راستی آزمایی پایان تحریم های تسلیحاتی!

نسیم آنلاین ؛ علیرضا فقیهی راد: هرچند از همان ابتدا برجام خسارت محض و توافقی کاملا یکطرفه بود اما دولت به امید وعده های طرف های غربی علی رغم نقض های مکرر و صریح برجام به آن پایبند ماند. نهایتا با خروج آمریکا از برجام، اعمال تحریم های جدید، همراهی اروپا با آمریکا، به صفر رسیدن فروش نفت ایران به اروپا، متوقف شدن کامل همکاری های بین بانکی و حتی عدم تحقق وعده هایی چون کانال مالی اینستکس جهت واردات اقلام بشردوستانه صدای بعضی از اعضای دولت چون رئیس سابق بانک مرکزی هم در آمد و برجام را تقریبا هیچ خواندند. اما باز هم دولت حاضر نشد به این بازی پر ضرر خاتمه دهد.

حسن روحانی 23 آبان 98 تنها توجیه و بهانه برای انجام تعهدات ایران ذیل برجام را انقضا تحریم های تسلیحاتی در 27مهرماه 99 خواند و گفت: «اگر برجام را یک سال دیگر نگه داریم، تحریم تسلیحاتی ایران برداشته خواهد شد و براحتی می‌توانیم سلاح لازم را خرید و فروش و به دنیا صادر کنیم.» هرچند لازم به ذکر است گنجانده شدن تحریم تسلیحاتی ایران در قطعنامه 2231 با مخالفت روسیه و چین همراه بوده که با رضایت ایران این خودتحریمی پذیرفته شده بود.

اما آمریکا پیش بینی این مساله را هم از قبل کرده بود و در یک دور جنجال رسانه ای و حقوقی مدعی شد به استناد بند 10 قطعنامه 2231 مکانیسم ماشه را فعال کرده و در تاریخ 30 شهریورماه 99 تمامی تحریم ها بصورت خودکار علیه ایران بازگشته و هر کشوری از این امر تخطی کند را مجازات خواهد کرد. از آن سو هم مقامات دستگاه دیپلماسی دولت این استدلال را رد کرده و اعلام کردند براساس قطعنامه 2231 تحریم تسلیحاتی ایران در 27 مهرماه منقضی شده است و رئیس جمهور بابت انقضا این تحریم خودساخته به مردم ایران تبریک گفت!

نکته اساسی آن است که جدای از دعواهای حقوقی و سیاسی میان طرفین آنچه اهمیت دارد این است که باید منتظر ماند و دید در عمل آیا قرارداد تجارت تسلیحاتی میان ایران با بقیه کشورها امضا می شود یا خیر؟ آیا این قراردادها در میدان عمل منجر به واردات یا صادرات تسلیحات و ورود و خروج ارز می شود یا خیر؟

هرچند کشورهای اروپایی برخلاف اظهارات رسانه ای خود در مخالفت با آمریکا که صرفا جهت نگه داشتن ایران بدون هیچگونه امتیازی در برجام است، پیش از این در بیانیه ای رسما اعلام کردند تحریم های تسلیحاتی ایران را تا سه سال دیگر یعنی تا سال 2023 ادامه خواهند داد. لذا این اولین نقض روشن در ادعای منقضی شدن تحریم های تسلیحاتی ایران است.

اما جدای از کشورهای اروپایی که رسما خصومت ورزی خود را اعلام کرده اند، باید منتظر ماند و دید ادعای دولت در عمل چقدر محقق خواهد شد. اگر طی روزهای آینده دولت روحانی موفق نشود یک قرارداد صادرات یا واردات تسلیحات با کشور دیگری امضا کند، آنگاه ثابت خواهد شد این بهانه دولت هم فریبی بیش نبوده و تحریم های تسلیحاتی عملا منقضی نشده اند. در آن زمان است که مجلس یازدهم دیگر باید دست از مماشات و محافظه کاری بردارد و براساس استراتژی صفر در برابر صفر تمامی تعهدات ایران ذیل برجام را متوقف و در گام بعدی رسما از برجام خارج شود.

در غیراینصورت عدم پاسخ قاطع از سوی ایران مانند گذشته موجب ارسال سیگنال ضعف به طرف های آمریکایی و اروپایی خواهد شد که هر فشار و تحمیلی به ایران بدون هزینه خواهد بود و ایران حاضر است هراقدامی بر باقی ماندن لاشه برجام بکند. لذا باید شاهد تشدید فشارها و تحمیل ها بدون کمترین امتیاز برای ایران باشیم.