و ما نیز یک برداشت از اسلام داریم. همه ما باید به دنبال اجرای احکام اسلامی در همه شئون باشیم. همه ما باید مصلحت اسلام را بالاتر از مسائل محلی، قومی و مذهبی بدانیم و همه ما باید برای تطبیق و اجرای شریعت تلاش کنیم. نباید جنگ های منطقه ای، محلی و مذهبی داشته باشیم. حالا هر منطقه ای مذهب و دین و نگاه و برداشت خود از اسلام را اجرا کنند. * مشترکات اسلامی بین مذاهب مختلف از بیش از 90 درصد می گذرد ما معتقد هستیم که همه موظف هستیم حداقل آن مشترکات اسلامی را در جهان اجرا کنیم. مشترکات اسلامی بین مذاهب مختلف بیش از 90 درصد است. ما در 90 درصد احکام اسلامی مشترک هستیم و باید در رابطه با آن مشترکات برای اجرای احکام اسلامی همکاری کنیم و لذا این دید، دید غلط و تنگ نظرانه است که ما تصور کنیم همه جامعه اهل سنت سلفی است یا همه جامعه اهل سنت با ما همگام نیست. باید با هم دست به دست بدهیم و این شریعت اسلامی را اجرا کنیم. * امت اسلامی باید برای کل بشریت الگو باشد؛ این مقدمه ایجاد تمدن بزرگ اسلامی است ** «نسیم» : حضرت آقا تأکید داشتند که روند جمهوری باید به سوی تشکیل تمدن بزرگ اسلامی پیش رود. به نظر شما ملزومات تشکیل تمدن اسلامی چیست و چه چیزهایی برای تشکیل آن نیاز است؟ نقش تقریب در تشکیل این تمدن چیست؟ آیت الله تسخیری: یکی از عوامل تشکیل تمدن اسلامی اجرای احکام اسلام در جامعه است. یکی از مظاهر تمدن اسلامی اجرای احکام اسلامی در همه شئون جامعه است. یکی دیگر از مظاهر آن اجرای دیدگاه های اسلامی در سطح تمدن بشری است. دیدگاه اسلام این است که امت اسلامی باید برای کل بشریت الگو باشد. بنابراین، باید تمدن الگو را برای کل بشریت ارائه بدهیم. آیه قرآنی می فرماید: و کذلک جعلناکم امه وسطاً لتکون شهداء علی الناس؛ ما شما را امت وسط قرار دادیم تا الگوی بشریت قرار بگیرید همچنان که پیامبر الگوی شما بود. چون پیامبر انسان کامل بود، الگوی جامعه اسلامی است، جامعه اسلامی نیز باید کوشا باشد تا این الگوی عظیم الهی را در خود تجسم دهد تا خود جامعه اسلامی هم الگوی تمدن بشری شود. یکی از مظاهر تمدن اسلامی برقرار شدن دیدگاه اسلام به خود تمدن، انسان، مسیر تمدن انسانی و انسانی ساختن مسیر تمدن بشری است. این دیدگاه باید به نفع انسان و تکامل و رشد انسان باشد. این هم یکی از مظاهر تمدن اسلامی است. تمدن اسلامی یعنی رفتن امت اسلامی به سمت الگو شدن برای کل مسیر بشریت. پس برای بازگشت قدرت و اقتدار اسلامی و ایجاد تمدن اسلامی باید هم ما اسلام را در خود اجرا کنیم و هم با دیگران با دید اسلام تعامل کنیم و هم برای دیگران الگو باشیم. طبیعی است که اگر ما توانستیم اسلام و قرآن را پیاده کنیم، ما به سوی حرکت تمدنی بشری و ساختن یک تمدن انسانی حرکت خواهیم کرد. * سمینار مشترک اسلام و بودیسم را در آینده نزدیک در تهران برگزار خواهیم کردیم ** «نسیم» : شما در کنفرانس وحدت اسلامی فرمودید دیدار هایی با علمای بودایی برای حل بحران مسلمانان میانمار داشته اید. جزییات این دیدار چه بود؟ آیت الله تسخیری: بله. ما سفری به منطقه جنوب شرق آسیا داشتیم که در آن با رهبران بودایی ملاقات کردیم. ** «نسیم» : با دالایی لاما نیز دیدار داشتید؟ آیت الله تسخیری: نه. اولاً دیدار با دالایی لاما یک دیدار سیاسی می شد و ما می خواستیم این دیدار، یک دیدار دینی باشد. بنابراین دیدار هایی با رهبران بودایی ها در سریلانکا و تایلند و بعضی هم در خارج این منطقه داشتیم. به آن ها گفتیم که شما یک مکتب روحی و تربیتی هستید و این رفتار شما با مسلمانان میانمار یک رفتار خیلی خشن و غیر انسانی و ضد بشری است. باید کاری کنید که شناخت بشریت از بودیسم به عنوان یک مکتب روحی عوض نشود. آن ها را به سوی تعامل انسانی با مسلمانان تشویق کردیم. آن ها نیز به ما قول دادند که در این زمینه کوشا باشند. البته ما گفتگو با بوداییان را در تهران ادامه خواهیم داد و سمینار مشترک اسلام و بودیسم را در آینده نزدیک در تهران برگزار خواهیم کردیم. ما معتقدیم راه صلح و گفتگو بهترین راه برای تعامل ادیان مختلف بشری، چه ادیان ابراهیمی و چه ادیان غیر ابراهیمی یعنی بودیسم و هندوییسم است. ما باید با هم به گفتگو بنشینیم و سعی کنیم مشترکات بین خود را به دست بیاوریم و سعی کنیم این مشترکات را پیاده کنیم. * باید راه تقریب با ادیان توحیدی و غیر توحیدی دیگر را نیز با تأکید بر مشترکات در پیش بگیریم یعنی همان راه تقریبی که در داخل مسلمانان و بین مذاهب مختلف آن دنبال و سعی می کنیم زمینه های مشترک را کشف و توسعه بدهیم، باید با پیروان ادیان مختلف توحیدی نیز دنبال کنیم. قرآن می فرماید: قل یا اهل الکتاب تعالوا علی کلمه سواء بیننا و بینکم؛ اگر توانستیم حتی با پیروان ادیان غیر الهی نیز به دنبال مشترکات باشیم. آن ها نیز در تئوری های فطری که دارند با ما مشترکاتی دارند. ما باید این تئوری های فطری مشترک را کشف و به دست آوریم و با هم همکاری داشته باشیم. * من تحرکات دالایی لاما را سیاسی می دانم و خیلی مورد اعتبار ما نیست ** «نسیم» : دالایی لاما از رهبران بودایی، دیدارهای زیادی با آمریکایی ها و رییس جمهور این کشور داشته است. در ماه های اخیر نیز این دیدار ها ادامه داشته است. آیا منشأ اتفاقاتی که برای مسلمانان میانمار رخ داده است آمریکایی می دانید؟ آیت الله تسخیری: من تحرکات دالایی لاما را سیاسی می دانم و خیلی مورد اعتبار ما نیست. اما این که سر این اتفاقات و تحریکات در برمه آمریکا باشد، شکی نیست. امام(ره) با استفاه از تعبیر «شیطان بزرگ» آمریکا را به صفت اصلیش توصیف کرد. من معتقدم هر جا که تحریک علیه اسلام یا ارزش های انسانی انجام می گیرد، باید ریشه آن را باید در شیطان بجوییم. شیطان که می گوییم نه فقط ضدیت با اسلام بلکه ضدیت با همه ارزش های اسلامی مدنظر ماست. * با آمریکا نمی توان رابطه برقرار کرد مگر آن که از دست بالا با او صحبت بشود و احترام متقابل وجود داشته باشد. ** «نسیم» : با توجه به این که امام آمریکا را شیطان بزرگ نامید و آمریکا نیز با نوع اتخاذ سیاست هایش نشان داده است که این نامگذاری صحیح بوده است، نظر شما درباره ارتباط کشورهای اسلامی از جمله ایران با آمریکا چیست؟ آیا برقراری این ارتباط در قالب دیپلماسی قابل تصور و توجیه است؟ آیت الله تسخیری: اگر هم روزی شیطان بزرگ، آمریکا دست از شیطنت هایش بردارد و سعی کند رابطه خوبی با کشورهای اسلامی داشت باشد، دائماً باید در حذر باشیم. زیرا ریشه های ایدئولوژی آمریکا شیطانی است. بنابراین باید مدام مراقب باشیم. به شرط آن که طرف مقابل شیطنت نکند، همکاری، تعامل و احترام متقابل مانعی ندارد. واقعاً برای ما ثابت شده است که بنای آمریکا بر ظلم، بی عدالتی و توطئه است. با چنین رژیمی نمی توان رابطه برقرار کرد مگر آن که از دست بالا با او صحبت بشود و احترام متقابل وجود داشته باشد. ** «نسیم» : اخیراً بحث گفتگو و مذاکره با آمریکا مطرح شده است. آیا در این ارتباطاتی که برقرا شده است، عملکرد آمریکا نشانی از این که دست از شیطنت برداشته باشد، دارد؟ آیا نگاه ما از بالا به آن ها بوده است و احترام متقابلی بین آمریکا و ایران وجود داشته است؟ آیت الله تسخیری: آمریکا مجبور شده تا پای میز مذاکره بیاید. این طور نیست که آمریکا با اهداف انسانی تن به مذاکره داده باشد. آمریکا دیده است که نتوانسته است در قالب جنگ محقق کند، مجبور شده است تا پای میز مذاکره بیاید و برخی از حقوق ملت ایران را به رسمیت بشناسد. من آمدن غرب و آمریکا به پای میز مذاکرات را معلول گرایش آن ها به انسانیت نمی دانم. بلکه چون این ها دیدند که مردم انقلابی ایران مصمم هستند تا حقوق خود را پیگیری کند و اگر مانند آن چه با مردم عراق و افغانستان برخورد شد، با آن ها برخورد کنند، خسارت عظیمی بر آن ها وارد خواهد شد، پای میز مذاکره نشستند. ما هم باید دقیقاً فراموش نکنیم که این ها خوی شیطانی دارند و از این خوی شیطانی آن ها مطلقاً نباید غفلت کنیم. قرآن هم می فرماید: انه یراکم هو و قبیله من حیث لا ترون؛ مواظب باشید چون شیطان شما را از جاهایی رصد می کند که شما نمی پندارید از آن جا ها مورد رصد شیطان باشید. بنابراین آدمی که تحت نظر شیطان قرار گرفته است باید هر لحظه احتمال بدهد که شیطان به او لطمه خواهد زد. لذا ما باید در مذاکرات دقیقاً جوانب احتیاط را در نظر بگیریم.