مذاکرات عراق و آمریکا زیر سایه تولد مجدد داعش

بر اساس برنامه اعلام شده، مذاکرات راهبردی میان عراق و ایالات متحده آمریکا از نیمه ماه جاری میلادی (حدود ۱۴ روز دیگر) در بغداد آغاز خواهد شد.

اگرچه دولت جدید عراق هنوز اعضای تیم مذاکره کننده این کشور در مذاکرات را تعیین نکرده، لیکن گفته می‌شود «مصطفی الکاظمی»، نخست وزیر عراق در تلاش است تا با معرفی وزیر خارجه پیشنهادی خود به پارلمان و اخذ رای اعتماد برای او، سرپرستی هیئت عراقی مذاکره کننده را به او واگذار کند.

دولت آمریکا پیشتر «دیوید هیل»، معاون وزیر خارجه این کشور را به عنوان ‌سرپرست هیئت مذاکره کننده خود معرفی کرده است.

بر اساس اظهارات چندی قبل «مایک پومپئو»، وزیر خارجه آمریکا و مصاحبه اخیر سفیر آمریکا در بغداد، گفتگوهای راهبردی تنها بر مسائل امنیتی و نظامی متمرکز نخواهد بود و مجموعه محورهای سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی در روابط بلند مدت دو کشور را شامل می‌شود.

در سال 2008 نیز در دوران نخست وزیری «نوری المالکی»، گفتگوهای مشابهی میان بغداد و واشنگتن انجام شد که خروج تدریجی نیروهای آمریکایی از عراق را از سال 2011 به دنبال داشت.

اگرچه هنوز مقامات عراقی هیچ‌گونه اظهارنظری در خصوص دستور کار مذاکرات راهبردی با آمریکا نکرده‌اند، اما به زودی و پس از تعیین ترکیب هیئت مذاکره کننده عراقی مشخص می‌شود که چه موضوعاتی محور اصلی گفتگوهای میان بغداد و واشنگتن خواهد بود.

در این میان؛ مقامات آمریکایی به خوبی بر این واقعیت وقوف دارند که اکثریت سیاست‌مداران طیف‌های مختلف در عراق چنانچه مصوبه پارلمان این کشور مبنی بر خروج نیروهای نظامی خارجی از عراق مشخص کرده، خواستار کاهش روابط با آمریکا به ویژه خروج سریع نیروهای نظامی این کشور از خاک عراق هستند.

به صورت طبیعی این رویکرد که مورد حمایت اکثریت قاطبه مردم عراق نیز هست اصلی‌ترین مانع در برابر پیشبرد گفتگوهایی است که آمریکایی‌ها انتظار دارند تثبیت و تقویت حضور همه جانبه و بلندمدت آنها را در عراق به دنبال داشته باشد.

مهمترین رخداد و بهانه‌ای که می‌تواند توجیه‌گر تداوم حضور آمریکا در عراق و تقویت طیف کم تعداد سیاست‌مدارن عراقی هوادار همکاری نزدیک با آمریکا باشد، مسئله مبارزه با تروریسم و مشارکت آمریکا در امنیت عراق است.

بر اساس اسناد و ادله غیر قابل خدشه، دولت آمریکا و متحدان این کشور که در قالب ائتلافی نظامی برای مبارزه با تروریسم در عراق حضور دارند در طول سال‌های گذشته به جای مبارزه جدی با داعش مسیر «مدیریت تروریسم» در منطقه و از جمله در عراق را دنبال کرده و از این اهرم برای افزایش فشارهای سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی به کشورهای منطقه بهره‌برداری کرده‌اند.

تحرکات مجدد داعش در مناطق مختلف عراق طی ماه‌های اخیر که ابعاد نسبتا گسترده‌ای نیز داشته است با توجه به سوابق قبلی همکاری و مدیریت این گروه از سوی آمریکا ظن جهت‌دار بودن اقدامات تروریستی جدید از سوی تروریست‌های تکفیری برای توجیه حضور نظامی آمریکا در عراق را به شدت تقویت کرده است.

اوج‌گیری اقدامات تروریستی در آستانه گفتگوهای راهبردی بغداد و واشنگتن موضوعی نیست که بتوان آن را در چارچوب «تئوری تصادف» تحلیل کرد.

بر اساس گزارش‌های به دست آمده از منابع موثق، مقایسه فعالیت‌های تروریستی داعش در ۴ ماهه اول سال ۲۰۱۹ میلادی نسبت به مدت مشابه در سال۲۰۲۰ از افزایش ۴۴ درصدی این اقدامات خبر می‌دهد.

بر اساس این گزارش؛ در عملیات انجام شده از سوی داعش در چند ماه گذشته ۹۶ نفر از نیروهای نظامی و امنیتی عراق و حدود نصف این تعداد یعنی ۴۸ نفر از نیروهای داعش کشته شده‌اند.

شکل‌گیری این شرایط در حالی است که با وجود مصوبه پارلمان عراق مبنی بر خروج نیروهای نظامی خارجی از این کشور، هنوز این نیروها که عمده آنها آمریکایی هستند در مناطق مختلف عراق حضور دارند اما عملا اقدام خاصی برای جلوگیری از اوج‌گیری مجدد فعالیت گروه‌های تروریستی به ویژه داعش نداشته‌اند.

اگرچه نمی‌توان وجود سیاست‌مداران قدرتمند در هیئت حاکمه عراق را که علاقه‌مند به داشتن روابطی گسترده با آمریکا هستند انکار کرد، لیکن به نظر می‌رسد با توجه به رویکرد مرجعیت عالی عراق که همواره بر صیانت از حاکمیت ملی و استقلال عراق تاکید دارند و همچنین ترکیب پارلمان این کشور و نقش تعیین کننده نیروهای مقاومت مردمی و حشد شعبی در تامین امنیت این کشور، آمریکایی‌ها شانس زیادی برای هدایت روند گفتگوهای راهبردی میان دو کشور به سمت تقویت و تثبیت حضور خود در عراق نداشته و مجموعه اقدامات سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی واشنگتن در عراق نمی‌تواند شرایطی بهتر از فرجام مذاکرات سال ۲۰۰۸ که به خروج آمریکا از عراق منجر شد به دنبال داشته باشد.

«نورنیوز»