ظریف: ما آمادگی داریم که آمریکا به برجام برگردد
وزیر خارجه ایران ضمن اشاره به تمایل دولت جدید آمریکا برای بازگشت به برجام گفت: برای بازگشت به برجام برخی مسائل از جمله مسائل موشکی ایران قابل بحث نیست، زیرا در زمان مذاکرات برجام این مسایل مطرح شده است و فعلا قابل طرح نیست.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگویی با برنامه عصر حیرت درباره منافع برجام عنوان کرد: برجام را باید در دو چارچوب و در دو ظرف نگاه کنیم. برداشت بنده و اکثر متخصصان این است که در هر دو ظرف یک دستاورد بزرگ برای ایران بوده، هست و همیشه خواهد بود.
آمریکا سه بار بعد از انقلاب تلاش کرده بود ایران را به تهدید صلح و امنیت بین‌المللی تبدیل کند
وی افزود: ظرف اول ظرف امنیتی سازی و جهانی است. آمریکا و رژیم صهیونیستی از ابتدای پیروزی انقلاب تلاش داشتند تا ایران را به عنوان یک تعهد امنیت بین‌المللی مطرح کنند و این تلاششان از حادثه گروگانگیری و لانه جاسوسی شروع شد و یک قطعنامه فصل هفتمی بعد از صدور رای مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری به شورای امنیت بردند و در آن زمان شوروی مانع از طرح قطعنامه شد.
ظریف خاطرنشان کرد: مرحله دوم در دوران جنگ ایران و عراق بود که آمریکایی‌ها بعد از تصویب قعطنامه ۵۹۸ که اولین قطعنامه فصل هفتمی شورای امنیت درباره جنگ ایران و عراق بود، تصمیم گرفتند قطعنامه دومی را صادر کنند. نماینده شوروی آن قطعنامه را به ما نشان داد، ولی با طراحی انجام شده و با اجازه حضرت امام (ره) در حدود دی و بهمن سال ۱۳۶۶ طراحی و مانع حرکت آمریکایی‌ها شد که نامه‌ای به دبیرکل نوشته شد که پذیرش طرح اجرایی دبیرکل به مثابه پذیرش قطعنامه ۵۹۸ است. این بود که آمریکایی‌ها نتوانستند قطعنامه دوم را که ایران را تحریم می‌کرد، وقتی سه سال بعد قطعنامه علیه عراق ۶۶۱ را دیدم، دیدم آنچه آمریکایی‌ها یک بار برای ما نوشته بودند، برای عراقی‌ها استفاده کردند.
ظریف خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۸۳ قبل از توافق پاریس در دولت خاتمی باز هم بولتون خیز برداشت موضوع هسته‌ای ایران را به شورای امنیت ببرد و آن زمان با توافق پاریس شکست خورد.
به گزارش فارس، رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: آمریکا سه بار بعد از انقلاب تلاش کرده بود ایران را به تهدید صلح و امنیت بین‌المللی تبدیل کند و در قالب فصل هفت قطعنامه‌ای علیه ایران تصویب کند.
ماده ۴۱ جزو فصل هفت است
وزیر امور خارجه اضافه کرد: مغلطه‌ای در کشور می‌شود و می‌گویند این قطعنامه‌ها در قالب فصل هفت نبوده و ماده ۴۱ بوده است. ماده ۴۱ جزو فصل هفت است و اتفاقا در قطعنامه می‌گوید ماده ۴۱ از فصل هفت.
وی توضیح داد: در فصل هفت آمده نقض صلح، تهدید صلح و تجاوز. اینها عناوین فصل هفت است و موضوعی که تحت فصل هفت مطرح می‌شود یعنی تهدید و نقض صلح است. یعنی ایران به عنوان تهدید علیه صلح و امنیت بین‌المللی شناخته شد با قطعنامه ۱۶۹۶ که ابتدا هم ماده ۴۱ نبود ماده ۴۰ بود، یعنی اقدامات موقتی بعد رفت ماده ۴۱ یعنی اقدامات تنبیهی که بعد هم می‌توانست به ماده ۴۲ برود که بنده معتقدم در دو بند قطعنامه ۱۹۲۹ صراحتا احتمال استفاده از زور را مطرح کرده است.
ظریف عنوان کرد: برجام در حوزه اول توانست این اجماع امنیتی جهانی علیه ایران را شکست بدهد. اجماعی که به این راحتی قابل بازگشت نیست. علت اصلی مخالفت صهیونیست‌ها و تندروهای آمریکایی با برجام همین از دست رفتن این اجماع بود.
برجام به لحاظ حقوقی یک سند بسیار قوی است
این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: اگر صهیونیست‌ها نگران بمب هسته‌ای ایران بودند که به نظر من هیچ وقت نبودند و فقط یک ابزار تبلیغاتی بوده و ما تبلیغات صهیونیست‌ها را باور کردیم که این قضیه برای آنها نگرانی ایجاد کرده، این فقط روشی بود برای امنیتی سازی ایران. چون برجام که تهدید هسته‌ای ایران را از بین می‌برد، لااقل به قول خودشان یک سال عقب می‌انداخت.
وزیر خارجه گفت: اگر شما خدایی نکرده در اسرائیل نشسته باشید و نتانیاهو نگران امنیت اسرائیل باشد و به جای دو ماه فاصله ایران با بمب هسته‌ای، لااقل برای ۱۵ سال بمب هسته‌ای ایران یک سال عقب می‌افتد، برای چه باید نگران باشد؟ علت نگرانی‌اش بود که برجام تهدید انگاری امنیتی ایران را از بین برد و ۶ قطعنامه شورای امنیت بدون یک لحظه اجرا شدن، از بین رفت. برجام به لحاظ حقوقی یک سند بسیار قوی است.
یک توافق ۱۵۹ صفحه‌ای که سازمان ملل با حروف ریز چاپ کرد، ۱۰۴ صفحه شد
وی ادامه داد: یک توافق حقوقی بین ۶ کشور که اختیار از شورای امنیت دارند و کشوری که موضوع شورای امنیت است و به جای ۲ صفحه توافق، یک توافق ۱۵۹ صفحه‌ای نوشته شد که البته سازمان ملل با حروف ریز چاپ کرد و ۱۰۴ صفحه شد. این سند اینقدر قوی بوده که دولت ترامپ چهار سال تلاش کرد ایران را با این سند محکوم کند، نتوانست و آخر مجبور شد با قلدری محکوم کند.
ظریف خاطرنشان کرد: باید بپذیریم که توافقات بین‌المللی رابطه قدرت در دنیا را به هم نمی‌زند، رابطه قدرت را تعدیل می‌کند. ما اصلی به عنوان ممنوعیت استفاده از زور داریم که آمریکا را به جای کوبا و بالعکس نمی‌نشاند، اما باعث می‌شود که علیرغم اینکه آمریکا قدرتمند است و نیاز سیاسی دارد و کوبا هم هیچ چتر امنیتی ندارد و روسیه هم از آن دفاع نمی‌کند و شوروی سابق هم نیست، ولی الان ۳۰ سال است آمریکا به کوبا حمله نکرده است. اینکه حمله نکرده با اینکه کوبا بتواند به آمریکا حمله کند، دو موضوع متفاوت است.
به گزارش فارس، رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: ما مغلطه نکنیم. توافقات بین‌المللی ما را جای آمریکا نمی‌نشاند، آمریکا را هم جای ما نمی‌نشاند. بلکه باعث می‌شود قدرت آمریکا تعدیل شود. اینکه آمریکا به شورای امنیت می‌رود و با همه فشاری که یک سال و نیم آوردند و خودشان را در گوشه قرار دادند و به شورای امنیت رفتند و دو رای آوردند، این خود نشانه آن است که برجام علیرغم اینکه بارها در ایران سوزانده و تشییع شد و جنازه‌اش را هم سوزاندند، با این حال آمریکا را در شورای امنیت شکست داد.
وی گفت: ما از یک توافق بین‌المللی همین حد باید انتظار داشته باشیم و نه بیشتر.
دوستانی که با برجام مخالف هستند با شروع مذاکرات در مسقط هم مخالف بودند و علیرغم دستور رهبری کارشکنی کردند
به گزارش فارس، رئیس دستگاه دیپلماسی در خصوص اینکه عده‌ای می‌گویند برجام علیرغم میل رهبری تصویب شده است، گفت: در اینکه مقام معظم رهبری نسبت به آمریکا بدبین هستند کسی تردید ندارد و در اینکه مقام معظم رهبری معتقدند آمریکایی‌ها روی حرف‌شان نمی‌ایستند و زیاده‌خواه هستند هم کسی تردید ندارد. این نگرش ما نیز هست. برجام براساس خوشبینی نوشته نشده است. ایران الان از ماده ۳۶ استفاده کرد و الان یک سال است اکثر تعهدات برجامی‌اش را انجام می‌دهد و هیچکس هم نمی‌گوید ایران از برجام خارج شده است.
ظریف افزود: این نشانه آن است که با بی‌اعتمادی متقابل برجام نوشته شده است. آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌هایش به شورای امنیت رفت و ما هم برای اینکه به برنامه خود بازگردیم.
وزیر امور خارجه گفت: دوستانی که با برجام مخالف هستند با شروع مذاکرات در مسقط هم مخالف بودند. مذاکرات در مسقط توسط دولت آقای روحانی شروع نشد؛ توسط دولت قبل شروع شد. علیرغم مخالفت آن دوستان با دستور رهبری. حالا نکاتی درباره مذاکرات مسقط هست که در دوران آقای صالحی برگزار شد، چون آقای احمدی‌نژاد هم مخالف بود. زمان آقای صالحی در وزارت خارجه، این تصویر را تصویر کنید؛ رئیس‌جمهور مخالف است، دبیر شورای عالی امنیت ملی مخالف است و اینکه مذاکرات مسقط قبلا انجام شده بود، نشان‌دهنده این بود که رهبری تحت فشار نبودند.
ظریف افزود: به نظر من بعضی‌ها واقعاً بزرگ‌ترین توهین‌ها را به اسم حمایت از رهبری به رهبری می‌کنند. رهبری که در برابر آمریکا ایستاده چطور ایشان مثلاً مرعوب منِ ظریف یا مرعوب دولت یازدهم می‌شوند و این اجازه را صادر می‌کنند؟
وی ابراز عقیده کرد: این ظلم به رهبری است، ظلم به برجام نیست. من تأکید می‌کنم کسانی که با برجام مخالفند با مذاکرات مسقط هم مخالف بودند و علیرغم دستور رهبری کارشکنی کردند، یعنی فاصله بین مذاکرات دور اول مسقط و دور دوم مسقط آقای ولایتی در مناظرات انتخاباتی فرمودند. فاصله بین این دو مذاکره علیرغم دستور رهبری بیش از یک سال بود. یک سال فرصت‌سوزی شد. در مذاکرات ۱+۵ در آلماتی ۱ و آلماتی۲ و در بغداد از بعد استانبول، فرصت‌سوزی شد. همه اینها توسط همان افرادی اتفاق افتاده که امروز علیه برجام صحبت می‌کنند و می‌گویند رهبری با برجام مخالف بود.
آمریکا کماکان موظف است که تحریم‌هایش را بردارد و مانع نشود
ظریف درباره اظهارات مقامات جدید آمریکایی در خصوص بازگشت به برجام و اینکه آیا چنین عزمی در دولت بایدن هست و اگر قرار به برگشت باشد فکر نمی‌کنید شرط و شروط جدیدی مثل بحث موشکی و ... بگذارند؟ اظهار داشت: اینکه آقای بایدن چه کار کند باید صبر کنیم و ببینیم. از نظر حقوقی آمریکا دو شأنیت دارد. یکی شأن آمریکا به عنوان عضو ملل متحد و یکی شأن آمریکا به عنوان عضو برجام. آمریکا از برجام خارج شد ولذا عضو برجام نیست و براساس همین نتوانست از بازگرداندن قطعنامه‌ها استفاده کند.
وزیر خارجه ادامه داد: یک شأن دیگری هم آمریکا به عنوان عضو ملل متحد دارد. برجام مصوبه شورای امنیت است و هر عضو ملل متحد چه دائم و چه غیر دائم براساس اصل ۲۵ منشور ملل متحد موظف به اجرای مصوبات شورای امنیت است. خروج از برجام یک امتیاز را از آمریکا سلب کرد، نه وظایف آمریکا را. آمریکا کماکان موظف است که تحریم‌هایش را بردارد و مانع نشود. در تمام این مدت که آمریکا از برجام خارج شد، از سازمان ملل که انصراف نداد. البته ممکن بود، بدهد چون از یونسکو و جاهای دیگر هم رفت بیرون. انشاءالله از کره خاکی هم برود بیرون.
آمریکای آقای بایدن موظف است به اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ برگردد/ آمریکا نمی‌تواند برای ما شرط بگذارد
وی افزود: آمریکای آقای بایدن موظف است به برجام برگردد، مگر اینکه بخواهد یاغی گری و قانون شکنی کند. باید برگردد به اجرای قطعنامه ۲۲۳۱. اینکه آمریکا بخواهد دوباره عضو برجام شود، باید آمریکا امتیاز عضویت را دوباره به دست بیاورد. وظایف آمریکا در برجام در قطعنامه ۲۲۳۱ هم هست اما امتیازات آمریکا در برجام با عضویت ناشی می‌شود.
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: آمریکا در شأنی نیست که برای بازگشت و دریافت امتیازات عضویت که بتواند بر روند اجرای برجام تاثیرگذار باشد، برای ما شرط بگذارد، ضمن اینکه افراد دولت بایدن می‌دانند این موضوعاتی که در برجام نیست، به خاطر غفلت نیست که در برجام نیامده، به دلیل تصمیم است.
* آنها هستند که در سیاست تسلیحاتی و منطقه‌ای بدهکار ما و مردم ایران هستند
ظریف افزود: ما درباره موشک بحث کردیم. وقتی که راجع به موشک ما بحث کردند، ما مطرح کردیم که شما راجع به سلاح اسرائیل و سلاح‌های سعودی چه می‌گویید؟ آیا شما می‌خواهید ادعا کنید که ایران از امکانات دفاعی‌اش محروم باشد؟ آیا شما چنین حقی را دارید؟ وقتی که درباره مسائل منطقه‌ای صحبت کردند، ما به آنها گفتیم شما می‌خواهید درباره سیاست‌هایتان در خصوص اسرائیل چه بگویید؟
وزیر خارجه گفت:به ما گفتند ما می‌خواهیم روابط شما را با منطقه درست کنیم. به آنها گفتیم شما بیایید روابط خودتان را با منطقه درست کنید. شما دارید در یمن و سوریه آدم می‌کشید. این طور نیست که آنها به ما ارفاقی کرده باشند و این موضوعات را حذف کرده باشند.
ظریف ادامه داد: از برخی دوستان در داخل تعجب می‌کنم که این را به عنوان نقطه ضعف ایران در نظر می‌گیرند. اینها نقاط قوت ماست. آنها توان این را نداشتند. آیا آمریکا، فرانسه و انگلیس این توان را دارند که فروش سلاح شان را به منطقه ما محدود کنند؟ آیا می‌توانند با ایران در هزینه تسلیحاتی رقابت منفی کنند. ۶۷ میلیارد دلار سال گذشته به عربستان سلاح فروختند. بیش از ۲۲ میلیارد دلار به امارات سلاح فروختند. الان دارند اف-۳۵ به امارات می‌فروشند. در فروش سلاح به این کشورها در رقابت هستند. آیا اینها حاضرند فروش سلاح خود را به منطقه کم کنند؟ اصلا این آمادگی را ندارند.
وی یادآور شد: اگر این موضوعات در برجام نیست نه به خاطر این است که آنها به ما ارفاقی کردند به این خاطر است که نتوانستند وارد این موضوعات شوند. امکانش را ندارند. آنها هستند که در سیاست تسلیحاتی و منطقه‌ای بدهکار ما و مردم ایران هستند. باید احساس خود کم بینی نکنیم.
*من برای اینکه مثلا هشت و نیم سال را در مقدمه برجام بگیرم، یک چیزهایی دادم/ در توافق بین‌المللی انشاء نمی‌نویسی، توافق می‌کنی
وزیر خارجه درباره زمانبندی‌های برجام گفت: زمانبندی‌های برجام تا روزهای آخر موضوع مذاکرات ما بود. این گونه نیست که زمانبندی‌های برجام در روز اول حاصل شد و حالا می‌گویند باید عوض کنیم. این موضوع کلمه به کلمه، اگر آقای نبویان قبول داشته باشد، کلمه به کلمه ما مذاکره کردیم. حتی در روزهای آخر بعد از سخنرانی حضرت آقا در دانشگاه امام حسین ما یک چیزی اضافه کردیم و همه اینها دانه دانه مذاکره شده است. یعنی طرف مقابل نمی‌تواند بیاید الان ادعا کند که من آن وقت یک چیزی را با شما توافق کردم. چون مذاکره و بده بستان بود. من برای اینکه مثلا هشت و نیم سال را در مقدمه برجام بگیرم، یک چیزهایی دادم. همه چیز بده بستان است.
* اگر ما حاضر بودیم راجع به موشک با اینها مذاکره کنیم، خوب محدودیت‌های موشکی ما مدت هشت ساله پیدا نمی‌کرد و همان روز رفع می‌شد
وی بیان کرد: در توافق بین‌المللی انشاء نمی‌نویسی، توافق می‌کنی. آنها باید بپذیرند. ما می‌خواستیم دو سال محدودیت باشد آنها می‌خواستند ۲۰ به اضافه ۱۰ باشد، الان رسیده است به ۱۰ به اضافه چند نکته. آن توافق دیگر قابل مذاکره مجدد نیست. ما به آن خاطر پذیرفتیم که تا پنج سال برخی محدودیت‌ها را بپذیریم که این محدودیت‌ها هم تازه رفع شد. اگر ما حاضر بودیم راجع به موشک با اینها مذاکره کنیم، خوب محدودیت‌های موشکی ما مدت هشت ساله پیدا نمی‌کرد و همان روز رفع می‌شد. مثل محدودیت‌های هسته‌ای که هشت ساله رفع شد. چرا محدودیت‌های موشکی سه سال دیگر رفع می‌شود و چرا محدودیت های تسلیحاتی ما چند وقت پیش رفع شد؟
ظریف توضیح داد: اینها به خاطر این است که مذاکره‌ای صورت گرفته بود.
ما در فشار حداکثری برنده نیستیم/ در بازی حاصل جمع صفر همه بازنده هستند
وزیر خارجه با بیان اینکه ما آمادگی داریم آمریکا به برجام برگردد، اما آمریکا باید این امتیاز را که از دست داده مجددا به دست بیاورد، اظهار داشت: یک منتی سر ما نمی‌گذارد. آمریکا باید تعهداتش را اجرا کند و امتیاز بازگشت به برجام را به دست بیاورد. نمی‌گوییم غیر ممکن است، ولی حتما آن آمریکا نیست که شرط می‌گذارد. من نسبت به آینده بدبین نیستم، نه به خاطر اعتماد به آمریکایی‌ها، به خاطر شکست سیاست آمریکایی‌ها. سیاست فشار حداکثری آمریکا شکست خورده است.
وی با بیان اینکه سیاست فشار حداکثری به مردم ما خیلی فشار آورده است، گفت: ما در فشار حداکثری برنده نیستیم. در بازی حاصل جمع صفر همه بازنده هستند. آمریکا بازنده است چون فشارش به نتیجه نرسیده ما هم برنده نیستیم چون مردم ما تحت فشار بودند. این بازی قابل تبدیل به برد - برد است.
اینکه بخواهیم از دشمن به عنوان ابزار مدیریتی استفاده کنیم، امروز کارآمدی ندارد
وزیر خارجه در پاسخ به سوالی با بیان اینکه مفهوم دشمن یک ابزار مدیریتی است، اظهار داشت: اینکه بخواهیم از دشمن به عنوان ابزار مدیریتی استفاده کنیم، امروز کارآمدی ندارد. ضعف‌های ما به خودمان ضرر می‌زند، به دیگران که ضرر نمی‌زند. حالا بخواهیم این ضعف‌ها را با یک چیز توجیه کنیم، باعث می‌شود این ضعف‌ها نهادینه و مزمن شود و به جای اینکه معضلات داخلی را نگاه کنیم، به بیرون نگاه کنیم.
ظریف خاطرنشان کرد: ممکن است برخی افراد چنین مشی را دنبال کنند، ولی من این مشی را مشی مناسبی برای مدیریت چه مدیریت ملی و چه جهانی نمی‌دانم. الان مبنای تفکر آمریکا در مدیریت جهانی، دشمن انگاری است. طرح موضوع امنیتی سازی، اسلام هراسی و ایران هراسی، به عنوان مبنای دشمنی و به عنوان ابزار مدیریت جهانی است. یعنی آمریکا اگر بخواهد وارد رقابت سالم شود، شکست می‌خورد. چه کار می‌کند؟ هر موضوعی را که می‌خواهد درباره آن اجماعی در دنیا درست شود، امنیتی می‌کند.
وی گفت: چرا آمریکا که امروز احساس می‌کند از چین عقب می‌افتد، ویروس کرونا را می‌گوید ویروس ووهان و چینی و می‌خواهد چین را به عنوان نگرانی امنیتی جهانی مطرح کند و اجماع امنیتی ایجاد کند. با توجه به اینکه آمریکا ۶۰۰ میلیارد دلار در سال هزینه نظامی می‌کند و چین ۲۰۰ میلیارد دلار و عربستان ۶۷ میلیارد دلار، معلوم است که وقتی کشور اول با کشور سوم ده برابر هزینه تسلیحاتی‌اش است، این ابزار را ابزار مناسبی برای خودش می‌بیند، ولذا دوست دارد همه موضوعات را به موضوعات امنیتی تبدیل کند و به همین خاطر است که امنیتی سازی می‌شود. سیاست آمریکا و سیاست رژیم صهیونیستی که در این بازی بر آمریکا سوار است و در داخل خودشان نیز نیاز دارند.
به گفته وی اسرائیلی‌ها نیاز حیاتی به امنیتی سازی و دشمن سازی دارند.
ظریف خاطرنشان کرد: این باعث می‌شود نگاه به خارج باشد. وقتی به مردم گفتید که همه مشکلات ما از آمریکاست یعنی همه حل ما در آمریکاست. اگر هر ایرادی را متوجه ایراد کردید، یعنی هر راه‌حلی توسط آمریکا حاصل می‌شود.
وی با بیان اینکه آمریکا با ایران خصومت دارد، بدیهی است، افزود: یکی از اهرم‌های قدرت ما داشتن تفاوت با آمریکاست. اگر کشوری دنباله روی آمریکا بشویم، کشور قدرتمند و مطرحی نیستیم. ممکن است تعدادی بپسندند. اما بعید می‌دانم که یک ایرانی بپسندد یک مقام آمریکایی بگوید اگر من یک هفته حمایت خود را از ایران بردارم ایرانی‌ها روسی صحبت می‌کنند. همان حرفی که راجع به اعراب زدند. هیچ ایرانی غیرتمندی حاضر نیست، این را بشنود. این با دعوا، تنش، جنگ و درگیری و فراموش کردن همه چیز و وصل کردن همه چیز با آمریکا فرق می‌کند.
وزیر خارجه خاطرنشان کرد: اعتقادم این است دشمنی ممکن است یک واقعیت باشد، ولی به عنوان ابزار حکومت ابزار بدی است. می‌شود، ولی ابزار موفقی نیست.
ما اختلاف مبنایی داریم و باید حفظ کنیم/ این اختلاف جزیی از هویت ماست
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی درباره توسعه اقتصادی و سیاست خارجی همراه با تنش، بیان کرد: ممکن نیست. البته برای پیشرفت نیاز به درون زایی و برون گرایی دارید. نباید متکی به خارج باشید، اما در جهان کنونی نمی‌شود با تنش رابطه را پیش برد. سیاست خارجی باید کمک توسعه کشور باشد نه هزینه بر توسعه کشور. باید کمک کننده به معیشت مردم باشد، نه کل بر معیشت مردم. خیلی راحت است در سیاست خارجی از معیشت مردم هزینه کنید و شعار دهید و مردم هزینه آن را بپردازند. این راحت‌ترین نوع سیاست خارجی است، اما موفق‌ترین سیاست خارجی یقینا نیست.
وی افزود: داشتن اختلاف و پایداری بر اصول، به معنای تنش نیست. شما می‌توانید اختلاف داشته باشید همه کشورهای دنیا با هم اختلاف دارند. ما اختلاف مبنایی داریم و باید حفظ کنیم. من معتقدم این اختلاف جزیی از هویت ماست، ولی تنش جزیی از هویت ما نیست. دعوا جزیی از هویت ما اعم از هویت اسلامی و ایرانی نیست. هویت یک کشوری با هفت هزار سال سابقه، دوران امپراتوری جهانی ما طولانی‌تر از دوران عمر آمریکا بوده است. ما نمی توانیم به عنوان یک ایرانی و همچنین به عنوان یک مسلمان سلطه آمریکا را بپذیریم.
ظریف خاطرنشان کرد: اصول ما محکم است. اینقدر از اصول بد استفاده کردیم که مردم فکر می‌کنند بین اصول، آرمان ها و منافع ملی مغایرت وجود دارد.
من هر مثالی بزنم فردا ۲۵ تا آقای نبویان می روند می‌گویند این کتاب را نخوانده است
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سوال که می‌توانید کشوری مثال بزنید که استقلال دارد و در عین حال با آمریکا هم رابطه دارد و مذاکره می‌کند و تنش حاد ندارد؟ گفت:کشوری مثل ایران پیدا نمی‌کنید به همین خاطر است که بعد از انقلاب همه قدرت‌ها پشت عراق ایستادند چون ما یک نظام زمامداری متفاوتی را با بقیه دنیا مطرح کردیم و آن تفکر ما هم باعث هجمه به ما شد و هم باعث قدرت ما. قدرت الهام بخشی که ما می‌خواستیم در سند چشم انداز از آن بیشترین بهره‌برداری را کنیم. در مقیاس‌های دیگر کشورهایی هستند که استقلال نسبی نسبت به آمریکا دارند، منتقد سیاست‌های آمریکا هم هستند، اما پیشرفت خود را می‌کنند. من هر مثالی بزنم فردا ۲۵ تا آقای نبویان می روند می‌گویند این کتاب را نخوانده است.
وی یادآور شد: فرانسه را نگاه کنید با آمریکا اختلاف دارد، اما تنش ندارد. آلمان و مالزی و ترکیه با آمریکا اختلاف دارند ولی تنش ندارند. ضرورتی به تنش نیست. من نمی‌گویم ایران می‌تواند مالزی یا ترکیه بشود، اشتباه نشود. اما ایران می‌تواند حتما روسیه و چین باشد. ما خودمان را در آن قد و قواره ببینیم نه از نظر نظامی.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: من کتابی دارم به اسم نظام بین‌الملل در جهان پساغربی معتقدیم در دنیا دو اتفاق دارد می‌افتد. یکی اینکه مرکز قدرت در دنیا از اروپا و آتلانتیک و آمریکا به این سمت می‌آید و یکی از دلایلی که آمریکا اینقدر دست و پا می‌زند و از زمان بوش پدر تا دوران اوباما سالانه یک جنگ داشته‌اند می‌خواهند مانع این تحول بشوند. دوم اینکه منابع قدرت متعدد شده است. الان دیگر منبع قدرت منبع نظامی نیست، حتی اقتصادی هم نیست. برخی دوستان روشنفکر ما می‌گویند تولید ناخالص داخلی می‌تواند در دنیا حرف بزند. بله بسیار مهم است اما یک چیز دیگر هم هست شما یک قدرت معنایی در دنیا پیدا کرده‌اید که آمریکا به آن تسخیر قلب‌ها و مغزها می‌گویند، یا ما در سند چشم انداز به آن الهام بخشی می‌گوییم. این قدرت معنایی می‌تواند به شما توان رقابت را در صحنه جهانی بدهد.
وی افزود: لذا ایران الان خودش را در صحنه قدرت معنایی باید در حدی ببیند که می‌تواند اگر خودباوری داشته باشیم و احساس خود کم بینی نکنیم.
بازدارندگی ما از مردم است
ظریف ادامه داد: ما قدرت خود را از مردم میگیریم. زمانی فردو را ساختیم آمریکایی‌ها در یک مقاله شرح دادند که چگونه یک موشک می‌تواند دهنه فردو را ببندد. من نمی‌گویم از نظر نظامی درست است یا غلط اما همان مقاله به این نتیجه رسید که نباید چنین کنند. ترامپ اخیرا می‌خواسته ایران را بزند چرا نزده؟ به خاطر اینکه اعتقاد دارند اگر فردو را بزنیم برنامه هسته‌ای ایران را دو سال عقب می‌اندازیم، ولی قطعی می‌کنیم چون ایرانی‌ها آن وقت دنبال بمب می‌روند. به فرهنگ و ایستادگی و مقاومت مردم ما توجه می‌کند. بپذیریم که قدرت اصلی را از مردم میگیریم. بازدارندگی ما از مردم است. آنکه باعث شد پامپئو بفهمد که در زدن سردار سلیمانی اشتباه کرده، میلیون‌ها آدمی بودند که در ایران و عراق به خیابان آمدند. چون آن روز در توئیترش عکس چهار نفر را نشان داد که در خیابان‌های عراق می‌رقصیدند.
وزیر خارجه گفت: آن ضربه‌ای که از تشییع جنازه سردار سلیمانی در بغداد و عراق و ایران خوردند، از موشک نخوردند. البته از موشک هم ضربه خوردند. مبانی قدرت را باید بشناسیم و بپاییم تحلیل نرود. به خاطر چیزهایی که مبنای قدرت ماست، اصل قدرت از دست ندهیم.
زمانی در مذاکره بین‌المللی موفق می‌شوید که برای طرف مقابل حداقلی از عقل و ذکاوت در نظر بگیرید/ توافق با پوتین درباره مبادلات نفتی
وزیر خارجه در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره روابط با چین و روسیه و اهمیت این روابط و اینکه رئیس جمهور چین در سفرش پیشنهاد قرارداد ۶۰۰ میلیارد دلاری با ایران داشته و از سوی ایران استقبال نشده است، عنوان کرد: این خبر صد در صد و یک میلیون درصد دروغ است.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: از نظر واقعیات بین‌المللی، چین امروز به یک قدرت بسیار مهم رقیب غرب و نه بهره بردار از غرب تبدیل شده است. البته چینی‌ها دوست دارند هنوز بهره‌برداریشان را بکنند اما در حوزه صنعت و تکنولوژی به خلاقیت رسیده‌اند نه به کپی برداری گذشته.
وی گفت: سیاست چین برآمدن صلح آمیز بود و سیاست خردمندانه‌ای بود. الان چین به عنوان قطب بین‌المللی مطرح است. شما باید با چین و روسیه به خاطر اصالت چین و روسیه به عنوان دو بازیگر بین‌المللی رابطه برقرار کنید، نه به جای غرب نه برای ضربه زدن به غرب. چین و روسیه عقل دارند. زمانی در مذاکره بین‌المللی موفق می‌شوید که برای طرف مقابل حداقلی از عقل و ذکاوت در نظر بگیرید.
وزیر امور خارجه گفت: اگر چین خودش را ابزار روابط ما با غرب ببیند، به سمت ما نخواهد آمد، اما اگر در ما اصالت در رابطه با چین ببیند. کما اینکه باید اصالت در رابطه با غرب داشته باشیم. معتقد نیستم که به جای غرب چین را انتخاب و یا برعکس. تنها در زمانی می‌توانیم روابط سالم و مناسب با همه طرف‌ها داشته باشیم که با همه طرف‌ها رابطه داشته باشیم.
ظریف همچنین به تعداد سفرهایش به روسیه اشاره کرد و گفت: من ۳۰ سفر به روسیه در طی هفت سال داشتم. تعداد سفری که به چین داشتم، محدودیت آن از سوی چینی‌ها بوده که کم سفر می‌پذیرند.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: در همه سفرهای من به چین و روسیه بحث اقتصادی در کنار بحث‌های سیاسی مطرح بوده و چه بسا در برخی بحث اقتصادی پررنگ‌تر بوده است. الان مثلا در دو سفر اخیرم به چین بحث اقتصادی اصل بحث بود.
وی درباره پیشنهاد روس‌ها برای معامله نفتی برای خرید نفت از ایران و اینکه وزارت نفت زیر بار این قضیه نرفته است، گفت: این گونه نیست. ما یک توافقی را با آقای پوتین داشتیم که مبادلات نفتی داشته باشیم که متاسفانه برخی دوستان ما آن توافق را علنی کردند و مشکل آفریدند. این توافق مربوط به دیروز و پریروز نیست، مربوط به حدود شش سال و نیم پیش و در اولین ملاقات من با آقای پوتین این موضوع نهایی شد.
بقیه نیت نکردند ما مثل ما جهادی عمل کنند، بقیه به دنبال منافعشان هستند
ظریف در عین حال یادآور شد: وظیفه وزارت خارجه و دولت پیشبرد اهداف ملی است و تبلیغات نیست. خیلی حرف‌ها در ملاقات گفته می‌شود ما بیان نمی‌کنیم، چون به ما فشار نمی‌آید، ولی به طرف مقابل فشار وارد می‌شود. بعضی نکات درباره روابط با چین و روسیه، اینکه ما اعلام و علنی نمی‌کنیم چون بقیه نیت نکردند ما مثل ما جهادی عمل کنند، بقیه به دنبال منافعشان هستند.
وزیر خارجه خاطرنشان کرد: وظیفه ما دفاع از جمهوری اسلامی است نه دفاع از جواد ظریف نه حتی دفاع از وزارت خارجه و نه حتی دفاع از دولت.
راه حل این مشکل سیاست همسایگی است
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره برقراری روابط برخی کشورها در منطقه با رژیم صهیونیستی و اینکه آن را دلیلی بر ضعف عملکرد وزارت خارجه می‌دانند، بیان کرد: این به خاطر وحشت اینها از جمهوری اسلامی است یا وحشتی که در ذهن آنها ایجاد کرده‌اند. راه حل این مشکل سیاست همسایگی است. درست است در گذشته دست همکاری را نسبت به همسایگان دراز کردیم و باید این دست همواره گشوده باشد.
وی ادامه داد: سیاست عربستان این است که در دنیا یک جنجال دعوایی در یک منطقه نشان دهد و امیدشان این است که ملک عبدالله گفته بود که آمریکا بیاید سر مار را بزند. چون آنها از جمهوری اسلامی با این توانمندی‌ها نگران هستند. طبیعی هم هست جمعیت و امکانات و جغرافیای ما در این منطقه برتری دارد. آنها فقط پول دارند، نه امنیت را می‌شود با پول خرید نه صلح و نه اعتبار را می‌شود با پول خرید.
وزیر خارجه اضافه کرد: امید آنها همیشه این بوده که یک دعوایی رخ دهد که در این دعوا آمریکایی‌ها از طرف آنها بجنگند. اشتباهی که می‌کنند این است که در این دعوا اولین قربانی‌اش خودشان هستند. چون آنها در معرض هستند. هدفش این است که منطقه را متشنج نشان دهد، شما به عنوان قدرت برتر منطقه باید هدفت این باشد که منطقه را آرام نشان دهی، آرامش این منطقه به نفع ماست. این منطقه هر چه پر تنش‌تر باشد به نفع اسرائیل و آمریکاست.
ظریف خاطرنشان کرد: کشوری که جغرافیا و فرهنگ و مردمش همه ابزار قدرت است چه نیازی دارد با زبان تلخ صحبت کند.
راه حل ما همان است که رهبر معظم انقلاب فرمودند/ صهیونیست‌ها از دموکراسی می‌ترسند
وی در پاسخ به سوالی درباره موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران درباره رژیم اشغالگر قدس و استراتژی ما در برخورد با این رژیم چیست؟ اظهار داشت: صراحتا عرض کنم لااقل به ذهن من نمی‌رسد شرایطی که در آن اسرائیل را به رسمیت بشناسیم. برای من قابل تصور نیست.
رئیس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: این موضع منفرد جمهوری اسلامی است و هیچ اشکالی ندارد ایران موضع منفرد داشته باشد. راه حل ما همان است که مقام معظم رهبری فرمودند که راه حل ما رفراندوم است و در سازمان ملل نیز سند شده است. تحلیل ما و همچنین تحلیل خیلی‌ها در آمریکا این است که با این سیاست ها رژیم صهیونیستی به سمت اضمحلال می‌رود. ما تحلیل کردیم اسلو به نتیجه نمی‌رسد. گفتیم مادرید به نتیجه نمی‌رسد.
وزیر خارجه اضافه کرد: به عنوان کشور عاقل در منطقه که اسرائیل، صهیونیسم و فلسطین و آرمان فلسطین را می‌شناسیم، تحلیل ما این است که این کارها به نتیجه نمی‌رسد چون اسرائیل این ظرفیت را ندارد که حقوق فلسطینی‌ها را به رسمیت بشناسد. یعنی با هویت اسرائیل مغایرت دارد. ماهیت اشغالگری و تجاوکارانه در اسرائیل واقعیت دارد.
ظریف گفت: اینکه می‌گوییم رفراندوم برگزار شود به این معنا نیست که یهودیان نابود شوند به این معناست که دموکراسی حاکم شود. صهیونیست‌ها از دموکراسی می‌ترسند، چون ماهیت صهیونیست‌ها تجاوزگری و کشورگشایی است.
من مخالف بحث درباره برجام نیستم، به شرط اینکه راجع به سایر مسائل هم بشود بحث کرد
به گزارش فارس، وزیر امور خارجه درباره اشغال سفارت آمریکا نیز بیان کرد: به عنوان یک دیپلمات باید بگویم کنوانسیون حقوق دیپلماتیک و کنسولی باید رعایت شود از طرف دیگر به عنوان دیپلمات بگویم کنوانسیون را همه رعایت کنند و نباید از سفارت برای اقدامات دیگری سوء استفاده کنند. یعنی آمریکایی‌ها حتما خلاف مقررات بین‌المللی و تعهدات بین‌المللی خود عمل کردند. از ۱۳۳۲ و کودتا ۲۸ مرداد خلاف تعهدات بین‌المللی عمل کردند و بعد از انقلاب که سفارتشان مرکز جاسوسی بود تا حمله طبس و .. که نقض مقررات منشور ملل متحد است.
وی افزود: بحث اینکه آیا می‌شود راجع به لانه جاسوسی و گروگانگیری صحبت کرد. حتما باید بشود صحبت کرد. همه موضوعات سیاست خارجی باید موضوع بحث باشد. متاسفانه ما برخی از موضوعات را بحث می‌کنیم. هیچکس نمی‌گوید برجام وجهه ملی است، ولی بعضی موضوعات در سیاست خارجی می‌شود منطقه ممنوعه. مردم باید بحث کنند و نظر بدهند. من مخالف بحث درباره برجام نیستم به شرط اینکه راجع به سایر مسائل هم بشود همانگونه بحث شود.
رئیس دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: ما باید درسی از گذشته بگیریم و آن زمان بهره‌برداری از یک تحول است. آیا باید اجازه دهیم هر موضوعی به شرایط بحرانی برسد تا حل و فصل شود یا اینکه امکان دارد در شرایط غیر بحرانی هم موضوعی حل و فصل شود. وقتی در شرایط غیر بحرانی حل و فصل می‌شود حتما ساده‌تر است و می‌شود امتیاز بیشتری گرفت.
ظریف ادامه داد: موضوعات سیاست خارجی موضوعات زمینی هستند، موضوعات قدسی نیستند.
آرمان‌های ما جزیی از منافع ملی ماست
به گزارش فارس، وزیر خارجه در پاسخ به سوالی با بیان اینکه آرمان‌های ما جزو منافع ماست، اظهار داشت: آرمان‌های ما هویت ما را تشکیل می‌دهد و هویت ماست که ما را می‌سازد و با این هویت منافع‌مان را شکل می‌دهیم، ولی بحث اولویت‌هاست. اصلا بحث اینکه آرمان را باید در مقابل منافع ببینیم، چنین نیست. آرمان و منافع با هم پیش می‌رود، ولی اگر لحظه‌ای تزاحم ایجاد شد، بین موضوعی که آن را آرمانی می‌بینیم و منافع ملی. مثلا ما ممکن است با حضور آمریکا در هر جای دنیا مخالف باشیم ممکن است در یک لحظه‌ای منافع ما این باشد که به این حضور کاری نداشته باشیم، نه اینکه مخالفت خود را کنار بگذاریم. آیا آن زمان هم ما هنوز باید برویم با حضور آمریکا مخالفت کنیم.
ظریف گفت: معتقدم آرمان‌های ما جزیی از منافع ملی ماست و نباید آنها را در تقابل ببینیم.
می‌خواستیم آقای کرزی بر سر کار بیاید و در افغانستان حکومت شاهنشاهی برگزار نشود/ نخست‌وزیری سیرت را ما و آمریکا به هم زدیم
وی افزود: در کنفرانس بن درباره افغانستان ما منافعی داشتیم و ما می‌خواستیم آقای کرزی بر سر کار بیاید و در افغانستان حکومت شاهنشاهی برگزار نشود، ولی اروپایی‌ها می‌خواستند شاهنشاهی شود. زمانی من وارد کنفرانس بن شدم روی یک نظام پادشاهی با نخست وزیر آقای سیرت موافقت شده بود. آن را چه کسی به هم زد؟ ایران و آمریکا. آیا آن جا ما می‌گفتیم چون آمریکا می‌خواهد نظام پادشاهی در افغانستان نباشد یا حاضر است نباشد ما باید جلوی آن را بگیریم.
وی خاطرنشان کرد: ممکن است ما ادعا داشته باشیم که منفعت مشترک با آمریکا نداریم. این را قبول داریم، ولی یک وقتی در یک موقعیت تاکتیکی پیدا می‌شود مثلا در موضوع نفت، آمریکا با فشار بر سوخت‌های فسیلی مخالف است، ما هم مخالفیم. آیا چون آمریکا مخالف است، ما هم باید برویم موافقت کنیم؟ باید ببینیم کدام اولویت دارد. آیا زدن آمریکا اولویت دارد، یا پیگیری منافع خودمان؟
بدون رضایت مردم امکان پیگیری روابط خارجی وجود ندارد
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی درباره رضایت مردم از سیاست خارجی گفت: حتما فقیه نیستم و نظریه پرداز علوم اجتماعی هم نیستم، ولی ۴۵ سالی است که شاگرد روابط بین‌الملل هستم و روابط بین الملل می‌خوانم و عمل می‌کنم و درس می‌دهم. معتقدم بدون رضایت مردم امکان پیگیری روابط خارجی وجود ندارد. ما مشروعیت‌مان را نه از سلاح، نه پلیس، نه حکومت نظامی و نه قدرت خارجی میگیریم. برای نظامی مثل جمهوری اسلامی که نه حمایت خارجی دارد و نه مبتنی بر اسلحه زندگی می‌کند، مشروعیت‌مان را از مردم میگیریم. ابزار و وسیله قدرت ما در دنیا همین مردم هستند.
وی گفت: رعایت حقوق بشر برای جمهوری اسلامی یک نیاز اخلاقی و یک الزام دینی نیست، یک الزام حیاتی است. اگر زوایای دینی را نگاه کنید فرمان حضرت علی به مالک اشتر و ... مهر تایید دین حتی قبل از ضرورت است. ما به عنوان یک دولتمرد و کسی که می‌خواهیم در دنیا حرفی برای زدن داشته باشیم باید بدانیم که بدون مردم هیچ هستیم. به معنای هیچ مطلق. قدرت خدا از طریق همین مردم در اختیار ما قرار می‌گیرد.
«خبرگزاری فارس»
