مظلومیت فرهنگ اصلاح‌طلب و اصولگرا ندارد؛ روحانیون هم کمیسیون فرهنگی را انتخاب نکردند/ کلهر: تاثیر فرهنگی اعضا کمیسیون برنامه از رئیس کمیسیون فرهنگی بیشتر است

نسیم آنلاین؛ جعفر برزگر: پایانی بر مظلومیت فرهنگ در ایران نیست. هر چند این جمله گزاره رادیکال و تندی به نظر می‌رسد اما متاسفانه عملکرد نهادها و مسئولان مختلف، نشان دهنده و اثبات کننده همین گزاره است و نمی‌توان بدون توجه به این واقعیت‌ها، خوش‌بینی کاذب پیشه کرد.

در مظلومیت فرهنگ در ایران همین قدر بس که در مجلس تمام اصولگرا و منتسب به جریان انقلاب هم کمیسیون فرهنگی متقاضی ندارد و تنها 6 نماینده اولویت اول خود را حضور در این کمیسیون اعلام کردند و در حال حاضر که اکثر کمیسیون‌ها تشکیل شده کمیسیون فرهنگی با 11 عضو به حد نصاب نرسیده، آن هم در مجلسی که در حال حاضر بیش از 270 نفر نماینده در آن حاضر هستند.

دردمندانه نمی توان برای توضیح مظلومیت فرهنگ تنها به این اماره اکتفا کرد باز باید نوشت شاید اتفاقی افتاد و طرحی نو درانداخته شد. در دوره اول مجلس شورای اسلامی 164 روحانی به عنوان نماینده حضور داشتند، در مجلس دوم شورای اسلامی 153 نماینده روحانی و در مجلس سوم شورای اسلامی 85 نماینده روحانی در کل کشور حضور داشتند.

چهارمین دوره مجلس شورای اسلامی شاهد حضور 67 نماینده روحانی بود و سهم مجلس پنجم 54 نماینده روحانی و در مجلس ششم 35 نماینده روحانی حضور داشتند و در مجلس هفتم 43 روحانی و در مجلس هشتم شورای اسلامی در کل کشور 44 نماینده روحانی در مجلس حضور داشتند.

در مجلس نهم تعداد نمایندگان روحانی به 27 نماینده رسید و در مجلس دهم این رقم با کاهش محسوس به عدد 16 نماینده روحانی رسید. در مجلس یازدهم اما این روند کاهشی متوقف شد و در حال حاضر 31 نفر از روحانیون در کسوت نمایندگی دوره یازدهم مچلس حضور دارند. همه این‌ها البته مقدمه بود متن اصلی از این پرسش تشکیل شده که چرا اولویت نمایندگان روحانی هم حتی حضور در کمیسیون فرهنگی نبوده؟ آیا فرهنگ از اهمیت ساقط شده یا اولویت روحانیون عوض شده است؟ و چه اولویتی بالاتر از فرهنگ؟

همین اتفاقات بود که منجر به گلایه‌های حجه الاسلام و المسلمین قمی رئیسی سازمان تبلیغات اسلامی از پشت تریبون مجلس شد. او در مورد مظلومیت فرهنگ گفت: اعزه بزرگوار با عرض بنده در مورد مظلومیت فرهنگ همراه هستند. در جلسه هیئت دولت شهریور سال ۸۶، بعد از گزارش آقای احمدی نژاد، مقام معظم رهبری فرمودند فرهنگ حقیقتاً مظلوم است. شواهد و ادله‌ای آوردند، یکی همین بود که در گزارش رئیس جمهور مجال گزارش در مورد فرهنگ نشد.

وی افزود: نه تنها مقام معظم رهبری، هر دلسوزی - با عرض معذرت از ساحت والای مجلس- عدم استقبال نمایندگان مجلس را برای عضویت در کمیسیون فرهنگی را که ببیند یاد مظلومیت فرهنگ می‌افتد.

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی اظهار داشت: شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور ۴ ماه تشکیل نشده است، شورای عالی فضای مجازی تشکیل نمی‌شود، سند مهندسی فرهنگی کشور به دستور مقام معظم رهبری بیش از ۴۰ جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی را به خودش اختصاص می‌دهد ولی بعد از چند سال کش و قوس تصویب می‌شود. ۵-۶ سال سند مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی که توی سبد اولویت‌ها باید قرار می‌گرفت، هیچ اتفاقی برایش نمی‌افتد. کل بودجه فرهنگ این کشور زیر نیم درصد است؛ بودجه ساخت بیش از ۳۰۰ کیلومتر بزرگراه.

سخنان قمی توانست بخشی از مظلومیت فرهنگی در کشور را نشان دهد البته قمی خود جزو مسئولانی است که باید در قبال این کژکار کردی‌ها خود پایخگو باشد و صرفا نمی تواند در جایگاه منتقد و معترض قرار گیرد. با این حال در بررسی این مسئله که چرا از کمیسیون فرهنگی مجلس استبال نمی‌شود پاسخ‌های ساده‌ای وجود دارد اما بدون تردید همه مسئله نیست. بررسی حضور نمایندگان روحانی در کمیسیون‌های مختلف مجلس نشان می‌دهد که از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس تنها مرتضی آقا تهرانی، سید رضا تقوی،نصرالله پزمان فر،جواد نیک بین، مجید نصیرابی و حسین جلالی در این کمیسیون حاضر هستند یعنی از 31 نماینده روحانی تنها 5 نفر کمیسوین فرهنگی را برای فعالیت خود انتخاب کردند.

بررسی اعضای کمیسیون‌ها نشان می‌دهد که حضور در کمیسیون اقتصادی، برنامه و بودجه، انرژی و صنایع بخشی از انتخاب‌های روحانیون حاضر در مجلس یازدهم است. از حوانان انقلابی انتظار دیگری داشتیم

سید محمد حسینی وزیر ارشاد دولت دهم در پاسخ به این سوال خبرنگار نسیم آنلاین که چرا فرهنگ مظلوم واقع شده است گفت: در پیام رهبری به مجلس یازدهم دو اولویت مطرح شد. یکی اقتصاد و یکی هم فرهنگ. ما انتظار داشتیم که نمایندگان به هر دو بها دهند در حالی که اقتصاد و بهبود معیشت مردم مهم است و باید به آن توجه شود اما فرهنگ هم سامان خوبی ندارد و باید توجه جدی به این مسئله صورت گیرد.

وی افزود: حوزه فرهنگ هم از جهت ایجابی باید توسعه و گسترش پیدا کند و هم بحث های نطارتی باید تقویت شود. و از نمایندگانی که با عنوان انقلابی و متدین وارد مجلس شدند و مخصوصا جوان‌ها که خود را فرهنگی و رسانه ای می دانند انتظار بیشتری وجود دارد. انتظار از این نمایندگان این است که به مسئله فرهنگ توجه کرده و برای حضور در کمیسیون فرهنگی داوطلب شوند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه انتطار ما از نمایندگان انقلابی این است که برای عضویت در کمیسیون‌ها منافع کشور و ایران عزیز را در نظر بگیرند نه اینکه ببیند در کدام کمیسیون منافع دارند گفت: ما فکر می‌کنیم همه باید این مطالبه جدی را داشته باشند همطور که آقای قمی رودر روی نمایندگان گلایه کردند رسانه ها و صاحب نظران هم باید این موضوع را مطرح کنند که به عمل کار برآید و به سخن رانی نیست. در سخن تاکید به اهمیت فرهنگ اما در عمل استقبال تنها 6 نفر از کمیسیون فرهنگی پذیرفته شده نیست.

حسینی ادامه داد: فعالان فرهنگی و رسانه ای جوان در این مجلس داریم و تعداد قابل توجهی هم از روحانیون در مجلس حضور دارند. روحانیون باید به این مسئلبه اهمیت می دادند و در کمیسیون فرهنگی حضور پیدا می‌کردند. هیات رئیسه باید به این مسئله ورود کند تا ان شالله این مشکل رفع شود. کمیسیون فرهنگی نقش در تصمیمات فرهنگی کشور ندارد/ نمایندگان کار مطلوبی انجام دادند که در کمیسیون فرهنگی حضور پیدا نکردند سینا کلهر دیگر کارشناسی است که برای بررسی وضعیت کمیسیون فرهنگی با او گفتگو کردیم. کلهر دکترای سیاست گذاری فرهنگی دارد و تا چندی پیش مسئولیت معاون فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس را بر عهده داشت. او نگاه ساختاری به وضعیت کمیسیون فرهنگی دارد و معتقد است اصلا از نحوه عملکرد نمایندگان در قبال این کمیسیون نباید تعجب کرد.

کلهر در پاسخ به این سوال که چرا نمایندگان از کمیسیون فرهنگی استقبال نمی‌کنند گفت: من معتقد هستم با این که حضور نمایندگان مجلس در کمیسیون فرهنگی به یک نحوی ایثار کردن است ولی ممکن است اتلاف کردن موقعیت نمایندگی هم باشد چرا که در نظام تصمیم گیری فرهنگی و سیاست گذاری مسئله فرهنگ کمیسیون فرهنگی نقش بسیار ضعیفی دارد آن هم اگر نگوییم هیچی نقشی ندارد.

وی با بیان اینکه کمیسیون فرهنگی موقعیت کاملا حاشیه ای و تضعیف شده ای دارد اظهار کرد: بنابراین طبیعی است که نمایندگان وارد این کمیسیون نشوند. به نظر من کار خوبی هم انجام می دهد که سعی می کنند در کمیسیونی حضور پیدا کنند که موثر باشند و بی خاصیت نباشد. حالا ممکن است شما فکر کنید این تاثیر فقط شخصی است که الزاما اینگونه هم نیست خیلی وقت ها این تاثیر سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی هم هست. تاثیر فرهنگی اعضا کمیسیون برنامه از رئیس کمیسیون فرهنگی بیشتر است وی با طرح این ادعا که تاثیر فرهنگی نماینده حاضر در کمیسیون برنامه و بودجه بیشتر از نمایندگان عضو کمیسیون فرهنگی است گفت: کمیسیون فرهنگی از لحاظ ساختاری دچار مشکل است. این کمیسیون در مقایسه با کمیسیون برنامه و بودجه اصلا کمیسیون محسوب نمی شود. شما رد پای رئیس کمیسیون برنامه و بودجه را در تمام تصمیم گیری های بودجه ای می بینید اما رئیس کمیسیون فرهنگ هیچ نقشی ندارد.

کلهر افزود: شما وقتی طرح موضوع می کنید جایگاه را هم در نظر بگیرد. رسانه ها وقتی فشار می آورند که نماینده در جایی که تاثیری ندارد حضور پیدا کند اتئلاف فرصت نمایندگی است نه کار آمد کردن کمیسیون فرهنگی و طبیعی است نماینده باید در جایی باشد که بتواند اثر بخشی داشته باشد.

معاون سابق مرکز پژوهش های مجلس با بیان اینکه در نظام تصمیم‌گیری فرهنگی ما یعنی قلمروهای که کمیسیون فرهنگی در آن ها باید نقش ایفا کند مشکلات ساختاری وجود دارد گفت: در یکی از مهم ترین حوزه های که کمیسیون می تواند اثر بخش باشد در حوزه فرهنگ و هنر یعنی وزارت فرهنگ و ارشاد است. کمیسیون به ظاهر می تواند در این زمینه اثر بخش باشد ولی می بینیم که این مسیر مسدود است و آخرین وزیری که استیضاح شده مهاجرانی است و مهم ترین قانون فرهنگی هم تصویب شده قانون مد و لباس است که در سال 85 یعنی 14 سال پیش تصویب شده است.

وی ادامه داد: علت این نوع عملکرد این است که وزیر وقتی انتخاب می شود گویا با یک نوع اجماع و اتفاق نظری انتخاب شده و خیر الموجودین است و مجموعه نهادهای مختلف اجماع می کنند و اساسا کمیسیون اگر بخواهد هم نمی تواند آن وزیر را باز خواست کند.

کلهر افزود: علاوه بر مسئله اشاره شده ما با نهادهای موازی هم مواجه هستیم. در حال حاضر نهادهای دیگری در حوزه فرهنگ و هنر وجود دارند که تصمیمات آن ها در این حوزه ها موثر است اما اصلا به کمیسیون فرهنگی پاسخگو نیستند. به عنوان مثال در یک دوره ای کمیسیون فرهنگی دنبال این بود که از رئیس سازمان تبلیغات برای گفتگو دعوت کند اما اصلا سازمان تبلیغات جواب کمیسیون را نمی داد و کمیسیون هم اصولا نمی توانست کاری کند. اصولا کمیسیون مصلوب الید است.

وی با بیان اینکه حوزه دیگر کار کمیسیون حوزه گردشگری و ورزش است گفت: به ظاهر در این دو حوزه کمیسیون شکلی ندارد اما اینجا هم کمیسیون نمی تواند موثر باشد آن هم بخاطر حضور فراکسیون ها، یعنی عملا کمیسیونی که 13- 14 نفر عضو دارد در مقابل فراکسیون ورزش یا گردشگری که 80 یا 100 نفر عضو داره از پیش بازنده است و دستگاه ها هم متوجه می شوند که با فراکسیون ها کار کنند راحت تر هستند تا اینکه بخواهند با کمیسیون کار کنند.

کلهر با بیان اینکه یک نکته کلی هم اینکه در حوزه فرهنگ و هنر قدرت دولت به معنی کل حاکمیت تضعیف شده است گفت: در حوزه نفت، انرژی و.. هنوز دولت بی رقیب است ولی اینجا کاملا احساس می کنید دولت خیلی تضعیف شده است. خب در مقابل این همه موانع که وجود دارد کمیسیون فرهنگی در کجا قرار گرفته است. عدم حضور روحانیون در کمیسیون فرهنگی را باید به فال نیک گرفت کلهر در مورد عدم استقبال روحانیون از کمیسیون فرهنگی هم گفت: از جهت تعاض منافع نیامدن روحانیون به کمیسیون فرهنگی اتفاق مثبتی است. چرا که ممکن است حضور روحانیون در کمیسیون فرهنگی این ذهنیت را تقویت کند که به دلیل ارتباط این بخش ها به روحانین بودجه این زمینه ها افزایش پیدا کرده است. وی ادامه داد: مسئله دوم اینکه اینطور هم نیست که همه موضوعات کمیسیون فرهنگی هم دین و تبلیغ و ارشاد باشد دین و تبلغ یک محور کمیسیون فرهنگی است و این کمیسیون محورهایی مثل حوزه زنان وخانواده، گردشگری، صنایع دستی و.. دارید و این ها ربطی به روحانیت ندارد. کمیسیون فرهنگی باید ادغام شود وی در پاسخ به این سوال که برای تقویت کمیسیون فرهنگی چه راهکاری وجود دارد هم گفت: اگر واقعا شما این دنبال ماجرا هستید باید کمیسیون فرهنگ، آموزش، اجتماعی و بخشی از کمیسیون بهداشت با هم ادغام شوند و کمیسیون فرهنگی و اجتماعی تشکیل شود که هم قدرت داشته باشه و هم چند حوزه مهم را داشته باشد تا بالاخره یک کمیسیون قوی شکل بگیرد. کلهر راهکار دیگر را اصلاح نظام تقسیم بندی کمیسیونی در مجلس دانست و گفت: نظام تقسیم قدرت در بین کمیسیون ها باید باز آرایی شود. نمی شود قدرت در یک کمیسوینی تجمیع شود و ان وقت ما از کمیسیون دیگر که قدرتی ندارد مطالبه کنیم. در این زمینه شفافیت کمیسیون ها می تواند اثر گذار باشد.