بازی‌های رایانه‌ای خلاقیت کودکان را تضعیف می‌کند/ بازی‌های گروهی کودکان را اجتماعی و مسئولیت پذیر می‌کند

گروه جامعه «نسیم آنلاین»: محبوب‌ترین واژه‌ای که هر کودکی با شنیدنش ذوق و شوقی بسیار از خود نشان می‌دهد "بازی" است. بازی در تعریفی اجمالی به فعالیتی اختیاری اطلاق می‌شود که باهدف سرگرمی و تفریح در اوقات فراغت انجام می‌شود. البته امروز علاوه بر این ویژگی‌ها باید آموزش را نیز به اهداف بازی اضافه کرد. هرچند ارائه تعریف دقیقی از بازی آسان نیست اما در رفتارهای کودکان به‌کارگیری اشیاء و عناصر نمادین غیرقابل‌انکار است.

گذر زمان که همه مسائل و مقوله‌های زندگی را مورد دستخوش قرار داده است، بازی‌ها را هم نیز تغییر داده است. یکی از نکات حائز اهمیت در بازی‌های کودکان سبک و روش انجام آن بازی است. سبک و روشی که به نظر می‌رسد با قرار گرفتن در عصر فناوری و ارتباطات تغییرات چشمگیری را داشته است.

معصومه کرمی، کارشناس امور آموزشی در گفتگو با « نسیم آنلاین » در رابطه با تغییرات سبک اسباب‌بازی‌های امروزی با گذشته معتقد است که بازی جزء لاینفک حیات کودک است به‌طوری‌که با بازی بسیاری از توانایی‌ها، استعدادها و مهارت‌های حرکتی، لمسی، ترکیبی و ... را دریافته و چنانچه این کسب تجربه به‌صورت گروهی و در کنار سایر همسالان کودک قرار باشد او را سریع‌تر وارد عرصه اجتماع و پذیرش نقش‌های گوناگون می‌کند.

بازی‌های کودکان درگذشته بر عملکرد جسم و نوع حرکات تأثیر می‌گذاشت بازی‌های که برای تمرکز و توجه کودکان و نوجوانان مفید بود، از طرفی کودکان با انجام بازی‌های گروهی مهربانی و صمیمیت را باهم تقسیم می‌کردند که همین مشارکت آن‌ها را از منزوی بودن درمی‌آورد و از این طریق خیلی چیزها می‌آموختند. درحالی‌که بازی بچه‌های امروزی بیشتر تک‌نفره است و بچه‌ها انگیزه‌ای برای دورهم جمع شدن ندارند .

بچه‌های دیروز با توپ و عروسک بیشتر بازی می‌کردند درحالی‌که کودکان امروز بیشتر با فنّاوری سروکار دارند . ازجمله علل گرایش کودکان به بازی‌های رایانه‌ای به‌صورت تک‌نفره، جذابیت، سرعت و قدرت انتقال سریع و خیال‌پردازی رایگان است. بدین معنا که به دلیل سرعت و جذابیت تصویری و حرکتی بسیار بالا قدرت تفکر و انگیزش خلاقانه را از کودک می‌گیرد و تلاشی در جهت خلق تازه از خود نشان نمی‌دهد. بازی‌های کودکان درگذشته به انتقال مفاهیم کمک بسیار می‌کرد که این اتفاق در بازی‌های گروهی بسیار به چشم می‌خورد مانند درک و انتقال مفهوم همکاری برای رسیدن به هدف مشترک در بازی زو.

این کارشناس امور آموزشی در ادامه گفتگو با « نسیم آنلاین »، درباره تأثیر اسباب‌بازی‌ها در شکل‌گیری شخصیت کودکان افزود: بخشی از مفهوم شخصیت به نقش وراثت و ژن‌ها مربوط می‌شود که نقش کمتری در شکل‌گیری شخصیت اجتماعی در ارتباط با بازی و اسباب‌بازی‌های کودکان دارد.

بازی در عین سرگرمی و شادی درترمیم آسیب‌های شخصیتی کودکان که ممکن است به دلایل عدیده‌ای به وجود آمده باشد، مؤثر است. گاهی بسیاری از نواقص شخصیتی افراد اعم از خجالتی بودن، کم‌حرف بودن و ... در خلال بازی‌های گروهی کشف می‌شود و مربی با تکنیک‌های خاص خلاقانه که معمولاً به‌صورت فی‌البداهه و در لحظه ایجاد می‌شود می‌تواند به کودک کمک کند. اسباب‌بازی‌ها معمولاً نقش دوجانبه دارند یعنی هم نقش تربیتی و آموزشی دارند و هم نقش سرگرمی و ...که تلفیق این دو معجون مناسبی برای رفع دردها و ناهنجاری‌های شخصیتی و رفتاری است.

کرمی در پایان در پاسخ به این سؤال که چرا امروز دیگر خبری از اسباب‌بازی‌هایی که کودکان را دورهم جمع می‌کنند نیست، گفت: دلایل مختلفی وجود دارد ازجمله تغییر سبک زندگی، ورود فرهنگ‌های وارداتی، جهش‌های ژنتیکی، بالا رفتن سطح سواد و دانش جهانی، از بین رفتن بسیاری از خرده‌فرهنگ‌ها از سویی و بالا رفتن سطح نسبی رفاه اجتماعی، تمایل افراد برای داشتن فضاهای خصوصی بیشتر و تمایل به تک‌فرزندی از سویی دیگر می‌تواند در موضوع کمرنگ شدن تمایل و علایق فرزندان به استفاده از اسباب‌بازی‌هایی که کودکان و نوجوانان را دورهم جمع کند، تأثیرگذار باشد.

بازی با بچه‌ها و اهمیت دادن به رفع تنهایی‌های کودکان با مشارکت در میان اقوام برای ارتباط‌گیری مؤثر جهت هماهنگ نمودن بازی‌های کودکان هم‌سن، حضور در پارک‌ها و تفرج‌گاه‌ها و ... می‌تواند در جهت تقویت روحیه فعالیت‌های گروهی و جمعی مثمر ثمر باشد.