قائم‌مقام سازمان ملی زمین ومسکن:
سالانه۱۰۰ هزار واحد مسکونی در بافت‌های نابه‌سامان ساخته می شود
۹۰ درصد یکی از شهرهای کردستان روی اراضی دولتی ساخته شده که همه ساکنان آن شهر باید مشمول طرح دریافت سند شوند
عضو هیئت مدیره سازمان ملی زمین و مسکن جزئیات نحوه همکاری شرکت عمران و بهسازی شهری ایران و سازمان ملی زمین و مسکن برای اجرای طرح‌های شهری و بهسازی بافت‌های نابه‌سامان را تشریح کرد.
محمدنادر محمدزاده درباره نحوه دریافت سند از سوی ساکنان بافت‌های ناکارآمد، فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی اظهار کرد: در کشور یک سری مناطقی داریم که در عناوین مختلفی چون بافت فرسوده، بافت میانی، سکونتگاه‌های غیررسمی و یا به طور کلی «بافت‌های نابه‌سامان شهری» شناخته می‌شوند. بر اساس برآوردهای صورت گرفته ساکنان بخش‌های زیادی از بافت‌های نابه‌سامان، اراضی دولتی را تصرف کرده‌اند. قائم‌مقام سازمان ملی زمین و مسکن افزود: بر اساس قانون، رسیدگی به وضعیت بافت‌های نابه‌سامان شهری تحت هر عنوانی، از وظایف شرکت عمران و بهسازی شهری ایران است و از سویی دیگر عمده ساکنان این بافت‌ها در اراضی متعلق به دولت سکنی گزیده‌اند که متولی رسیدگی به این اراضی، سازمان ملی زمین و مسکن است. البته نباید متصرفان این اراضی را زمین‌خوار و کوه‌خوار دانست؛ ممکن است در برخی از مواردی که اراضی دولتی به محلی برای ساخت و ساز در سکونتگاه‌های غیر رسمی تبدیل شده، تعدادی از زمین‌خواران این روند را آغار کرده باشند و اقدام آنها مجوزی برای هجوم دیگران شده باشد؛ اما عموما اینها از روی ناچاری مجبور به ساخت و ساز در اراضی ملی شده‌اند. معاون املاک و حقوقی سازمان ملی زمین و مسکن ادامه داد: به عنوان مثال خشکسالی‌های جنوب کشور سبب وقوع مهاجرت گسترده به حاشیه شهرهای برخوردارتر مانند بندرعباس یا چابهار شده است و آن را به سکونتگاه غیررسمی تبدیل کرده‌اند. بنابراین این دو دستگاه تابعه وزارت راه و شهرسازی با معضلی که در مصداق یکی بود ولی در نحوه ساماندهی و در مفهوم تفاوت‌هایی دارد روبه‌رو شده‌اند. در بررسی قوانین این حوزه متوجه شدیم که با توجه به اختیارات موجود در وزارت راه و شهرسازی می‌توانیم این معضل را با همکاری این دو دستگاه به یک نتیجه خوشایند برسانیم. عضو هیئت مدیره سازمان ملی زمین و مسکن با اشاره به اخذ مصوبات مربوط به همکاری دو دستگاه تابعه وزارت راه و شهرسازی (سازمان ملی زمین و مسکن و شرکت عمران و بهسازی شهری ایران) از مجامع عمومی این دو نهاد و در چارچوب قوانین جاری کشور گفت: نخستین عملیات برای اجرایی شدن این تفاهم، شناسایی دقیق «تعداد افراد مشمول»، «تعداد پلاک‌های ثبتی موجود در بافت‌های نابه‌سامان که در اراضی ملی ساخت و ساز کرده‌اند»، «قابلیت‌ها»، «طرح‌ها» و ... خواهد بود. گام دوم این است که بینیم آیا این مناطق دارای مطالعات شهری هستند یا نه که البته شرکت عمران و بهسازی درباره بسیاری از این مناطق مطالعات شهری را به پایان رسانده است. وی با بیان اینکه قرار نیست در بافت‌های مشمول اجرای طرح ساماندهی شهری، صرفا یک سری مسکن‌سازی‌های جدید صورت گیرد، خاطرنشان کرد: انجام فرآیندهای خدمات‌رسانی شهری مانند احداث خطوط فاضلاب، شبکه آبرسانی مدرن، شبکه معابر استاندارد، خدمات آموزشی و مدرسه‌سازی، مراکز آتش‌نشانی و دیگر خدمات لازم شهری هم از اولویت‌های اصلی ما در بازسازی و بهسازی بافت‌های ناکارآمد شهری است. ضمن اینکه قرار است در جریان مطالعات و شناسایی بافت‌ها، هم در حوزه زیرساخت‌ها و هم در بخش خدمات روبنایی این نکته نیز رعایت شود که نباید دوباره به محدوده شهر افزوده یا خیابان‌ها و کوچه‌های جدید تملک شود. محمدزاده با بیان اینکه گام سوم، استقرار دفاتر تسهیل‌گری در محدوده‌ها و محله‌های هدف احیا و بازسازی شهری است، تاکید کرد: کار نیروهای دفاتر تسهیل‌گری، آموزش دادن به مردم و آشنا کردن آنها به وضع فعلی و آتی محله در اثر بهسازی بافت است. تسهیل‌گران می‌توانند در خصوص رایزنی با سرمایه‌گذاران برای جلب مشارکت‌های آنها در بهسازی منطقه هم فعال باشند و به آنها درباره آینده اقتصادی منطقه در صورت بهسازی و بازسازی آن بافت، توضیحاتی ارائه دهند. همزمان با این اقدامات تسهیل‌گران باید بتوانند با مدیریت شهری و شهرداری‌های منطقه‌ای و ناحیه‌ای برای بازدید از فعالیت‌های اجتماعی بافت، لزوم ایجاد تغییرات کالبدی و ساماندهی محله، تسریع در اجرای اقدامات اصلاحی بافت که از وظایف شهرداری هاست مانند شبکه معابر و نیز تسریع در صدور پروانه‌های ساختمانی مذاکرات خود را به پیش ببرند. وی با اشاره به لزوم هدفمندسازی تسهیلاتی که شرکت عمران و بهسازی شهری ایران توانسته با رایزنی با هیئت وزیران، بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار از بانک‌ها اخذ کند، گفت: اگر قرار باشد این تعداد تسهیلات کم تعداد به تمام پهنه‌های هدف و به صورت غیرهدفمند توزیع شود، تغییرات مشهود نخواهد بود. برای هدفمندسازی ارائه این تسهیلات، باید بر روی لکه‌های مهم هر منطقه تأکید کرد تا آن لکه‌ها به صورت یکجا و هماهنگ بهسازی شوند تا در کوتاه‌مدت شاهد تغییرات خوبی در بافت‌های نابه‌سامان شهری باشیم و البته در قدم اول بافت‌های بحرانی اصلاح شوند. این مقام سازمان ملی زمین و مسکن با تأکید بر اینکه قرار است یک کارگزار مشترک با تقبل هزینه‌های آن کارگزار از سوی دو دستگاه «سازمان ملی زمین و مسکن و شرکت عمران و بهسازی شهری ایران» اقدامات مورد نظر را انجام دهند، بیان کرد: این کارگزار از مراحل اولیه شامل شناسایی، مطالعه و طرح دادن تا مراحل اجرایی مانند ایجاد دفاتر تسهیل‌گری، مذاکره با شهروندان و سرمایه‌گذاران، اخذ سند و همکاری با شهرداری‌ها را عملیاتی خواهد کرد. وی اظهار کرد: در سال اول اجرای این طرح بیشتر اقدامات، شامل شناسایی، مطالعات اولیه، تهیه طرح‌ها و توجیه و آموزش به شهروندان است؛ اما از سال دوم به بعد اقدامات اجرایی که بیشتر تولید مسکن است به سمت تغییر ساختاری بافت‌های نابه‌سامان خواهیم رفت که عمدتا تولید سالی ۱۰۰ هزار واحد مسکونی است. در یک بازه ۵ ساله بسیاری از مشکلات بافت‌های هدف مرتفع می‌شود. محمدزاده با اشاره به برخی شهرهایی که وضعیت بحرانی دارند از قبیل بندرعباس با ۲۳ هزار خانوار ساکن سکونتگاه‌های غیر رسمی و بافت‌های حاشیه‌ای و اراک با ۱۴ هزار خانوار حاشیه‌نشین گفت: ۹۰ درصد یکی از شهرهای استان کردستان بر روی اراضی دولتی ساخته شده و همه ساکنان آن شهر باید مشمول طرح دریافت سند با همکاری سازمان ملی زمین و مسکن شوند. بنابراین تا یکی دو ماه آینده در تمام کشور فاز مطالعاتی آغاز و تکمیل می‌شود و در ۳۰ تا ۴۰ بافت شناسایی شده در ۱۰ تا ۱۵ شهر نیز می‌توانیم «معرفی ساکنان به شهرداری‌ها برای دریافت پایان کار»، «معرفی به ادارات ثبت برای دریافت سند» و سپس «معرفی به بانک برای دریافت تسهیلات نوسازی» را آغاز و عملیاتی کنیم. شهرداری‌ها هم در ارائه تخفیفات لازم برای ارائه پایان کار با شرکت عمران و بهسازی شهری ایران کاملا هماهنگ بوده و توافقات لازم به امضا رسیده است.
