بحران‌های اقتصادی تشدیدکننده خودکشی است/ توزیع عادلانه ثروت و تقویت باورهای دینی در کاهش خودکشی مؤثرند

گروه جامعه « نسیم آنلاین »: خودکشی از منظر جامعه شناسان و رفتارشناسان اجتماعی هنگامی رخ می‌دهد که فرد از دایره نظارت اجتماعی خارج شود. این نظارت به معنای زیر نظر بودن نیست بلکه احساسی است که فرد در جریان اجتماعی شدن به دست می‌آورد و آن حس مهم بودن و جلب‌توجه کردن از طرف جامعه است. خودکشی یک مشکل مربوط به‌سلامت عمومی بوده، یک پدیده‌ی جهانی که بسیاری از کشورها با این پدیده درگیر هستند و با مجموعه‌ای از عوامل خطرآفرین ارتباط پیدا می‌کند.

این روزها در جامعه ما این پدیده با گسترش ابزارهای پیام‌رسان گسترش‌یافته است. شاید تا به دیروز صرفاً افرادی که روزنامه و مجلات را می‌خواندند از اخبار این پدیده دل‌خراش آگاه بودند، اما امروز حتی اگر آمار خودکشی کاهش‌یافته باشد اما با دست‌به‌دست شدن این اخبار موج وحشت‌آفرینی در بین مردم در حال گسترش است. در همین راستا مهم‌ترین سؤالی که ذهن مخاطبان این اخبار را به خود درگیر می‌کند این است که مگر چه شده که افراد دست به خودکشی می‌زنند؟ در همین رابطه گفتگویی را با دو تن از جامعه شناسان و صاحب‌نظران حوزه ناهنجاری‌های اجتماعی داشته‌ایم. دکتر محمد مراد بیات معتقد است بحران‌های اقتصادی موجود در جامعه نقش به سزایی را در ایجاد پدیده خودکشی دارد.

دکتر بیات در رابطه با تأثیر بسزای مسائل اقتصادی بر تشدید خودکشی، گفت: طی چند سال گذشته تشدید فشارهای اقتصادی قطع به‌یقین باعث از بین رفتن بسیاری از فضاهای آرام، روبه‌راه و رو به رشد بوده است که در تشدید خودکشی تأثیر فزاینده‌ای دارند.

وی در ادامه افزود: در بسیاری از بخش‌های سیاست‌گذاری‌های کلان جامعه با مطالبات مردمی فاصله بسیار زیادی است. در واقع این‌طور به نظر می‌رسد که بخش‌های مختلف در سیاست‌گذاری‌های کلان دغدغه‌های اینگونه‌ای را مدنظر قرار نمی‌دهند و بیشتر به فکر حفظ جایگاه افراد و گروه‌های مختلف سیاسی هستند.

بیات همچنین با اشاره به نقش اعتقادات مذهبی در پیش‌گیری از خودکشی تصریح کرد: در جامعه ما نه بحران‌های فکری و نه بحران‌های اجتماعی خاصی که وجود دارد به برکت اعتقادات نابی که در بین مردم است نمی‌توانند عوامل مؤثری در تشدید خودکشی باشند.

دکتر محسن ایمانی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس نیز در رابطه با عوامل تأثیرگذار در خودکشی در گفتگو با « نسیم آنلاین »، گفت: معمولاً از هر 5 نفری که دست به خودکشی می‌زنند 4 نفر دچار افسردگی بوده‌اند؛ بنابراین باید به دنبال عوامل بروز افسردگی گشت و راه‌های درمان افسردگی را مدنظر قرارداد.

ایمانی با اشاره به دلایل افسردگی به‌عنوان عوامل مؤثر در خودکشی، گفت: عوامل افسردگی در افراد متفاوت است. به‌عنوان‌مثال در بین سالمندان تغییر محل سکونت می‌تواند باعث افسردگی شود یا در بین دانش آموزان تغییر محل تحصیل باعث افسردگی می‌‌شود؛ اما به‌طورکلی ناکامی‌ها در بین افراد یکی از عوامل شایع در بروز افسردگی و به طبع آن اقدام به خودکشی است.

این جامعه‌شناس در ادامه به نقش مؤثر باورهای دینی در کاهش خودکشی اشاره کرد و افزود: انسان‌های باایمان در مواجه با ناکامی‌ها نسبت به انسان‌های بی‌دین و سست ایمان کمتر اقدام به خودکشی می‌کنند. این موضوع را نیز یافته‌های تحقیقاتی روان‌پزشکی نیز اثبات می‌کند. لذا در کاهش عوامل افسردگی انجام اعمال عبادی و تقویت باورهای دینی نقش مؤثری را خواهند داشت.

وی در پایان تصریح کرد: صرفاً افزایش باورهای دینی را نمی‌توان در جلوگیری از افسردگی و خودکشی در نظر گرفت. این مقوله نقش مسئولان را در کاهش فشارهای اقتصادی و رفع موانع موجود نفی نمی‌کند. مسئولان باید به نحوی سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری نمایند تا قسط و عدل اقتصادی در جامعه برقرار شود و فشاری‌های اقتصادی موجود از دوش مردم کاسته شود. این مسئله مستلزم نزدیک بودن مسئولان و دولتمردان به مردم و جامعه است. بدون شک مسئولانی می‌توانند این فشارهای اقتصادی را کاهش دهند و ثروت را عادلانه توزیع نمایند که از جنس مردم باشند و فقر و سختی‌های مالی را لمس کرده باشند.

بنده به یاد دارم در زمان رئیس‌جمهوری شهید دکتر رجایی، رئیس‌جمهوری که به تعبیر امام (ره) مردی از جنس مردم و سختی چشیده بود طرحی برای پرداخت مبلغی به‌عنوان کمک مالی به پیرمردها و پیرزن‌ها روستایی اجرا شد که عنوان طرح‌های شهید رجایی را به خود اختصاص داد. امام (ره) تأکید داشتند که چنین افرادی باید سکان‌دار مملکت باشند؛ بنابراین وجود مسئولان و دولتمردانی نظیر شهید رجایی و ادامه و اجرای طرح‌هایی که باعث توزیع عادلانه ثروت در جامعه شود می‌تواند نقش مؤثری در کاهش پدیده‌ای چون خودکشی داشته باشد.