کبری آسوپار
بی‌رسانه‌ایم
دیروز ایرانی‌ها هیجان زده بودند؛ اکثریتی از شادی شلیک به متجاوز و اقلیتی از ترس شروع یک جنگ. نظام برای مدیریت این هیجان و تبیین آنچه میان تجاوز آمریکا و دفاع ایران روی داد، چه استفاده‌ای از رسانه‌ی ملی‌اش کرد جز خواندن یک خبر معمولی آن هم در ردیف خبرهای دست چندم؟
کبری آسوپار: ساعت یک ظهر روز پنجشنبه‌ای است که مردم ایران طلوع آفتاب را با خبر انهدام پهپاد آمریکایی توسط نیروهای نظامی کشورشان آغاز کرده‌اند. ۹ ساعت از زمان شلیک و ۷ ساعت از انتشار خبر می‌گذرد. حالا ساعت ۱۳ و بخش خبری مشروح صداوسیمای ایران است در حالی که ایران و اقدامش علیه پهپاد جاسوسی آمریکا در صدر اخبار رسانه‌های مهم جهان هستند؛ فضای مجازی از حواشی خبر به انفجار رسیده و جلسات فوق‌العاده‌ی مقامات آمریکایی در حال برگزاری است. در ایران همه هیجان زده‌اند؛ موافق یا مخالف. و حالا منتظر هستیم ببینیم برای مدیریت این هیجان و مدیریت افکار عمومی چه سیاستی اتخاذ شده است.
در شبکه خبری رسانه‌ی ملی به عنوان مهم‌ترین رسانه‌ی نظام، ۹ ساعت پس از اتفاقی در این سطح اهمیت، مجری خبر نام پهپاد سرنگون شده را نمی‌تواند درست بخواند و حتی توجیه نشده آن را به عنوان چندمین خبر باید بخواند. او در حالی که تصویر پشت سرش خبر افتتاح پروژه‌ای دست چندم توسط فلان وزیر است که از نظر سیاستگذاران خبری صداوسیما مهم‌تر از خبر هدف قرار داده شدن پهپاد آمریکایی توسط ایران است، برگه را بلند می‌کند، نام پهپاد آمریکایی را غلط و با تامل می‌خواند، بعد متوجه می‌شود خبر دیگری را باید می‌خوانده، برگه را کنار می‌گذارد و می‌گوید در دقایق آتی این خبر را خواهم خواند! مصاحبه با کارشناسان سیاسی و نظامی؟ تبیین دلایل حمله به پهپاد و ناگزیری آن؟ پیش بینی و تبیین واکنش‌های احتمالی دولت آمریکا؟ ارتباط با کارشناسان خارجیِ همسو با ایران؟ هیچ؛ در روخوانی خبری که دیگر بعد از ۹ ساعت فوری هم نیست، مانده‌اند؛ حتی تشخیص نمی‌دهند دفاع نیروهای مسلح از امنیت مردم در این سطح، باید اولین خبر باشد، باقی موارد که بماند! یک فکر رسانه‌ای بروز هم در نهادهای نظامی و شورای عالی امنیت ملی وجود ندارد که خود درخواست کند وقت بدهید بیاییم با مردم صحبت کنیم.
خبرهای جدید در مورد واکنش‌ها به سرنگونی آرکیو4ای آمریکا لحظه‌ای می‌آید؛ سیاست رسانه‌ای ایران اما گزاره‌ای اضافه بر خواندن بیانیه‌های رسمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و مواضع رسمی وزارت خارجه ندارد. پیوست رسانه‌ای؟ مدیریت افکار عمومی؟ هیچ!
همه منتظر واکنش رئیس جمهور و دولت آمریکا هستند. ترامپ توییتی یک جمله‌ای می‌زند که یکی از پر بیننده‌ترین توییت‌های او می‌شود: «ایران مرتکب اشتباه بزرگی شد.» آیا بوی تهدید می‌دهد یا صرفاً وصفی برای خالی نبودن عریضه است؟ چه کسی باید این را برای مردم ایران تبیین کند؟ چه کسی باید شرح دهد که همین جمله، نه تهدید که مقدمه‌ی عقب نشینی اوست؟ مردم از کجا باید تحلیل این اخبار لحظه به لحظه را دریافت کنند؟ عقب نشینی ترامپ بیشتر هم می‌شود وقتی می‌گوید نمی‌تواند باور کند این اتفاق عمدی بوده و آن را اشتباه فردی یک ژنرال ایرانی می‌داند! جمله به جمله‌ی سخنان او برای ایران یک پیروزی است. می‌خواست ایران را عقب براند و در اتهامِ دروغ حمله به نفتکش‌ها بدمد؛ حالا پهپاد پیشرفته و گران قیمتش سرنگون شده و ایران رسماً اعلام کرده که ما زده‌ایم، به سازمان ملل هم شکایت تجاوزش را می‌کنیم، دوباره هم بیاید، می‌زنیم؛ اما ترامپ می‌گوید باور نمی‌کنم! آیا مقامات ایرانی برای شرح و بسط این پیروزی و تزریق امید و اعتماد به نفس ملی برنامه‌ای تدارک دیدند؟ آیا از رسانه‌ی ملی جز خواندن اخبار رسمی و تکراری، آن هم نه در صدر اخبار، استفاده‌ی دیگری هم در این اتفاق مهم شده است؟ انگار که آخرین مدل گوشی هوشمند موجود در جهان را بخری و تنها برای تماس و ارسال پیامک از آن استفاده کنی!
دولت آمریکا پس از عقب نشینی و سرخوردگی حاصل از آن، بازی رسانه‌ای دیگری را شروع می‌کند. نیویورک تایمز می‌گوید ترامپ دستور حمله به برخی مراکز نظامی ایران را صادر و بعد آن را لغو کرده است. خود رییس‌جمهور آمریکا هم با توییت‌ها و اعلام مواضعش رسماً وسط میدان است. دولت ایران برای خنثی کردن این بازی رسانه‌ای چه می‌کند؟ هیچ! باور نکرده‌ایم که هدف‌گیری پهپاد یک بخش ماجراست، بخش دیگر هدف‌گیری افکار عمومی است.
دیروز ایرانی‌ها هیجان زده بودند؛ اکثریتی از شادی شلیک به متجاوز و اقلیتی از ترس شروع یک جنگ. نظام برای مدیریت این هیجان و تبیین آنچه میان تجاوز آمریکا و دفاع ایران روی داد، چه استفاده‌ای از رسانه‌ی ملی‌اش کرد جز خواندن یک خبر معمولی آن هم در ردیف خبرهای دست چندم؟ با کلی هیجان تلویزیون را روشن می‌کنیم، هیچ حرفی برای تحلیل شرایط سیاسی و نظامی پس از زدن پهپاد آمریکا ندارد. در چنین اوضاعی رفتن سراغ الجزیره و بی‌بی‌سی و باقی رسانه‌های خارجی طبیعی نیست؟ روز پنجشنبه یکی از بهترین فرصت‌ها برای تبیین گزاره‌ی «جنگ نمی‌شود و مذاکره نمی‌کنیم» با بی اعتنایی همیشه به مدیریت افکار عمومی از دست رفت. سیاستگذاری رسانه‌‌ای‌مان قرار نیست تغییر کند؟
