افغانستان در کشاکش طالبان و داعش

نسیم‌آنلاین: صبح روز ۲۵ مرداد هنگامی که مردم کابل از خواب بیدار شدند، گویی به ۲۰ سال قبل برگشته بودند. طالبان دوباره بر کابل حاکم بود! البته مردم افغانستان، تنها کسانی نبودند که شگفت زده بودند. بهترین سرویس های امنیتی غرب هم کوتاه ترین زمان بازگشت طالبان به کابل را ۶ ماه پس از پایان خروج ناتو پیش‌‌بینی میکردند.

طالبان که پس از ۲۰ سال به عرصه قدرت بازگشته بود، حالا باید نه تنها به مردم افغانستان که به تمام دنیا ثابت می‌کرد که توانایی تامین امنیت افغانستان و اراده مبارزه با گروه های تروریستی را دارد.

بنابراین به سرعت وارد عمل شد و پس از حضور گسترده نظامی در سراسر کابل، تامین امنیت فرودگاه کابل برای خروج نیروهای ناتو را هم در اختیار گرفت.

۴ شهریور؛ انفجار اول

نیروهای انتحاری داعش با استفاده از خلا امنیتی پیش آمده خود را به ورودی فرودگاه کابل رساندند و ده ها نفر از شهروندان افغانستان و نیروهای ناتو را کشتند.این اولین شوک به افغانستان و تمام دنیا بود. به نظر می‌رسید همه به تازگی متوجه عوارض اتفاقات در حال وقوع در افغانستان شده بودند.جهان فهمیده بود از حکومت جدید افغانستان چه می‌خواهد: کنترل تروریسم!

کنترل تروریسم پیش‌نیاز هایی داشت. نیاز بود تا حکومتی فراگیر تشکیل شود تا بتواند از ایجاد خشونت جدید جلوگیری کند. زیرا هر گونه خشونت جدید فضای تازه‌ای برای فعالیت داعش فراهم می‌کرد. اما در این میان یک چالش وجود داشت. طالبان دوست نداشت تا قدرت را با دیگران تقسیم کند.

علاوه بر این، خودسری بدنه طالبان در تسویه حساب با دشمنان قدیمی، ظلم و جنایت در حق مردم و به کارگیری افراد جنایت‌کار موجب اختلافاتی در درون بدنه طالبان هم شد.

به گونه ای که ملا یعقوب عمری وزیر دفاع طالبان در پیامی صوتی به اعضای طالبان هشدار داد در صورت ادامه خودسری، از زمین ریشه کن خواهند شد! ملا یعقوب در این پیام از اعضای طالبان خواست تا در صورت داشتن درگیری شخصی به دادگاه مراجعه کنند و از تسویه حساب شخصی پرهیز کنند.

البته بنابر شواهد موجود درگیری های درون طالبان منحصر به بدنه آن نیست و برخی سران تمامیت خواه نظیر حقانی‌ها عرصه را بر دیگر گروه های طالبان تنگ کرده اند.

شهریور به پایان خود نزدیک میشد و بعد از انفجار فرودگاه دیگر خبری از داعش نبود. برخی این انفعال را نشانه متکی بودن داعش خراسان به سرویس امنیت ملی حکومت سابق می‌دانستند و برخی دیگر هم آن را نشانه ای بر یکی بودن داعش خراسان و طالبان ارزیابی می‌کردند. اما ظاهرا داعش خراسان در حال آماده شدن برای شروع دور جدیدی از کشتار بود.

آغاز موج جدیدی از حملات انتحاری داعش

از ۲۷ شهریور حملاتی در استان های مختلف افغانستان صورت پذیرفت. داعش این حملات کوچک که گاها یک تا ۳ کشته داشتند را بر عهده می‌گرفت.

طالبان که پس از فارغ شدن موقت از درگیری های داخلی و تشکیل دولت قصد داشت تا توانایی خود برای کنترل تروریسم در افغانستان را به رخ جهانیان بکشد به بستن مدارس و مساجد سلفی‌ها در استان‌های مختلف افغانستان اقدام کرد. حتی در مواردی چندین نفر از سلفی‌ها توسط افراد ناشناس کشته شدند.

در این موارد رسانه‌های وابسته به سلفی ها ارتباط این افراد با داعش را نفی می‌کردند و ترور این افراد را در راستای جنگ مذهبی طالبان می‌دانستند.

۹ مهر؛ بیانیه داعش

داعش بیانیه ای صادر کرد و در آن از مسلمانان عراق، سوریه، افغانستان و پاکستان خواست تا از مراکز عبادت "رافضی ها" دور شوند!

به نظر می‌رسید که داعش قصد حمله به مساجد را دارد. در این شرایط انتظار از طالبان به عنوان حکومت این بود که بتواند چنین حملاتی را خنثی کند.

۱۱ مهر؛ انفجار در مسجد عیدگاه

انفجاری در مسجد عیدگاه کابل رخ داد. این انفجار ۴۰ کشته و زخمی بر جا گذاشت.

انفجار این مسجد اهمیت زیادی داشت زیرا در این مسجد مراسم ختم مادر ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان در حال برگزاری بود و مکان مسجد در نزدیکی مراکز حکومتی کابل بود.

۱۶ مهر؛ انفجار در مسجد شیعیان قندوز

انفجاری مسجد شیعیان سیدآباد قندوز را لرزاند. این حمله ۳۰۰ کشته و زخمی بر جا گذاشت.

‌نکته جالب عملیات داعش، انتخاب هوشمندانه اهداف، مکان و مهاجم ادعایی بود.

حمله داعش به مسجد شیعیان هزاره در فاصله ۵۰ کیلومتری تاجیکستان و با مهاجمی ظاهرا اویغور به وقوع پیوست.

۲۳ مهر؛ انفجار در مسجد شیعیان قندهار

انفجاری مسجد شیعیان قندهار را تکان داد. ۲۰۰ کشته و زخمی حاصل این جنایت بود.

داعش عاملان حمله را ابوعلی البلوچی و انس الخراسانی معرفی کردند.

عملیات های داعش در مکان هایی که پیش از آن حضور کمرنگی داشتند و استفاده از قومیت های مختلف در معرفی عاملین حمله نشان دهنده تلاش داعش برای جذب نیرو بود.

اهداف چهارگانه داعش از ایجاد ناامنی

داعش با انجام این حمله قصد داشت تا:

۱.تردید کشور های آسیای میانه، ایران، چین و روسیه به امکان کنترل داعش توسط طالبان را افزایش دهد.

۲.با هدف قرار گرفتن شیعیان، توجه سلفی های افغانستان را به خود جلب کند و امکان یارگیری بیشتر را فراهم کند.

‌۳.با هدف قرار گرفتن هزاره ها، توجه پشتون هایی که با کینه های قومیتی خواستار کشتار بیشتر هزاره ها هستند را جلب کند.

۴. با ایجاد خط رسانه ای ارتباط چین و طالبان را برای اعضای طالبان پر رنگ کند و شکاف های بزرگ در میان بدنه طالبان ایجاد کند.

حملات داعش رو به افزایش است

انفجار قندهار تا این لحظه آخرین حمله بزرگ داعش در افغانستان می‌باشد. اما قطعا آخرین تلاش این گروه جنایتکار برای کشتار در افغانستان نخواهد بود.

آمار ها نشان می‌دهد داعشی که در تمام سال ۲۰۲۰ در حدود ۸۰ حمله انجام داده بود. در سال ۲۰۲۱ و در حالی که بیش از دو ماه تا پایان سال جاری میلادی باقی مانده است در حدود ۳۰۰ حمله انجام داده است.

به نظر می‌رسد در این زمان لازم است تا تمامی طرف های دخیل در موضوع افغانستان مسئولیت پذیر باشند و به تعهدات خود برای افزایش نیافتن قدرت گروه های تروریستی پایبند بمانند.

از یک طرف طالبان به عنوان قدرت حاکم بر افغانستان لازم است تا ضمن تلاش برای حذف عناصر خودسر که عامل سلب آرامش مردم افغانستان شده اند، از اقدامات ظالمانه ای مانند کوچاندن مردم هزاره از خانه هایشان پرهیز کند.

از طرف دیگر بازیگران منطقه‌ای و جهانی لازم است تا زمان تشکیل حکومت فراگیر از به رسمیت شناختن زودهنگام حکومت جدید پرهیز کنند. البته نباید فراموش کرد که لازم است تا هر چه زودتر کمک های جهانی به افغانستان گسیل شود و راه های تنفس اقتصاد افغانستان باز شود. زیرا اوضاع نابسامان کنونی می‌تواند فضا را برای فعالیت گروه‌های تروریستی فراهم کند.

در پایان باید گفت تعامل با طالبان اقتضائات خود را می‌طلبد. طالبان مملو از افرادی است که در صورت ناامیدی از رهبران طالبان، آمادگی پیوستن به داعش خراسان را دارند. توجه به این موضوع باعث پیدا شدن قطعه کلیدی پازل آرامش افغانستان خواهد شد....