زیبایی‌نژاد: سیاست‌های کشور ضد خانواده تنظیم می‌شود

نسیم آنلاین : نشست بررسی موانع و راهبردهای اجرایی شدن سیاست های کلان خانواده در مرکز تحقیقات زن و خانواده تهران برگزار شد. در ابتدای این نشست حجت الاسلام زیبایی نژاد مسئول مرکز تحقیقات ضمن تسلیتِ فرارسیدنِ ماه محرم، با اشاره به دو جمله کلیدی امام حسین پیش از واقعه کربلا و در روز واقعه گفت: امام حسین ابن زیاد را هرجایی فرزند هرجایی یعنی زنازاده خطاب کرده و آن را در تقابل با فرزندان پاک قرار داد، این تقابل «خانواده» که میدان پیدایش فرزندان پاک و جریان یافتن پاکدامنی است را به ذهن متبادر می کند. همچنین امام در روز عاشورا به بطون های پرشده از مال حرام اشاره می کند که مانع شنیدنِ حرف حق در افراد شده است.

وی افزود: عفت در ادبیات دینی ما به عفت فرج و عفت بطن تقسیم می شود، و خانواده محفلی برای جریان یافتن پاکدامنی و لقمه حلال است. از اینرو خانواده برای ما مهم است.

اگر مداخلات حاکمیت در حوزه خانواده را قاعده مند نکنیم، خانواده دچار مشکل می شود

زیبایی نژاد در ادامه با اشاره به آغاز برنامه های مختلف توسعه با از دهه 20 در کشور گفت: در هرصورت خانوده از برنامه های توسعه متاثر می شود و اگر ما مداخلات حاکمیت، نهادهای عمومی و نهادهای واسطه را در امورات مربوط به خانواده فهم و قاعده مند نکنیم، در مقیاس کلان مشکلاتی برای خانواده به وجود می آید.

مسئول مرکز تحقیقات زن و خانواده با بیان اینکه امروز کسانی که بدون داشتن تخصص لازم مدعیِ کارشناسی امور خانواده اند زیاد شده اند اظهار داشت: برای مقابله با این فضا باید میزی میان رشته ای در رابطه با مسائل خانواده تشکیل داد تا در آن فضا هرکس از حوزه تخصص خودش مسائل مربوط به خانواده را به بحث بگذارد و اولویت ها و مسائل مهم مربوط به خانواده را طرح کند.

وی تاکید کرد: با تشکیلِ میز میان رشته ای، به میدان آوردنِ تخصص های مختلف و تنقیج اولویت ها، فاز صفر عملیاتِ ما در تدوین سند تحکیم خانواده و شناخت مسائل کلید می خورد.

سیاست های حوزه خانواده به سمت لیبرالیزه شدن حرکت می کند

زیبایی نژاد در ادامه با اشاره به وقوع دو اتفاق مهم در رابطه با خانواده ها در سراسر جهان گفت: در اثری که به زودی از سوی مرکز منتشر می شود، نشان داده ایم که جریانی کلی در سیاست های کشورهای مختلف در حوزه خانواده وجود دارد و آن لیبرالیزه شدن سیاست های حوزه خانواده در اکثر کشورهاست، لیبرالیزاسیونی که به صورت پنهانی در حال وقوع است.

وی افزود: اتفاق مهم دیگر افزایش مداخلات حاکمیت در خانواده هاست، و کشور ما جزو این الگوست و مداخلاتِ حاکمیت حداکثری است. اما باید بررسی کرد که تا چه اندازه مداخلات حاکمیت در خانواده به مصلحت است و قاعده مندی مداخلات را چه کسی تعیین می کند؟

این استاد مطالعات زنان در بخش دیگری از صحبت هایش با تاکید بر غلبه منطق بازار و سرمایه داری بر مناسبات خانواده اظهار داشت: در زمان کودکی ام ساعت کار بانک ها از ساعت 8 تا 12 ظهر و 2 تا 6 عصر بود، یعنی فرد دو ساعت را برای ناهار به نزد خانواده اش می رفت، چون اقتصاد خودش را با خانواده وفق داده بود. اما امروز خانواده درحال تطبیق خود با منطق سرمایه داری و بازار است.

پیش‌فرضهای حاکم بر تدوین اسناد مشخص نیست

وی افزود: مسئله اساسی این است که نویسندگان اسناد بالادستی منطقِ پشتِ اسناد را طرح نمی کنند، یعنی نمی گویند با چه پیش فرضها و با کدام منطق و الگوی نظری به نوشتن اسناد مشغول شده اند. ما باید بدانیم سند کلان خانواده با چه منطق و دیدی نوشته شده است. حداقل برای کارشناسان یک پیوستِ تحلیلی به ضمیمه اسناد منتشر کنند، تا ما بدانیم براساس چه تحلیلی به اینجا رسیدید و منطق حاکم بر اسناد مشخص شود.

زیبایی نژاد با اشاره به متن سند کلان خانواده گفت: در پاراگراف اول مقام معظم رهبری این توجه را داشته اند که سیاست ها دو گونه اند، سیاست های خاص ناظر به خانواده هستند مثل اینکه ما برای تهسیل ازدواج و یا کاهش طلاق برنامه ریزی می کنیم، و سیاست های عام غیرخانوادگی که دامنه اش خانواده را هم متاثر کند.

زیبایی نژاد تاکید کرد: بخش مهم تر، بخش دوم است که ما متوجه آن نیستیم. مثلا در بعضی مقاطع که مسئولین گروه خونشان به ما می خورد، وقت تدوین اسناد و سیاست ها با ما تماس می گیرند و می گویند، شما هم یک بند برای زنان و یک بند برای خانواده بگوئید تا در سند بیاید. من حرفم این است که شما 160 بندتان ضد خانواده است، بعد یک بند می خواهید برای خانواده؟

بزرگترین افتخارتان این است که پارس جنوبی زده اید بدون توجه به شرایط 50 هزار نفر نیرویش

وی اظهار داشت: وقتی برنامه ریزی اقتصادی می کنید بدون توجه به خانواده و بزرگترین افتخارتان این است که پارس جنوبی زده اید و در آن بیابان، 40 و 50 هزار نفر کارگر و کارمندی که 5 درصدشان هم بومی نیستند را جمع کرده اید، بی توجه به خانواده شان، دوری از خانواده و مسائل مربوط به آن چگونه می توان با یک بند با این مسائل مواجهه کرد؟

این استاد مطالعات زنان گفت: فمنیست ها و معرضان انقلاب می گویند جمهوری اسلامی دو خدمت بزرگ به جریان فمنیستی کرد، یک اشاعه تحصیلات برای دختران، که من می گویم برای پسران هم بوده این امکان تحصیل و دوم کنترل جمعیت که شاه نتوانست با زبان شرعی مردم را متقاعد کند ولی جمهوری اسلامی توانست. این کنترل جمعیت و تغییر وضعیت بعد خانواده عامل تحولات اجتماعی از دهه 70 به بعد و ظهور عقلانیت جدید شد.

مشکل امروز نداشتن جهیزیه نیست، مشکل عقلانیتِ ضد ازدواج است

زیبایی نژاد با اشاره به مشکلات مربوط به حوزه خانواده گفت: امروز مشکل اساسی ما در امر ازدواج این نیست که مردم جهیزیه ندارند، بلکه مسئله جوانی است که منطق تحلیلش عوض شده و می گوید چرا من باید ازدواج کنم؟ مسئله ظهور عقلانیت جدیدی است که در آن گرایش به سهولت و راحتی اولویت است، فرزندآوری مذموم است و ازدواج در سنین پائین غلط تقی می شود. به همین دلیل نباید مسائل را در سطح تحلیل کنیم، بلکه باید پشت صحنه مسائل را ببینیم.

وی در پایان گفت: امروز درگیری ها به عمیق ترین لایه های خودش رسیده است! جنگ موجود در عالم جنگ عقلانیت هاست، جنگ عقلانیت ها اگر در گذشته در لایه های اعتقادی، سیاسی رخ می داده، الان در لایه سبک زندگی رخ می دهد، در لایه زندگی روزمره کف خیابان و در صحن زندگی خانوادگی. اگر این تحولات ادامه پیدا کند در آینده نه تنها خانواده مهمترین بنای اجتماعی نیست، بلکه سخیف ترین بنای اجتماعی است، چه زمانی؟ آن زمانی که خانواده فرهنگ و عقلانیت فردگرایانه را بازتولید کند.

در ادامه این نشست میزگرد تخصصی با حضور دکتر محمدتقی کرمی، دکتر فاطمه بداغی، دکتر فریبا علاسوند و دکتر علی اکبر تاج مزینانی برگزار شد.