شعارهای انتخاباتی از مجلس اول تا امروز

نسیم آنلاین : شعارهای انتخاباتی لیست ها چکیده گفتمان و حرف های مشخص افراد حاضر در لیست برای اداره کشور و نمایانگر نگاه و تاکیدات آنها روی یک موضوع خاص در برهه زمانی انتخابات می باشد. غالب مردم نیز که اطلاعی از جزئیات برنامه های انتخاباتی تعداد بالای کاندیداها ندارند، با نگاهی به شعارهای انتخاباتی گفتمان نزدیک به خود را انتخاب می کنند.

انتخاب شعار انتخاباتی در اولین دوره انتخابات مجلس کشور مرسوم و عرف نبود.چه آنکه در انتخابات مجالس اول و دوم، به جای شعار جملاتی از امام(ره) در باب انتخابات، روی پوسترهای تبلیغاتی معرفی نامزدهای احزاب و تشکل های سیاسی، منتشر می‌شد. جملاتی مثل «سعی کنید نمایندگانی مثل مرحوم مدرس را انتخاب کنید» که هم در لیست حزب جمهوری اسلامی در انتخابات مجلس اول، دیده می‎شد و هم در لیست جامعه روحانیت مبارز در همان دوره.

بعد از رحلت بنیانگذار انقلاب؛ علاوه بر جملاتی از ایشان، جملاتی از رهبری، همچون اینکه «مردم باید کاندیداهایی را برگزینند که به کانون های قدرت و ثروت متصل نباشند» در لیست‌های انتخاباتی نقش می‌بست.

نخستین بار در انتخابات مجلس سوم بود که شعارهای انتخاباتی روی لیست‌ها ظاهر شد. پس از انشعاب مجمع روحانیون مبارز تهران از جامعه روحانیت مبارز، لیست آنان که در آن سال‌ها «پیروان خط امام» نامیده می‎شدند با شعار «اسلام پابرهنگان» منتشر شد. انتخاب شعار «اسلام پابرهنگان» در واقع تعریضی بود به سلسله سخنرانی های امام خمینی(ره) قبل از انتخابات دوره سوم که مسئله اسلام آمریکایی و اسلام ناب محمدی را مطرح و شاخصه‌هایی اسلام ناب محمدی را «اسلام محرومین»، «اسلام پابرهنگان»، «اسلام مظلومین» و... عنوان کرده و شاخصه‌های اسلام آمریکایی را هم «اسلام مرفهین بی‌درد» و کسانی که از جبهه و جهاد فراری هستند، برشمردند. منشعبین از جامعه روحانیت با شعارهای عدالت خواهانه، مساوات جویانه و دفاع از محرومین و مستضعفان به عرصه آمده بودند. آنها حتی این جمله از امام (ره) را روی لیست خود منتشر کرده بودند که «تمیز بین کسانی که در تفکر خود خدمت به اسلام و محرومان را اصل قرار داده‌اند با دیگران کار مشکلی نیست». طیف مقابل هم خود را حامیان امام می‎دانست، اما از شعار مشخصی در لیست انتخاباتی خود بهره نبرده بود.

اطلاعت از رهبری، حمایت از هاشمی

رقابت‎های انتخاباتی در آستانه برگزاری انتخابات مجلس چهارم اما عرصه رقابت بر سر نوع حمایت از دولت بود. «خط امام(ره)، ولایت فقیه، قانون اساسی و حل مشکلات اقتصادی در جهت حمایت از محرومان و مستضعفان» شعار انتخاباتی مجمع روحانیون مبارز در این دور از انتخابات بود که به دولت هاشمی رفسنجانی انتقاداتی داشتند. اما پیرو سخنان رهبری، احزاب جناح راست در بیانیه های خود به دفاع و حمایت از دولت پرداخته و نهایتا نیز شعار «پیروی از خط امام، اطاعت از رهبری، حمایت از هاشمی» را برگزیدند.

از جمله آنکه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بیانیه ای آورده بود: انتخاب نمایندگان دلسوز و شایسته و حامی دولت خدمتگزار و احتزار از کسانی که خواسته یا ناخواسته نتوانستند از آرمان های انقلاب دفاع کنند، ترسیم کننده آینده ای مطمئن و درخشان است. جمعیت موتلفه اسلامی نیز بر انتخاب نمایندگانی ولایت پذیر و در خط پیروی از امام و اطلاعت از رهبری و حمایت از هاشمی تاکید کرده بود. «پیروی از ولایت فقیه»، «اطاعت از رهبر معظم انقلاب» و «حمایت از دولت هاشمی رفسنجانی» محوری‌ترین شعار جناح راست در این دوره از انتخابات مجلس بود که هدف از آن نقد جریان مقابل و وارد آوردن این اتهام به طیف چپ بود که در هیچ یک از موارد یاد شده، نتوانسته‌اند کارنامه موفقی از خود ارائه دهند.

از «عزت اسلامی» کارگزاران تا «عدالت اجتماعی» جامعه روحانیت

انتقاد یا حمایت از دولت دوم هاشمی رفسنجانی بار دیگر مرزهای انتخاباتی در آستانه رقابت‎های مجلس پنجم را رقم زد. فقط این بار جنس حامیان و منتقدان به نسبت انتخابات پیشین تغییراتی کرده بود. حزب کارگزاران سازندگی که با شعار «عزت اسلامی، تداوم سازندگی، آبادانی ایران» اعلام موجودیت کرده بود؛ شعار «عزت اسلامی، تداوم سازندگی، آیادانی ایران» را در فهرست انتخاباتی خود منتشر کرده بود.

جامعه روحانیت مبارز بار دیگر با شعار «پیروی از خط امام- اطاعت از رهبری- حمایت از هاشمی» و «عدالت اجتماعی و توسعه، مشارکت مردمی و نظارت» فهرست ارائه داد. جمعیت دفاع از ارزش های انقلاب اسلامی به دبیر کلی آیت الله محمد محمدی ری شهری هم با شعار انتخاباتی «گذر از مرحله کنونی برای رسیدن به اهداف مطلوب نظام» فهرستی 30 نفره ارائه داد که 13 نفر از اعضای آن با فهرست جامعه روحانیت مشترک بود.

از این دور از رقابت‌های انتخاباتی، شاهد لیست‌های انتخاباتی‌ای التقاطی با حضور نامزدهایی از دیگر لیست ها و یا لیست‌های دیگری بودیم که کمتر از 30 نفر را برای رقابت‌های پارلمانی پایتخت معرفی کرده بودند. از جمله لیستی با نام انجمن صنفی مهندسان مشاور و معمار و شهرساز با معرفی فهرست سه نفره عطاء الله آیت اللهی، حسن فتوره چی و حمید بهبهانی و با شعار «ما تعهد می دهیم» که تعهدشان را به توسعه، آبادانی، آینده نگری و ... اعلام کرده بودند.

اصلاحات، ایران برای همه ایرانیان و آزادی

پس از پیروزی سیدمحمد خاتمی در دوم خرداد 76، طبیعی بود که لیست های انتخاباتی مجلس ششم در سال 78، معطوف به شعارهای دولت اصلاحات باشد. «تثبیت توسعه سیاسی و آزادی مطبوعات»، «اصلاح قانون مطبوعات»، « اصلاح قانون استفاده از تجهیزات ماهواره ای»، «اصلاح قانون انتخابات» و «تأسیس تلویزیون خصوصی» از مهمترین برنامه های جبهه مشارکت برای حضور در این انتخابات بود که پوسترهای انتخاباتی اش را با شعار «ایران برای ایرانیان» و «معنویت، عدالت و آزادی» طراحی کرده بود.

بر اساس آنچه که در کتاب «بازیگران و بازیگردانان مجلس» آمده است؛ شعار کارگزاران سازندگی در این انتخابات «امنیت، عدالت و آزادی» بود و مجمع روحانیون مبارز با شعار «امنیت، آزادی، رفاه اقتصادی» و «29 بهمن، دوم خردادی دیگر» به میدان آمده بود. مجمع اسلامی بانوان با شعار «احقاق حقوق زنان، آزادی اندیشه، عدالت اجتماعی»، حزب همبستگی با شعار «رای هر ایرانی، برنامه خاتمی» و «اصلاحات، آزادی، رفاه اجتماعی»، مجمع نمایندگان ادوار مجلس با شعار «مجلس مقتدر، نظام پاسخگو» و «آزادی، آبادی و آسایش» و ائتلاف گروه های خط امام (متشکل از سازمان مجاهدین، انجمن اسلامی معلمان و مهندسان و جامعه پزشکی و مدرسین دانشگاه ها و دفتر تحکیم و حدت و مجمع نمایندگان خط امام) با شعار «دوم خرداد، 29 بهمن، تداوم خط امام» و حزب اسلامی کار با شعار «اندیشه حزبی، عدالت اسلامی و اصالت کار» در انتخابات حضور یافتند.

در میان احزاب جناح راست نیز جامعه روحانیت مبارز و ائتلاف خط امام و رهبری با شعار «مجلس ششم، تفاهم، حل مشکلات مردم»، حزب موتلفه اسلامی با شعار «تفاهم، تعاون و توسعه» و جمعیت ایثارگران با شعار «امنیت، عدالت، رونق اقتصادی» در رقابت های انتخاباتی حضور یافتند. چکاد آزاد اندیشان هم شعار «ای ایران ای مرز پرگهر» و «آزادی، اصلاحات، عدالت و توسعه» برگزید. اما حزب اعتدال و توسعه در تبلیغات خود در ابتکاری متفاوت از دیگر گروه ها، با استفاده از جمله «می خواهم زندگی کنم»، کلماتی چون شاد، سرافراز، مهربان، امیدوارو آرام را با کشیدن یک ابرو در میانه جمله کامل کرده و در زیر تبلیغات خود جملاتی از این دست را نوشته بود: آرام در سایه اعتدال سیاسی، امیدوار در سایه توسعه پایدار، شاد در سایه عدالت اجتماعی، سرافراز در سایه اقتدار ملی و مهربان در سایه وفاق ملی را منتشر کرده بود.

از «پیام آبادگران» تا تحریم انتخابات

مجلس ششم با حواشی‌ای چون تحصن نمایندگان به پایان رسید که منجر به تحریم انتخابات از سوی اصلاح طلبان شد. رقابت‌ها در این دور به جای آنکه میان احزاب باشد، میان ائتلاف‌ها بود. فهرست موفق این انتخابات، لیست «ائتلاف آبادگران ایران اسلامی» بود که با شعار « پیام آبادگران برای مردم کار است و خدمت صادقانه» ارائه شده بود. فهرست‌های دیگر با شعارهایی چون «تعهد، تخصص و تجربه» و جملاتی از امام و رهبری درباره انتخاب نماینده اصلح ارائه شده بودند.

رقابت «یاران خاتمی» با «اقتدار ملی»

اصلاح طلبان که با تشکیل «ائتلافی برای ایران» به قهر سیاسی خود در انتخابات مجلس هشتم پایان داده بودند، با شعار انتخاباتی «همراه شو عزیز» روی فهرست انتخاباتی خود و لگوی «یاران خاتمی» به میدان رقابت آمدند. البته در مرحله دوم انتخابات تهران این لگو حذف شد تا اصلاح طلبانی که خود را یاران خاتمی نمی دانستند هم از ستاد انتخابات اصلاح طلبان حمایت کنند. شعارهای دیگری همچون "کنترل گرانی و ایجاد رونق اقتصادی"، "مقابله با تحجر و دفاع از اندیشه های امام خمینی (ره)" و "ارتقاء منزلت ایران و کرامت ایرانیان در عرصه بین الملل" نیز در فهرست های آنان دیده می شد.

از سوی دیگر ائتلاف «رایحه خوش خدمت» که یاران محمود احمدی نژاد رئیس جمهور جدید بودند؛ با شعار ضرورت خالص سازی جریان اصولگرا، اعلام موجودیت کرده و اعضایش دیگر گروه های اصولگرا بویژه اصولگرایان سنتی را «محافظه کار» خواندند که احمدی نژاد رئیس جمهوری وقت، نیازی به آنها ندارد. این ائتلاف که در فضای سیاسی و رسانه ای کشور، منتسب به حامیان رئیس جمهوری به شمار می رفت، یکی از سه ضلع جبهه متحد اصولگرایان در انتخابات های بعدی از جمله انتخابات مجلس هشتم شد. جبهه متحد اصولگرایان هم با چهار شعار شامل "پروا مکن، بشتاب، همت چاره ساز است"، "مجلسی درد آشنا و کارآمد"، "اقتدار ملی، اعتدال و پیشرفت" و "مبارزه با تورم، ایجاد اشتغال و تامین رفاه" به رقابتهای انتخاباتی وارد شد.

ائتلاف فراگیر اصولگرایان به عنوان انشعابی از جرگه اصولگرایان نیز هم عرض جبهه متحد اصولگرایان دو شعار "مردم، مجلس، مدرس" و "مجلس هشتم، مجلس سرنوشت ملی" را به عنوان دو شعار اصلی خود برگزید.

«خدمت پایدار» و «احترام به حقوق ملت»

رقابت‌های انتخاباتی در مجلس نهم بار دیگر عرصه رقابت میان اصولگرایان با حضور کمرنگ اصلاح طلبان بود. لیست جبهه متحد اصولگرایان با شعار «معنویت و عقلانیت، عدالت و پیشرفت در سایه ولایت» ارائه شد. لیست جبهه پایداری که انشعابی از اصولگرایان بود؛ شعاری نداشت و تنها این جمله در آن نقش بسته بود «خدایا ما را بر پاکی و خدمت به مردم پایدار بدار». لیست انتخاباتی «صدای ملت» که خود را منتقدان دولت معرفی می کرد و انشعاب دیگری از اصولگرایان بود هم شعار «احترام به قانون، حقوق ملت و آزادی بیان» را برگزید.

برخی گروه های اصلاح طلب هم که نمایندگانی در مجلس هشتم داشته و حضور کمرنگ خود را پس از سال 88 در صحنه سیاسی کشور حفظ کرده بودند، با این شعار که «نباید آرمان های انقلاب را فراموش کرد»، عرصه را ترک نکردند. خانه کارگر و حزب مردم سالاری شناخته شده ترین گروه ها در این میان بودند که فهرست مشترک 15 نفره ای در تهران ارائه دادند.

در این دوره هم لیست های متفرقه متعددی وجود داشتند. از جمله لیستی با عنوان هیات متوسلین به 14 معصوم که با عکسی از هاشمی و احمدی نژاد و شعار «آشتی ملی، تداوم حیات ملی» با ترکیبی از نمایندگان جبهه پایداری و حامیان دولت ارائه شده بود. یا لیستی با عنوان ائتلاف کاندیداهای مستقل با سرلیستی مطهری و توکلی و شعار «همچون مدرس، در راه مجلس».

«امید» تا «معیشت، امنیت، پیشرفت»

انتخابات مجلس دهم اصولگرایان ذیل یک لیست واحد به نام ائتلاف بزرگ اصولگرایان وارد عرصه شدند. شعار انتخاباتی آنها نیز «معیشت، امنیت و پیشرفت» بود. شعاری که جذابیت چندانی برای مخاطب نداشت و لیست مقابل که معروف به لیست امید شد توانست هر ۳۰ کرسی مجلس شورای اسلامی در تهران را کسب کند. لیست امید که با تَکرار خاتمی و حمایت اعتدال گرایان منتشر شد با شعار «امید، آرامش و رونق اقتصادی» وارد عرصه انتخابات شده بود.

اکنون در دوره یازدهم انتخابات مجلس شورای اسلامی و در حالی که مساله اصلی مردم دغدغه معیشت و حل مشکلات اقتصادی است و دولت اعتدال و مجلس دهم نیز کفایت و کارآمدی لازم را نداشته اند لیست های انتخاباتی در حال تدوین نهایی است.

هنوز خبری از شعارهای انتخاباتی اصلاح طلبان، جبهه پایداری بطور رسمی منتشر نشده است. اما شورای ائتلاف نیروهای انقلاب(شانا) که همان جمعی از احزاب اصولگرا هستند با شعار « ایران سربلند» وارد عرصه انتخابات شده و همچنین طیف جدیدی از جوانان عدالتخواه نیز با شعار «مجلس عدالتخواه» وارد کارزار انتخاباتی یازدهم شده اند.