جنگی که فراموش شد
در سایه‌ی جنگ غزه و کشتار مردمان آن، اخبار جنگ اوکراین و روسیه به حاشیه رفته است. جنگی که نزدیک شدن به انتخابات در هردو کشور، بحران سوخت و مخالفت با کمک‌های ارسالی غرب به اوکراین آن را تحت تاثیر قرار داده است.
نسیم‌آنلاین: سال 2023 در حالی رو به اتمام است که هنوز بوی باروت و آهن داغ در شرق اروپا به مشام می‌رسد و تخریب و تلفات جنگ اوکراین ادامه دارد اما با این تفاوت که دیگر این جنگ در صدر اخبار دنیا نیست.
جنگ غزه بهانه مناسب برای پایان حمایت از اوکراین
عملیات طوفان الاقصی در 7 اکتبر به مانند بمب خبری تمام اخبار جهان را به خود اختصاص داد و از آن تاریخ تا به امروز تمامی تحولات جنگ اوکراین نقشی حاشیه‌ای دارند. جدا از اینکه غافلگیری طوفان الاقصی چه نقشی در این به حاشیه رفتن داشت باید به عوامل دیگری اشاره کرد که تاثیر اساسی در این اتفاق داشتند.
هزینه‌های بالای غرب و به خصوص اروپایی‌ها برای حمایت از اوکراین در سال 2023 بدون دستاورد بود و با وجود در اختیار قرار دادن تانک پیشرفته لئوپارد و نفربرهای زره پوش و موشک‌های ضد زره و انواع و اقسام تجهیزات همچنان نزدیک به 20 درصد خاک اوکراین در اختیار روسیه قرار دارد و حتی پیشروی‌هایی نیز در چند روز گذشته توسط روسیه شکل گرفته است. این در حالی رخ داده که غربی‌ها و ارتش اوکراین از اواخر سال گذشته مشغول تبلیغات گسترده برای عملیاتی بودند که آن را ضد حمله بهاره نامیده بودند. ضد حمله‌ای که در تابستان رخ داد و آنچنان ضعیف و ناموفق بود که حتی شروع آن نیز بارها تکذیب شد و در انتها فرصت بهار و تابستان از دست رفت و اوکراین بار دیگر باید در فصل سرما در مقابل روسیه به دفاع بپردازد. دفاعی که ممکن است به مانند سال گذشته با حمایت حداکثری واشنگتن و بروکسل همراه نباشد!
پایان ولخرجی غرب برای ارتش اوکراین
اختلاف نظری که در ارائه لایحه بودجه کمکی به متحدان آمریکا بین مجلس نمایندگان آمریکا و دولت بایدن شکل گرفت، نشان از اختلاف دیدگاه در بین مقامات و احزاب این کشور در قبال جنگ اوکراین دارد. حذف بودجه پیشنهادی 61 میلیارد دلاری دولت بایدن توسط جمهوری‌خواهان و پیشنهاد جایگزین آنها که تنها شامل کمک 14 میلیارد دلاری به رژیم صهیونیستی بود، بخشی از این درگیری و اختلاف نظر را نشان داد. بایدن نیز در سخنان خود تهدید به وتوی طرح جایگزین نمایندگان جمهوری‌خواه کرد تا این درگیری ادامه دار شود اما باید توجه داشت که سال آینده موعد انتخابات 2024 آمریکا فراخواهد رسید و وضعیت کنونی اقتصاد آمریکا که تحت تاثیر جنگ اوکراین نسبت به اواخر دوره ترامپ رو به وخامت گذاشته است چالشی بزرگ برای دمکرات‌ها خواهد بود.
این وضعیت در اروپا نیز وجود دارد و گرانی قیمت سوخت و تورم حاصل از آن تاثیر خود را بر آرای مردم قاره سبز در انتخابات‌های اخیر اروپا گذاشت و منجر به اختلاف بین رهبران اروپا در مورد ادامه کمک مالی و نظامی به اوکراین شد. پس از خبر رد لایحه بودجه 61 میلیارد دلاری آمریکا توسط جمهوری‌خواهان، خبر مخالفت مجارستان و اسلواکی با بسته کمکی 50 میلیارد دلاری اتحادیه اروپا در حمایت از اوکراین جلب توجه کرد. نخست وزیران جدید این دو کشور یعنی ویکتور اوربان و رابرت فیکو خواستار تضمین در خصوص عدم سوء استفاده از این بودجه شدند.
البته این درخواست بی دلیل نیست و ناکامی مکرر ارتش اوکراین با وجود حمایت مالی و نظامی گسترده و انتصاب فرماندهان بی‌کفایت در ارتش اوکراین و همچنین سر در آوردن تسلیحات پیشرفته اهدایی غرب به اوکراین از بازار سیاه و نبود شفافیت مالی و فساد گسترده سیستماتیک در این کشور منجر به دلسرد شدن متحدان این کشور از عملکرد مقامات آن شده است. اروپایی‌ها با تحمل تحریم‌هایی که بر روسیه اعمال کردهاند ولی در اصل بر علیه خودشان اعمال شده و جریان انرژی آنها را مختل کرده است بیشترین هزینه را برای حمایت از اوکراین پرداخته اند و در عوض پیروزی چشمگیری نصیب آنها نشده است.
سرما، تجدید قوا و قطع کمک دوستان
اوکراینی‌ها علاوه بر کاهش یا قطع کمک مالی از سوی دوستان غربی خود با چالش‌های دیگری نیز رو‌به‌رو هستند. سرمای سوزناک زمستان برای کشوری که به مانند دشمن خود منابع انرژی گسترده در اختیار ندارد یک ضعف بزرگ به حساب می‌آید. علاوه بر سرما باید توجه داشت که روسیه اخیرا بودجه نظامی خود برای سال میلادی جدید را به شکل چشمگیری افزایش داده است و منابع اطلاعاتی غرب از تجدید قوای ارتش روسیه برای انجام تهاجم گسترده سوم خبر می‌دهند. این وضعیت می‌تواند ضربه آخری به مقامات کیف باشد که تا همین الان نزدیک به 20 درصد از خاک خود را در اشغال روسیه می‌بینند و در مابقی شهرها نیز شاهد تخریب زیرساخت‌ها و منابع کشورشان هستند. روسیه در چند هفته گذشته و با نزدیک شدن به فصل سرما پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌های اوکراین را هدف حملات موشکی و پهپادی خود قرار داده است و این وضعیت را برای اوکراین دشوارتر از قبل می‌کند.
نیروهای روس نیز اخیرا پیشروی‌هایی را در شمال شهر آودیوکا انجام داده و ضد حمله اوکراین را بار دیگر دچار چالش جدی کردند. این وضعیت در کنار تصاویری از گورستان خودروها و تانک‌های زره پوش غربی اهدایی به اوکراین تصویری دقیق‌تر از وضعیت نامطلوب اوکراین در سال جدید میلادی به ما می‌دهد. سالی که انتخابات 2024 اوکراین و روسیه در تقویم آن قرار دارد.
2024 سال تصمیمات بزرگ است
روسیه و اوکراین در این سال شاهد انتخابات خواهند بود و البته می‌توان از الان نتیجه هر دو انتخابات را حدس زد اما ممکن است وضعیت برای زلنسکی به مانند پوتین آسان نباشد. اوکراین کشوری جنگ زده است که در ضد حمله تابستان امسال خود نیز شکست خورده و متحدان خود را ناامید کرده است و صحبت از برگزاری انتخابات در شرایط فعلی می‌تواند این کشور را دچار بی ثباتی بیشتر کند. مخصوصا که شائبه فساد و ناکارآمدی در ارتش و دولت زلنسکی پس از وقایع امسال افزایش یافته است. در ادامه نیز بحث بر سر ادامه انتقال گاز روسیه از طریق خاک اوکراین به برخی کشورهای اروپایی و درگیری بر سر عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا و به دنبال آن در ناتو بالا گرفته است که ممکن است سال 2024 و انتخابات اوکراین در این سال را تحت تاثیر قرار دهد.
اوکراین اخیرا اعلام کرده است که گاز شرکت گازپروم روسیه از سال 2025 به اروپا منتقل نخواهد شد و علت این تصمیم را عدم پرداخت بدهی از سوی شرکت روسی عنوان کرده است. الکسی چرنیشوف، رئیس نفتگاز اوکراین در مصاحبه با رسانه‌های آمریکایی از احتمال خروج زودتر از موعد اوکراین از توافق انتقال گاز به غرب و مرکز اروپا خبر داد و علت آن را عدم پرداخت حق انتقال به اوکراین از سوی روسیه عنوان کرد. این خبر به معنی قطع شریان انرژی کشورهای اروپایی حامی اوکراین است که می‌تواند تاثیر منفی بر روابط این کشور با حامیان اروپایی خود بگذارد و روند عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا را به تعویق بیاندازد. شرکت گازپروم روسیه همچنان روزانه 42.2 میلیون متر مکعب گاز از طریق اوکراین به اروپا ارسال می‌کند.
مسئله عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا
فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا در روزهای گذشته برای گفتگو با اوکراین در خصوص پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا راهی کیف شد. اوکراین که از تابستان گذشته نامزد رسمی عضویت در اتحادیه اروپاست برای عضویت در این اتحادیه راه درازی را باید طی کند و با رقبایی مانند گرجستان و ترکیه که سالهاست پشت درب عضویت این اتحادیه قرار دارند رقابت کند. رقابتی که ممکن است با دوپینگ تروئیکای اروپا همراه شود و همین امر در ادامه چالش‌های فراوانی برای اوکراین به همراه خواهد داشت.
به خصوص در عضویت ناتو که نیاز به موافقت ترکیه در آنجا اهمیت دارد و ممکن است با مشکل رو به رو شود. جدا از این مشکلات شروط اتحادیه اروپا برای طرف اوکراینی چالش‌های دیگری به همراه دارد. برگزاری دموکراتیک و سر موعد انتخابات سال آینده میلادی یکی از این چالش‌هاست. جدا از شرایط جنگی زلنسکی به این راحتی سکان قدرت را از دست نخواهد داد و ممکن است برای برگزاری انتخابات مشکلات متعددی را ایجاد کند.
در کنار آن شایعاتی مبنی بر شروع مذاکرات صلح اوکراین و روسیه و با فشار غرب نیز ممکن است از شروط پیوستن این کشور به ناتو و اتحادیه اروپا باشد. به گزارش رسانه ان بی سی مقامات آمریکایی و اروپایی با دولت اوکراین در مورد مذاکرات صلح احتمالی با روسیه که ممکن است پایان جنگ را رقم بزند گفتگو کردهاند. طبق گفته ان بی سی این گفتگوها کلی بوده و شامل موارد و امتیازاتی است که اوکراین برای دستیابی به توافق صلح میبایست راضی به از دست دادن انها و صرف نظر کردن از آنها باشد. امتیازاتی مانند تسلیم مناطق شرقی و جنوبی روس تبار این کشور به فدراسیون روسیه که با توجه به وضعیت فعلی جبهه نبرد دور از انتظار نیست.
