ظریف: کاری که صورت گرفته را دست کم نگیریم

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه (دوشنبه) شب با حضور در برنامه نگاه یک شبکه اول سیما، اظهار داشت: هفته دولت زمانی است که به مردم باید گزارش دهیم. اگر قدرت و توانمندی است به خاطر این است که مردم در مقابل سختی ها ایستادند و تحمل کردند.

وی افزود: عامل اصلی اقتدار و قدرت ملی همین مردم هستند. ما باید به این ولی نعمتان گزارش دهیم و اگر بتوانیم در شرایط سخت، مقداری از فشارها را از روی دوش آنها برداریم.

ظریف گفت: آمریکا یک سیاست غلطی را از زمان ترامپ با برهم زدن برجام آغاز کرد و با محاسبه غلط از حدود دو سال قبل وزارت خارجه آمریکا و شخص وزیر خارجه این کشور یک کارزار تبلیغاتی شروع کردند. یک روزشماری در سایت وزارت خارجه گذاشتند که مثلا ۷۰۰ روز دیگر تحریم تسلیحاتی ایران تمام می شود، یک فضاسازی درست کردند و خود را در یک مخمصه قرار دادند.

وی گفت: آمریکایی ها نفهمیده بودند که شرایط جهانی تغییر کرده است، امروز در دنیای درحال گذار هستیم و دیگر دنیای آمریکایی نداریم. جهان به گفته خود غربی ها که در کنفرانس امنیتی مونیخ در سال ۲۰۱۷ عنوان خود را جهان پساغربی گذاشتند و در سال ۲۰۲۰ نام خود را بی‌غربی گذاشتند، آمریکا نمی خواهد این واقعیت را متوجه شود یا تلاش می‌کند علیه این واقعیت حرکت کند.

وزیر امور خارجه گفت: برخی دوستان فکر می‌کنند آمریکا حتما یک برنامه ای داشت که وقتی می‌دانست در شورای امنیت رای نمی آورد جلو آمد، آمریکایی ها فکر می‌کردند حداقل ۹ رأی می آورند و روسیه و چین را مجبور می‌کنند که قطعنامه را وتو کنند. قطعنامه شورای امنیت باید حداقل ۹ رأی بیاورد و اگر ۹ رأی آورد و اعضای دائم مخالف بودند می‌توانند وتو کنند اما اگر قطعنامه ۹ رأی نیاورد نیازی به وتو نیست. قطعنامه آمریکا ۲ رأی آورد یعنی فقط توانست یک کشور را قانع یا وادار یا تشویق یا تطمیع کند که به قطعنامه اش رأی دهد.

ظریف تاکید کرد: اینکه روسیه و چین به این قطعنامه رأی منفی دادند نشان دهنده اصرار این دو کشور بر ثبت موضع مخالفشان است والا اصلا این قطعنامه رأی نیاورده بود. در تاریخ سازمان ملل بی سابقه است که ایالات متحده یک قطعنامه را روی میز بگذارد و آن قطعنامه فقط یک رأی بیاورد، شرایطی بوده است که آمریکا قطعنامه ای را به تنهایی وتو کرده است یعنی ۱۴ عضو شورای امنیت به قطعنامه رأی مثبت و آمریکا رأی منفی داده است.

وی ادامه داد: این بار اشتباه محاسباتی آمریکا این بود که آمد و با تبلیغات مفصل یک برنامه‌ریزی کرد و قطعنامه ای را با ۳۵ بند یعنی ۶ صفحه تنظیم کرد که هر اقدام جنایتکارانه در این قطعنامه بود. برای این قطعنامه سفرهای زیادی کردند و در اوج کرونا که دیپلماسی تبدیل به دیپلماسی مجازی شده یود، سفرهای زیادی انجام دادند. وزیر خارجه آمریکا سفرهای زیادی کرد و برایان هوک که مسئول میز ایران در وزارت خارجه آمریکا بود و به دلیل ناتوانی‌هایش اخراجش کردند، چند بار به منطقه سفر داشت و برای اینکه بگویند ما تنها نیستیم سراغ برخی کشورهای همسایه ما رفتند.

وزیر امور خارجه تاکید کرد: متاسفانه برخی همسایگان ما نامه نوشتند که ما می‌خواهیم تحریم‌های تسلیحاتی تمدید شود اما بقیه این کار را نکردند و دبیرکل شورای همکاری را وادار کردند که این موضع همه کشورهای خلیج فارس است.

وی گفت: پمپئو آمد و به این نامه استناد کرد و بعدا مشخص شد که این موضع همه خلیج فارس نیست. یکی از کشورها رسما گفت این نامه موضع ما نیست و بقیه آنها خصوصی به ما گفتند که موضع ما براساس این نامه نیست.

ظریف تصریح کرد: این نشان دهنده این است که مه اینکه از اول می‌دانست رأی نمی‌آورد بلکه آمریکا با این توهم که قدر قدرتی خود را دارد، جلو آمد و هفته قبل مجبور شد قطعنامه ۳۵ بندی خود را به ۴ بند تبدیل کند. البته قطعنامه موذیانه ای بود ولی همان ۲ رأیی که در همان قطعنامه اول داشت، همان را در قطعنامه بعدی بدست آورد. دوران قدر قدرتی آمریکا تمام شده است و دچار اشتباه محاسباتی شده است.

وزیر خارجه آمریکا گفت: اشتباه محاسبه آمریکا جدید نیست، اشتباه محاسبه آنها در حمله به افغانستان بود. آنها ۱۹ سال پیش به افغانستان حمله کردند که طالبان را بیرون کنند اما امروز با طالبان مذاکره می‌کند که چگونه از افغانستان فرار کند. اشتباه محاسباتی کرد و به عراق حمله کرد. من در ابتدای سال ۲۰۰۳ در شورای امنیت گفتم که آثار حمله آمریکا به عراق می تواند پیچیده باشد اما یک اثر آن کاملا واضح است و آن اینکه افراط گرایی را در منطقه ما افزایش خواهد داد و دامن خواهد زد و امروز بعد از ۱۶، ۱۷ سال پیش فهمیده که اشتباه کرده است.

وی ادامه داد: البته همکاران من تلاش زیادی در طول ماه‌های گذشته کردند. همکاران من در وزارت خارجه و نمایندگی ها بسیار تلاش کردند. نباید فراموش کنیم که شش قطعنامه علیه ایران همگی با رأی مثبت روسیه و چین تصویب شد و اینکه این دو کشور در قطعنامه اخیر رأی منفی دادند و بقیه رأی ممتنع دادند منفی دادند مقداری به این واقعیت برمی‌گردد که تلاش زیاد شده است و بخشی هم پاسخی صریحی به یک جانبه گرایی آمریکا است

ظریف تصریح کرد: اینکه برخی گفتند چون سایر کشورها می‌دانستند که روسیه و چین وتو می‌کنند، رأی ممتنع دادند. حتی در قضیه فلسطین می دانند که آمریکا وتو می‌کنند اما رأی می دهند، اینطور نیست که بدانند چون قطعنامه ای وتو می شود، به آن رأی ندهند. کاری که شده است را دستکم نگیریم. ممکن است اروپایی ها تلاش هایی کرده باشند. همه ما می دانیم که اروپایی ها سعی کردند یک راه حل میانی پیدا کنند اما واقعیت این است که این از معدود بارهایی است که هماراه با آمریکا رأی نداده است.

وزیر امور خارجه آمریکا گفت: در قضیه فلسطین چون آمریکا می‌خواهد زور بگوید، فلسطینی‌ها نزد اروپایی‌ها می‌روند و از مواضع خود عقب می‌نشینند که ما نکردیم. اروپایی ها چندین پیشنهاد به ما دادند اما ما قبول نکردیم.

ظریف گفت: وزارتخارجه در چهار و پنج سال گذشته خیلی در داخل صحبت نکرده است زیرا ما وظیفه خود را می دانیم که از دستاوردهای نظام در جامعه بین المللی دفاع کنیم. همیشه به همکاران گفته ام که ما حقوق می‌گیریم که از ایران دفاع کنیم نه اینکه از خودمان دفاع کنیم.

وی افزود: دوستان ما برجام را کشتند، دفع کردند و تشییع جنازه آن را گرفتند اما جنازه برجام آمریکا را شکست داد. اینکه اروپا می‌گوید من رأی ندادم چون روسیه چین وتو می‌کردند پس چرا در قضیه فلسطین رای می‌دهید علیرغم اینکه میدانید آممریکا وتو می‌کند.

وزیر امور خارجه گفت: یک واقعیتی در جامعه بین المللی به نام برجام و به نام قطعنامه ۲۲۳۱ وجود دارد که در واقع کشورها احساس می‌کنند که آمریکا در برابر اجماع جامعه بین المللی ایستادگی می‌کنند.

ظریف تاکید کرد: نمی شود تصور کرد که اگر آقای ترامپ نبود، واکنش جامعه بین المللی و واکنش جامعه داخلی آمریکا به رفتارهای حکومت هم این بود که امروز هست. حتماً رفتارهای شخص ترامپ و رفتارهای دولتش برخی مسائل را تشدید کرده است. برخی کارهای عجولانه‌ای که ترامپ و کارهای غیر حرفه ای که وزیر خارجه اش کرده است، موجب این مساله شده است.

وی ادامه داد: بهترین تحلیل درباره تاثیرات کرونا یاین بوده است که کرونا روند تحولات بین المللی را تغییر نداده است، بلکه این روند را تسریع کرده است. اینکه امروز قدرت جهانی از آتلانتیک به پاسیفیک می‌رود تحول جدیدی نیست این تحول شروع شده بود و امروز تسریع می‌شود

وزیر امور خارجه گفت: انتخاب ترامپ یک واکنشی بود به این واقعیت که شغل ها از آمریکا به آسیا پر می‌کشید. اینکه یک نگرانی با جهانی شدن در آمریکا پیدا شده بود و یک طبقه از کارگران و به قولی یقه آبی ها، احساس کردند که کارهایشان از دست می‌رود و به کشورهای دیگر می‌رود. ترامپ آمد و گفت که ما صنایع خودرو و فولاد را به آمریکا برمی‌گردانیم این واکنشی به روندهای جهانی که شکل گرفته بود و تلاش‌های می‌شود که این روندها را متوقف کنیم. یکی از این تلاش‌ها آقای ترامپ بود ولی این روندها ادامه دارد مثل وضعیت داخلی آمریکا. آمریکایی‌ها خیلی برای ایران تلاش کردند، خیلی فشار آوردند و می‌خواستند یک تابستان داغ در ایران درست کنند.

ظریف گفت: چرا آمریکا به اصطلاح «اسنپ بک» در زمانی که می‌خواست از برجام خارج شود استفاده نکرد؟ در آن زمان عضو برجام بود اما الان عضو برجام نیست و دیروز مجددا اتحادیه اروپا موضع گرفت که آمریکا نمی‌تواند از این مکانیزم استفاده کند. انگلیس در توضیح رای خودش گفته است که ما معتقدیم استفاده از مکانیزم حل و فصل اختلافات امکانپذیر نیست.

وی ادامه داد: اصلا کلمه «اسنپ بک» در برجام و در قطعنامه ۲۲۳۱ نیست، این کلمه یک غلط مصطلح است که آمریکا راه انداخته است برای اینکه دنیا خیال کند این یک تحول اتوماتیک است.

ظریف تاکید کرد: آمریکایی ها وقتی از برجام خارج شدند می‌توانستند به عنوان عضو برجام از این مکانیزم استفاده کنند اما چرا این کار را نکردند؟ چرا از برجام خارج شدند؟ در دوران گذار خیلی از کشورها اشتباه محاسباتی می‌کنند. صدام اشتباه محاسباتی کرد منجر به سقوطش شد. قذافی خیال کرد همه چی تمام شده است و همه امکانات خود را در طبق اخلاص گذاشت و تقدیم کرد و این اشتباه های محاسباتی باعث نابودی کشورهایشان شد. اشتباه محاسباتی آمریکا در سال ۲۰۰۱ و سال ۲۰۰۳ باعث خونریزی فراوانی شد و به قول ترامپ ۷ تریلیارد دلار هزینه کردند.

وزیر امور خارجه گفت: آنها فکر کردند که با این فشارها دولت ایران ساقط می شود. ترامپ بعد از اینکه از برجام ساقط شد به برخی کشورهای غربی گفته بود که به من چند ماه فرصت دهید و من ایران را پای میز مذاکره می کشانم. هنوزم هم کوتاه نمی آید و می گوید اگر من انتخاب شوم ایرانی ها را پای میز مذاکره می آورم. معلوم نیست خواب نما شده است که چنین چیزی را می گوید. مردم باعث شدند که ترامپ شکست بخورد. مردم جلوی تعبیر رویای ترامپ و بولتون را گرفتند، این خیلی تحول مهمی است.

وی در ادامه با اشاره به مواضع آژانس اتمی، گفت: اخیرا ادعا کردند که اطلاعات جدید بدست ما رسیده است. امروز بیشترین تعداد بازرسی های آژانس در ایران انجام می‌شود و بین کشورهای دیگر قابل مقایسه نیست. ما هیچ چیزی برای پنهان کاری نداریم ما با روش‌های غیر منطقی مخالف هستیم، ما معتقدیم شفافیت جمهوری اسلامی آمریکا و رژیم صهیونیستی را خلع سلاح کرده است.

ظریف گفت: آمریکا و اسرائیل برای ساختن این پرونده دروغین سلاح هسته ای چقدر سرمایه گذاری کرده بودند، مهمترین خاصیت برجام و توافق هسته‌ای این بود که یک پروژه ۴۰ ساله امنیتی سازی جمهوری اسلامی را نابود کرد و آمریکا چندین بار تلاش کرده بود که ایران را یک تهدید امنیتی کند.

وی افزود: امنیتی سازی اهرم آمریکاست زیرا در حوزه امنیت دست برتر را دارد و ۶۰۰ میلیارد دلار هزینه نظامی می‌کند و امروز می‌خواهد چین را امنیتی سازی می کند و کرونا را امنیتی سازی می کند و می گوید ویروس چینی و می‌خواهد از چین یک تهدید امنیتی در دنیا بسازد.

وزیر امور خارجه گفت: پروژه امنیتی سازی ایران توسط آمریکا و رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای منطقه با تلاش فراوان به نتیجه رسیده بود و به قطعنامه‌های شورای امنیت منجر شده بود، با برجام پایان پیدا کرد. خیلی تلاش کردند که این را دوباره زنده کنند و برای ما مهم است که مانع آنها شویم. ما فتوای مقام معظم رهبری را داریم که سلاح هسته‌ای حرام است و تحلیل راهبردی ما هم این است که سلاح هسته‌ای به هیچکس امنیت نداده است. مثلا آیا سلاح هسته‌ای توانسته به رژیم صهیونیستی امنیت دهد؟ ما هم از نظر مذهبی هم از نظر تاریخی در جنگ تحمیلی صدام علیه ایران ۶ و ۷ گزارش سازمان ملل است که عراق علیه ایران سلاح شیمیایی استفاده کرد و ایران جواب نداد با اینکه توانایی این را داشت. ما سلاح‌های شیمایی خود را در چارچوب کنوانسیون شیمیایی نابود کردیم، یعنی داشتیم و می توانستیم استفاده کنیم.

وزیر امور خارجه گفت: واقعیت این است که ما بر اساس مبانی اسلامی هیچ وقت از سلاح شیمیایی استفاده نکردیم و امام اجازه ندادند و مقام معظم رهبری خیلی صریح در برابر سلاح کشتار جمعی فتوا دارند.

ظریف گفت: آنها دوباره می خواستند یک پروژه امنیتی سازی را احیا کنند و ما آن را شکست دادیم. آنها دوباره تلاش کردند و فشار زیادی به آژانس آوردند و مدیریت آژانس عوض شده بود و یک مقدار فشار پذیری آن بالا بود زیرا سابقه مدیران قبلی را نداشتند.

وی تاکید کرد: ما هیچگاه تسلیم زیاده خواهی ها نمی شویم و هیچ چیز برای پنهان کردن نداریم و اجازه نمی دهیم یک پرونده را ۴ بار باز کنند. یک بار یک پرونده با دروغ باز شده و با صراحت بسته شده است. آژانس باید بداند که پرونده بسته شده را نمی تواند باز کند.

وزیر امور خارجه در مورد وضعیت آمریکا در قبال ایران در دوران دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان اظهار داشت: همانطور که شما فرمودید سابقه برخورد دولت آمریکا با ایران تفاوتی میان جمهوری خواهان و دموکرات ها ندارد. هرچند معروف است که جمهوری خواهان از شاه بیشتر حمایت می‌کردند ولی کودتای ۲۸ مرداد در دوره دموکرات‌ها انجام شد.

ظریف ادامه داد: در دولت کِندی، شاه انقلاب به اصطلاح سفید را با تحمیل آنها اجرا کرد که تاثیرات درازمدتی بر کشاورزی ما داشت.

وی گفت: اینکه ما وارد دعوای حزبی آمریکا شویم، مبنای تاریخی و تحلیلی ندارد. دموکرات‌ها عموما به رژیم صهیونیستی نزدیک هستند. می‌گویند که جمهوری‌خواهان جنگ طلب هستند؛ ولی در دوره کلینتون سالی یک اقدام نظامی داشتیم. در دوره بوش پسر هم که جنگ افغانستان و عراق را داریم.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: در دولت اوباما ما مدل دیگری به نام اجماع سازی جهانی و ایجاد مکانیسم مالی جهانی و تحمیل فشار مالی بر ایران را داشتیم.

ظریف عنوان کرد: ما با دولت اوباما مذاکره نکردیم. ما برای خروج از فصل هفتم شورای امنیت مذاکره کردیم. برای خروج از فصل هفت باید با پنج عضو دائم مذاکره می‌کردیم. شما برای این کار ناگزیر هستید با اعضای دائم مذاکره کنید.

وی تصریح کرد: مذاکره با آمریکا از دولت قبل شروع شده بود. ما به عنوان یک دولت مستقل باید روی منافع ملی خود حساب کنیم و آنچه در آمریکا می‌گذرد، به خود مردم آمریکا ربط دارد و ما باید دنبال منافع خود باشیم.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: اینکه ما امید به پیروزی این و آن در آمریکا داشته باشیم، غلط است. البته ما باید تحلیل کنیم و از فرصت‌ها برای پیش‌برد منافع و سیاست‌های خودمان بهره ببریم. شما اشاره به وقاحت شخص ترامپ به ویژه وقاحت وی در مورد پذیرش ترور سردار سلیمانی کردید. آمریکا جرأت مواجهه با سردار سلیمانی در روز و در یک جبهه را نداشت. به بزدلانه ترین روش این کار انجام شد. من در سفر اخیرم به عراق به محل شهادت سردار رفتم. در راه فرودگاه به شهر و در تاریکی شب و به وسیله پهپادی که صدها کیلومتر آن طرف‌تر و از اتاقکی کنترل می‌شود، سردار ترور شد.

ظریف ادامه داد: این موضوع نشان داد که آمریکا دیگر قدرقدرت نیست. آمریکا به روشی متوسل شد که تروریست‌ها و داعش از آن استفاده می‌کنند. اقدام آنها با کار تروریست‌ها چه فرقی دارد؟ اقدام آنها صراحتا تروریستی بود و گزارشگر ویژه اعدام‌های خودسرانه سازمان ملل به رغم فشارهایی که آمریکایی‌ها به وی وارد کردند، صراحتا گزارش داد و اقدام آمریکا را توجیه ناپذیر دانست. البته تلاش زیادی کردند تا واقعیات را ارئه دهند.

وی گفت: خدا درجات سردار سلیمانی را متعالی کند که وی در زندگانی خود آمریکا را به ذلت کشاند و همچنین با شهادت خود نشان داد که آمریکا به هیچ اصولی پایبند نیست.

رئیس دستگاه دیپلماسی در مورد پیگیری ترور سردار سلیمانی افزود: ما در زمان حیات سردار سلیمانی قراری با وی در سه‌شنبه صبح ها ساعت ۶ و نیم داشتیم که البته سردار سحرخیز بود. من سه‌شنبه ابتدا با سردار دیدار داشتم و بعد از آن با اساتید دانشگاه دیدار می‌کردم. هر زمانی که من یا وی در ایران بودیم، هر هفته در یکی از ساختمان‌های مرکز مطالعات که به نام سردار شهید تغییر یافته، دیدار داشتیم.

ظریف عنوان کرد: در اولین سه‌شنبه بعد از شهادت سردار در همان ساختمان قرار شد یک ستاد پیگیری شهادت سردار سلیمانی به ریاست دوست بنده، یعنی صادق خرازی ایجاد شود که پیگیری سیاسی، حقوقی و رسانه‌ای را انجام دهد. در این ستاد از وزارت خارجه، سپاه، نیروی قدس و قوه قضائیه هستند و یکبار هم دختر ایشان در جلسه شرکت کردند و پسر سردار و همچنین برادرزاده ایشان که از همکاران ما هستند، در ستاد عضویت دارند.

وی تصریح کرد: در این ستاد هم از خانواده و همرزمان سردار حضور دارند. میوه اول این ستاد گزارش گزارشگر سازمان ملل بود و سایر پیگیری‌ها را هم خواهیم کرد.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: در سفر اخیرم به عراق دو نفر از اعضا به‌عنوان نماینده ستاد حضور داشتند. از کمیته حقوقی ستاد یکی مسئول آن که معاون حقوقی و بین‌المللی هستند و یکی از اعضای کمیته که از سپاه هستند به همراه من آمدند و با مسئولین قوه قضائیه و رئیس قوه قضائیه عراق دیدار کردند و هدف از این دیدار اقدام حقوقی مشترک ترور سردار بود. در حوزه سیاسی و تبلیغاتی هم در حال کارهایی هستیم.

ظریف ادامه داد: البته من معتقد به موازی کاری نیستم. بنیاد سردار سلیمانی هم ایجاد شده که ما هم پیشنهاد تشکیل آن را داشتیم و توسط برادران ما در سپاه ایجاد شده است و ما هم با آنها همکاری می‌کنیم.

وی در مورد مزاحمت دو جنگنده آمریکایی برای هواپیمای ایرانی ماهان گفت: یکی از پیگیری‌های ما پیگیری بین‌المللی است که در سازمان ملل و ایکائو پیگیر هستیم. بعد از گزارش ستاد کل نیروهای مسلح که یکی دو روز طول کشید تا اطلاعات ریز را جمع آوری کنند، گزارش مستندی را ارسال کردیم.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: بعد از حادثه، سردار باقری با من تماس گرفت و من کل وزارت خارجه را بسیج کردم تا مطمئن شویم این هواپیما سالم برمی‌گردد. نماینده ما در سازمان ملل، آقای تخت روانچی فورا به دبیرکل سازمان ملل زنگ زد و بازگشت امن هواپیما را تضمین خواست و آمریکا را مسئول دانست.

ظریف عنوان کرد: همان وقت آقای عراقچی سفیر سوئیس را فراخواند و همین پیام را منتقل کرد. مانند موضوع ترور سردار سلیمانی که از همان لحظه اول تماس ها برقرار شد و از ساعت ۶ پیگیر بودیم و این کارها خیلی اعلام نمی‌شود. البته کار آمریکا منحصر به ایران نبوده و با دیگر هواپیماها هم این کارها را کرده‌اند.

وی تصریح کرد: جالب است آمریکا در مرز اردن بدون اجازه سوریه پایگاه زده و برای حمایت از اشغال خود برای هواپیماهای عبوری مزاحمت ایجاد می‌کند.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: در تحقیقاتی که کردیم، متوجه شدیم در هفته‌های قبل نیز آمریکا مزاحم دیگر هواپیماهای کشورهای مختلف شده‌اند. اگر دنیا مقابل قلدری آمریکا نایستد، این قلدری به یک کشور منحصر نمی‌ماند.

ظریف ادامه داد: غربی ها برعکس ما در مدارس خود بچه قلدری به نام بولی دارند که بچه های کوچک‌تر را می‌زند. اگر جلویش گرفته نشود، سراغ دیگر بچه ها می رود و در نهایت همه را می‌زند. آمریکا اول کشورهای کوچک را تحریم می‌کند و در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران را اذیت می‌کند. آمریکا ۱۱ سال مردم عراق را تحریم کرد و گزارش یونیسف وجود دارد که مردم این کشور را به کشتن داد.

وی گفت: آمریکا الان شرکت‌های آلمانی را تهدید می کند که اگر در پروژه نورد استریم مشارکت کنید، تحریم می‌کنیم و ویزا نمی‌دهیم. اگر دنیا مقابل این زیاده‌خواهی نایستد، آمریکا سراغ همه جامعه جهانی خواهد رفت و قلدری خود را توسعه می‌دهد. اروپا کم کم در حال متوجه شدن موضوع است. خود شخص جوزپ بورل گفت که آمریکا باید تهدید اروپا را متوقف کند.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: من به اروپایی‌ها می‌گویم که بولی مدرسه خود را به یاد بیاورید و مقابل زورگویی آمریکا بایستید. اروپا کم کم به صرافت این افتاده که باید روی پای خود بایستد. اروپا امنیت خود را به آمریکا واگذار کرده و روی اقتصاد متمرکز شده بود.

ظریف عنوان کرد: الان اروپایی ها به صرافت افتاده اند که نمی توانند اجازه دهند آمریکا به آنها زور بگوید. الان راجع به نیروی متحد اروپایی صحبت می‌شود و این یک واقعیت است و دیگر اروپا نمی‌تواند بپذیرد که آمریکا زور بگوید. سیاست های ترامپ باعث ایجاد شکاف در غرب و میان اروپا و آمریکا شده است.

وی در مورد جایگاه سیاست نگاه به شرق تصریح کرد: ایران از ابتدا سیاست نه شرقی و نه غربی داشته و این سیاست به معنی نپذیرفتن سلطه بوده و استقلال طلبی است و این مبنای ما است که میراث امام و نظر رهبری است که باید استقلال جمهوری اسلامی که دستاورد انقلاب و مایه قدرت ما است را حفظ کنیم.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: قدرت در جهان در حال گذار از مفهوم مادی در حال تغییر است و مفاهیم و معانی چون استقلال وارد آن شده‌ است. اینکه ما می‌گوییم مردم ولی نعمت ما هستند، برای این است که مردم مهم‌ترین مبنای قدرت ما هستند.‌ سیاست نپذیرفتن سلطه، مبنای کار ما در وزارت خارجه است.

ظریف ادامه داد: در دهه ۹۰ میلادی، آمریکایی ها که ادعا می‌کردند جنگ سرد را برده‌اند، اعلام کردند که لیبرال دموکراسی قدرت مطلق شده است، می‌دانستند که تحولات قدرت از آتلانتیک به سمت پاسیفیک و رو به شرق در حال تغییر است. بسیاری از جنگ‌ها برای این بوده‌است که از این تحول جلوگیری کنند.

ی گفت: در سال ۱۹۹۲ میلادی از ۱۰ کشور اصلی با بالاترین تولید ناخالص داخلی، ۶ کشور غربی بودند. البته ژاپن یک استثنا بود که این کشور هم در مدار غرب تعریف می‌شود. اما در سال ۲۰۲۴، از میان این ۶ کشور، فقط آمریکا باقی می‌ماند. اولا چین در مقام اول خواهد بود، آمریکا دوم می‌شود، رتبه سوم هند، چهارم اندونزی و روسیه ششم می‌شود. کشورهای غربی از این رتبه بندی خارج شده و کشورهای شرقی قدرت اصلی را می‌یابند. البته تولید ناخالص داخلی تنها شاخص نیست.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: برخی محافظه کاران آمریکایی مانند بولتون و الیوت آبرامز و به طور کلی دولت بوش پسر معتقد هستند که با امنیتی کردن شرایط جهان می‌توانیم از این گذار قدرت به شرق جلوگیری کنیم.

ظریف عنوان کرد: یادمان نرود که بوش پدر بعد از اخراج عراق از کویت در سامان ملل صحبت از نظم نوین جهانی کرد. خیال می‌کردند می‌توانند با برتری تسلیحاتی به توفق نظامی خود تداوم ببخشند. امروز آمریکا ۶۰۰ میلیارد دلار صرف مسائل تسلیحاتی و نظامی خود می‌کند و بعد از آن چین با دویست و خورده ای میلیارد دلار هزینه می‌کند و این میزان فاصله وجود دارد.

وی تصریح کرد: آمریکا سیاست امنیتی سازی را در دهه ۹۰ شروع کرد و تلاش کرد سالی یک جنگ را در جهان راه بیاندازد تا برتری امنیتی در دنیا داشته باشد. امنیتی کردن پرونده ایران هم سر این موضوع شکل گرفت. پرونده ایران را امنیتی می کنند تا بگویند ما منجی شما هستیم و و ما هستیم که شما را نجات می‌دهیم.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: رژیم صهیونیستی که بزرگترین تهدید امنیت منطقه است به کشورهای منطقه می‌گوید ایران بزرگترین تهدید است و من منجی شما هستم. با همین روش سر کشورهای منطقه ما را کلاه گذاشته‌اند. به آرمان فلسطین خیانت می‌کنند تا از چتر امنیتی اسرائیل استفاده کنند. یک نفر هم از آنها سوال نمی‌پرسد که آدم‌های نادان! آیا اسرائیل توانسته در مقابل حماس و حزب الله از خود دفاع کند که بخواهد از شما دفاع کند؟

ظریف ادامه داد: عقل هم به بعضی افراد و کشورها باید داده شود و این خوب است. آنها به آرمان فلسطین خیانت می‌کنند. این موضوعات از پروژه امنیتی سازی شکل می‌گیرد.

وی گفت: در روابط بین‌الملل امر مختومه نداریم چون انسان مطرح است و عامل انسان مهم است. آمریکا تلاش کرد که مانع از برآمدن چین شود. سیاست چین برآمدن صلح آمیز بوده است. اینکه ترامپ سعی می‌کند چین را امنیتی کند، تلاش جدیدی است. تلاش بر سر این است که تحول غرب به شرق شکل نگیرد. قبلا دنیا را امنیتی می‌کردند و الان چین را امنیتی می‌کنند. آمریکا قدر قدرت نیست؛ اما قدرت نظامی قدرتمندی است. آمریکا هنوز به دومینیکن محتاج است. یک روز بعد از رای، پمپئو به دومینیکن می‌رود.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: آمریکا با ۱۶۰ کشور قرارداد امضا کرده که سرباز آمریکایی به دیوان کیفری نرود. این نشان می‌دهد که آمریکا دیگر قدر قدرت نیست و مجبور است به فلان کشور آفریقایی باج بدهد تا سربازش را به دیوان کیفری نفرستد.

ظریف عنوان کرد: دیگر هرچه آمریکا بخواهد، نمی‌شود. چرا آمریکا برخورد امنیتی با هوآوی کرد؟ چرا که چین دیگر مصرف کننده نیست و خودش تولید کننده تکنولوژی است. البته آمریکا هنوز برتری تکنولوژی خود را از دست نداده؛ ولی چین به حوزه ای وارد شده که آمریکا را نگران کرده است.

وی تصریح کرد: در شرایط کنونی معقول است که همه دنیا با چین ارتباط داشته باشند. اروپایی ها هم نگران اقدامات آمریکا هستند. آمریکا تلاش کرد تا انگلیس به‌عنوان متحد سنتی خود، قرارداد توسعه 5G با هوآوی را لغو کند.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: ما باید یک سیاست همه‌جانبه داشته باشیم. اگر نگاه ما صرفا به غرب باشد، مطمئنا غربی‌ها رابطه خوبی با ما نخواهند داشت. نگاه صرف به شرق هم همین‌گونه است و ما باید نگاه جامعی در سیاست خارجی داشته باشیم. من در جلسه رای اعتماد خود گفتم که باید با همه جهان روابط داشته باشیم. اسراییل را که به رسمیت نمی‌شناسیم و آمریکایی‌ها هم باید رفتار خودشان را درست کنند. ما می‌توانیم جلوی ۶ کشور بشینیم و موجودی درست کنیم که ترامپ می‌گوید سر ما کلاه رفته است؛ ولی از هیچ کسی زور نمی‌پذیریم.

ظریف ادامه داد: ما از همان زمان به ایجاد روابط راهبردی با کشورهای همسایه مبادرت کردیم. امروز بهترین رابطه را با کشورهایی مانند ترکیه و عراق داریم که قبلاً به هیچ عنوان نداشتیم. با کشورهای آذربایجان، قطر، افغانستان و عمان از روابط بسیار خوبی و مستحکمی برخورداریم.

وی گفت: روابط خوبی با کشورهای شمالی داریم و روسیه یکی از همسایگان است. ما امروز بهترین روابط را با روسیه داریم. روسیه در دولت یازدهم و دوازدهم یک قطع نامه را در شورای امنیت که رای هم داشت، وتو کرد و به قطع نامه اخیر آمریکا هم رای منفی داد. در شورای حکام نیز رای منفی داد. برای اولین بار در شورای حکام راجع به ایران رای گیری شد چرا که پیش از این با اجماع در مورد ایران تصمیم گرفته می‌شد. روسیه و چین به این قطع نامه رای منفی دادند و این نشانه دستاورد راهبردی است. در دهه ۹۰ به چین و روسیه می‌گفتیم ما روابط راهبردی داریم، می‌گفتند نه و روابط ما دوستانه است.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: چین پنج مرحله روابط راهبردی دارد. مرحله اول، روابط ساده راهبردی است که با خیلی از کشورها دارد. روابط اشتراک راهبردی با کشورهای آفریقایی و برخی کشورهای منطقه ما مرحله دوم روابط چین است. مرحله سوم روابط جامع اشتراک راهبردی است که با آفریقای جنوبی و برخی کشورهای اروپایی دارد. روابط جامع اشتراک راهبردی در تمام فصول مرحله چهارم روابط چین است که با پاکستان دارد که در واقع متحد استراتژیک پکن است. مرحله پنج نیز روابط ویژه راهبردی با روسیه دارد.

ظریف عنوان کرد: ما تا شروع دولت یازدهم هیچ رابطه راهبردی با چین نداشتیم و از دوران بنده و ریاست آقای روحانی تلاش کردیم که رابطه راهبردی با چین داشته باشیم.

وی تصریح کرد: در ۲۶ دی ۹۴ توافق هسته‌ای عملیاتی شد و ۶ ماه قبل از آن و در تیر نیز برجام نهایی شد. بعد از آن و در سوم بهمن ۹۴ چینی‌ها قبول کردند که رئیس جمهور این کشور به ایران سفر کند.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: چینی‌ها بر سر پرونده هسته‌ای ما مشکلاتی داشتند و البته باید بگویم روس‌ها هم همین مشکل را داشتند. به طور مثال اس ۳۰۰ را روسیه تا به نتیجه رسیدن برجام به ما نداد. کشورها منافع خود را دنبال می‌کنند.

ظریف ادامه داد: بعد از نهایی کردن برجام آقای شی، رئیس‌جمهور چین به ایران آمد. به تاریخ‌ها دقت داشته باشید. برخی مدعی هستند که ما از روی ناچاری به سوی چین رفتیم. این اشتباه است. من مبنای سیاست خارجی کشور را توضیح دادم. سوم بهمن شی به ایران آمد. ما از زمان دعوت تا سفر، مذاکراتی با چینی‌ها داشتیم.

وی گفت: چینی‌ها دوست دارند مرحله به مرحله پیش بروند. ایران از مرحله نداشتن روابط راهبردی به مرحله سوم روابط رسید. بیش از آن را نیز ما احتیاج نداریم. بالاتر از آن ممکن است سیاست نه شرقی و نه غربی ما را بر هم بزند. این مرحله از روابط پیشنهاد خود ما بود. در ابتدا هم مقاومت وجود داشت. دو رئیس جمهور در بیانیه‌ای که در سفر آقای شی به تهران قرائت شد و برای آن ماه‌ها تلاش شده بود، اعلام کردند که پکن و نه آن روابط جامع همکاری خواهند داشت.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: ما همان وقت این خبر را اعلام کردیم و متن بیانیه موجود است. از سوم بهمن که سفر رئیس‌جمهور چین انجام شد تا یکسال بعد، موسسات مطالعاتی ایران و چین روی آن کار می‌کردند. بعد از آن کار جدی‌تر شروع شد و از طرف ایرانی در کمیسیون مشترک که عهده‌دار آن وزارت اقتصاد است، کار پیگری شد.

ظریف عنوان کرد: دیدگاه های دستگاه‌های ایرانی جمع شد. برخی می‌گویند اگر روابط با چین به این میزان مهم است، چرا سفیر نداشتید؟ از وقتی سفیری معرفی می‌شود تا زمانی که سفیر کار خود را شروع کند، یک دوره پنج ماهه زمان لازم است تا مجوزهای لازم اخذ شود. بعد از آغاز به کار آقای همتی، وی برای شرکت در اجلاسیه سفرا به تهران آمد و آقای روحانی ایشان را به ریاست بانک مرکزی برگزید و به سرعت کار معرفی سفیر بعدی و اخذ مجوزها شروع شد.

وی تصریح کرد: سفیر جدید ما که به چین رفت برای تحرک بخشی به این روند، بنا به پیشنهادی که بنده خدمت مقام معظم رهبری کرده بودم، گفته شد که آقای لاریجانی به‌عنوان نماینده رهبر و رئیس جمهور برای تسریع در روابط راهبردی به پکن سفر خواهند کرد.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: یکی از معدود سفرهایی بود که وزیر خارجه نیز رئیس مجلس را همراهی می‌کرد و این موضوع بر خلاف پروتکل‌های رسمی است چراکه وزیر خارجه فقط رئیس‌جمهور را در سفر همراهی می‌کند.

ظریف ادامه داد: این به خاطر این بود که برنامه ای را چیده بودیم که در نهایت سفر انجام شد و سفر موفقی بود. ما می‌خواستیم به چینی‌ها بگوییم که یک نفر را در این سطح مسئول کار با پکن گذاشته‌ایم. این نشانه نگرش راهبردی ما است. این اتفاق در اوج برجام اتفاق افتاده است.

وی گفت: آقای لاریجانی از ما خواستند که روند توافق ۲۵ ساله را تسریع کنیم. آبان سال گذشته پیش نویس توافق جامع همکاری ۲۵ ساله را ایران به طرف چینی دادیم. پیش نویس اول را ما دادیم. در مذاکره هر کس نظر خود را مطرح می‌کند. همان مقطع هم در اخبار اعلام کردیم. هم زمان اعلام بیانیه مشترک روسای جمهور اعلام کردیم و هم زمان با دادن پیش‌نویس خبر آن را اعلام کردیم.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: چینی‌ها در فروردین امسال که زمان زیادی با ارایه پیش‌نویس ما نداشت، پاسخ دادند.‌ پاسخ آنها بسیار به پیش‌نویس ما شبیه است. ما این پاسخ را به آقای لاریجانی و مسئولان ذیربط و نظامی امنیتی ارائه کردیم و نظر خود را مطرح کردیم و در دولت مطرح کردیم. در دولت پیشنهاداتی مطرح شد. و اضافه کردیم و سند پیش‌نویس تصویب شد و برای مرحله مذاکره نهایی اجازه داده شد.

ظریف عنوان کرد: من در مذاکره ویدئو کنفرانسی با همتای چینی خود، آمادگی مذاکره را اعلام کردیم. پیش نویس برای مذاکره تصویب شده و هنوز سند نهایی نشده است. در روابط بین‌الملل دو طرف داریم و باید هر دو طرف توافق داشته باشند. هر توافقی بده و بستان است.

وی تصریح کرد: این توافق یک چارچوب روابط است و نشان می‌دهد که در کدام حوزه‌ها ما با هم کار خواهیم کرد.

ظریف ادامه داد: یک نکته مهم این است که ایران در کمربند یک راه و یک کمربند مشارکت جدی نداشت؛ ولی بر اساس این توافق ۲۵ ساله با پیشنهاد ما و تایید چین، ما به صورت جدی وارد این پروژه می‌شویم. این پروژه یکی از ثروتمندترین پروژه‌ها در جهان است. سیاست نه شرقی و نه غربی ما پابرجا است.

وی گفت: ما رابطه مبتنی بر سلطه را نمی‌پذیریم. ما باید اصالتا با چین رابطه داشته باشیم. ما اصالتا باید با اروپا هم روابط داشته باشیم. روابط ما نباید مبتنی بر داشتن رابطه با این و آن باشد. رابطه باید بر اساس منافع ملی باشد.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: ما یک قرارداد ۱۰ ساله با روسیه داریم که دو بار آن را تمدید کرده‌ایم. در سفر اخیرم به روسیه به آقای پوتین پیشنهاد دادم که چون این قراداد برای ۲۰ سال پیش است، این سند را بازبینی کنیم چون الان روابط راهبردی داریم. ما با هند و پاکستان هم سندهای مشابه داریم. ما در دولت تدبیر و امید شورای عالی روابط دوجانبه میان ایران و ترکیه با ریاست دو رییس جمهور تشکیل داده‌ایم که بسیار مهم است.

ظریف در مورد همکاری اقتصادی با همسایگان عنوان کرد: وزارت صمت مسئول تجارت خارجی است و ما تسهیل کننده هستیم. وزارت خارجه تصدیگری نمی‌کند. برای تشکیل معاونت اقتصادی ما ساختار وزارت خارجه را تغییر دادیم. ما ساختار منطقه‌ای را به ساختار موضوعی تغییر دادیم. من به این نتیجه رسیدم که اگر ما معاونت منطقه‌ای داشته باشیم، نمی‌توانیم معاونت اقتصادی داشته باشیم و معاون منطقه‌ای را حذف کردیم و به دستیار تنزل دادیم. از همین رو این ساختار را تغییر دادیم. وزارت خارجه به دلیل شرایط بین‌المللی به یک ساختار امنیتی و سیاسی تبدیل شده بود که ما به سمت تغییر آن حرکت کردیم وما آن را به سمت ساختار سیاسی اقتصادی برای کمک به معیشت مردم تغییر می‌دهیم.

وی تصریح کرد: مهم ترین عامل سیاست خارجی کشورها همسایگان هستند. ما بزرگترین تامین کننده واردات عراق بوده و یکی از بزرگترین تامین کنندگان کالا در افغانستان هستیم. البته یادمان نرود ما تحت فشار تحریم هستیم و کشوهای همسایه تحت فشار آمریکا نیستند و اصطلاحا ما دوی با مانع کار می‌کنیم. انواع موانع مانند تحریم و اف‌ای‌تی‌اف وجود دارد تا مانع ما در همکاری اقتصادی شود.

«خبرگزاری مهر»